Boek: Tot het laatste uur (Der Untergang) - Traudl Junge

Abondi (admiral_r2d2)
Voor wie geïnteresseerd is in de politieke en militaire situatie aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, is het verslag van een vrij naïeve secretaresse natuurlijk van weinig belang. Wie zich aan de andere kant een oordeel wil vormen over de persoon Hitler zal dit boek zeer waardevol vinden. We kennen hem allemaal van de gedreven politieke redevoeringen van de jaren dertig en de makkelijke karikaturen van na de oorlog. Junge laat hem echter zien als een mens in plaats van een stripfiguur. Desondanks blijft het duidelijk dat het niet alleen maar gaat over een vriendelijke vaderfiguur – dat blijkt wel uit uitspraken als ‘Ik ben niet van plan kinderen te krijgen, want kinderen van geniën moeten aan veel te hoge verwachtingen voldoen’. De oorsprong van zijn meer bizarre ideeën zoals de rassentheorie komt uiteraard niet aan bod om de simpele reden dat Traudl Junge daar niet bij was, maar ze geeft wel aardige aanwijzingen over hoe het kwam dat hij uiteindelijk zover van de werkelijkheid afdreef. Twee generaals in de werkkamer die zeggen dat het mis gaat, en tien ‘vrienden’ in de salon die zeggen dat het wel goed komt – wie zou jij geloven?

Een ander onderwerp dat vrij uitgebreid aan bod komt is Traudl Junges morele positie in het geheel. Na de oorlog werd ze vrij snel van alle blaam gezuiverd, maar ze bleef onverklaarbare schuldgevoelens en depressies ervaren. Melissa Müller, de journaliste die ook een nawoord over Junges verdere leven schreef, lijkt van mening dat ze schuldiger is dan haar omgeving in 1947 vond, en dat ze dat diep van binnen al die tijd al wist. Persoonlijk vind ik de gevoelens van het hulpje veel minder interessant dan die van de koning zelf. Wie dit ook vindt, kan het punt makkelijk vermijden door inleiding en nawoord over te slaan, want het eigenlijke verslag laat zich ook heel goed lezen zonder. Wie dit niet met me eens is, kan misschien beter kijken naar Im toten Winkel, de documentaire die André Heller en Othmar Schmiderer over Traudl Junge maakten (http://www.othmarschmiderer.at/english/totenwinkel.html ).

Los van wat je van Traudl Junges morele keuzes vindt: het mens kan goed schrijven. Voor iemand zonder professionele opleiding of ervaring als schrijfster zet ze een zeer prettig leesbaar verhaal neer. Ze heeft haar onderwerp natuurlijk mee, maar dat neemt niet weg dat ze boeiend en spannend schrijft, met een goed gevoel voor wat van belang is. Het eerste gedeelte geeft wel een uitgesproken vrouwelijk perspectief (beschrijvingen van de jurken van Eva Braun), maar bijna alles draagt uiteindelijk bij aan je oordeel over de betrokken personen.

Tot het laatste uur wordt warm aanbevolen. Het is interessant, leesbaar en het voegt iets toe aan wat je al weet.


Titel: Tot het laatste uur
Schrijver: Traudl Junge, met bijdragen van Melissa Müller
Oorspronkelijke titel: Bis zur letzten Stunde
Vertaling: Jantsje Post, Louw Dijkstra, Jos Dohmen, Auke Wouda
Uitgeverij: Tirion uitgevers
ISBN: 90-4390-709-X
Pagina’s: 280
Prijs: 12,50