Tramschutter Gökmen Tanis krijgt levenslang, politie is opgelucht

Om 14:00 uur zal de uitspraak in de zaak van de Utrechtse tramschutter Gökmen Tanis live te volgen zijn. Tanis, die eerder door de rechtbank verplicht werd om in een separate ruimte in de rechtbank zijn vonnis aan te horen, krijgt de uitspraak in zijn cel te horen. Dit omdat de rechtbank het parketpolitie en DJI niet wil belasten met het vervoer en de bewaking van de verdachte, omdat er veel fysiek contact nodig zou zijn, iets dat in verband met het coronavirus onwenselijk wordt geacht. 

Lees ook: Tramschutter Gökmen Tanis hoort uitspraak in de cel

Het Openbaar Ministerie heeft levenslang tegen Tanis geëist. De 38-jarige Utrechter wordt verantwoordelijk gehouden voor de moord op vier mensen, poging moord op drie mensen en bedreiging met een terroristisch misdrijf van zeventien mensen op het 24 oktoberplein in Utrecht 18 maart vorig jaar. De officieren van justitie achten het bewezen dat hij handelde vanuit een terroristisch oogmerk.

Tijdens het proces misdroeg Tanis zich meerdere malen; hij bespuugde onder meer zijn toegewezen advocaat, stak zijn middelvinger op naar de rechter en lachte de nabestaanden uit. 

Lees ook: Tramschutter bespuugt advocaat na 'beledigen' intelligentie

Vawege het coronavirus wordt de uitspraak door slechts acht nabestaanden en slachtoffers bijgewoond. De overige slachtoffers en nabestaanden volgen de uitspraak thuis via de livestream. De advocaten van de slachtoffers en nabestaanden zullen de uitspraak volgen in een videozaal in de rechtbank. 

Update 14:27 uur
De rechter heeft het vonnis geveld. Tanis is schuldig aan viervoudige moord met een terroristisch oogmerk, drie pogingen tot moord met een terroristisch oogmerk, en bedreiging met een terroristisch oogmerk van 17 mensen. 

De rechter legt levenslang op. Een tijdelijke gevangenisstraf, ook de maximale, doet volgens de rechtbank onvoldoende recht aan de aard en de ernst van de gepleegde misdrijven. Ook vanuit het oogpunt van vergelding en beveiliging van de samenleving is een tijdelijke gevangenisstraf met tbs onvoldoende. Met een levenslange gevangenisstraf wil de rechtbank bovendien voorkomen dat anderen dit soort misdrijven plegen. Deskundigen hebben geconcludeerd dat de verdachte verminderd toerekeningsvatbaar is. Hij heeft een persoonlijkheidsstoornis en is zwakbegaafd. Dit is, gelet op de ernst van zijn daden en de gevolgen daarvan, voor de rechtbank geen reden om een andere straf op te leggen.

Volgens de advocaat zou een levenslange gevangenisstraf in deze zaak in strijd zijn met het Europese recht (artikel 3 EVRM), omdat de verdachte geen reële kans maakt om ooit weer op vrije voeten te komen. De rechtbank gaat hier niet in mee omdat het Nederlandse systeem voorziet in een herbeoordeling, die kan leiden tot verkorting van een levenslange gevangenisstraf. Daarnaast kan volgens de rechtbank niet nu al gezegd worden dat de verdachte geen reële kans heeft op verkorting van de levenslange gevangenisstraf. Een samenvatting van het vonnis is hier te vinden. 

Update 16:22 uur
Rob van Bree, hoofd Operatiën van de Eenheid Midden-Nederland reageert op de uitspraak. ´Onder de collega´s heerst een groot rechtvaardigheidsgevoel vanuit de zorg die ze hebben voor een veilige samenleving. Deze dader mag niet meer vrij rondlopen. We zijn opgelucht dat de rechter ook tot dat oordeel is gekomen.´

Er waren veel politiemensen betrokken bij het incident van 18 maart vorig jaar. Vooral voor hen die in en rond de tram moesten optreden was het een intense en heftige ervaring. ´In eerste instantie traden ze op als professionals. Door iedereen werd naar omstandigheden gehandeld. Later kwamen de indrukken en emoties binnen en besefte je wat er allemaal was gebeurd´, zegt Rob van Bree.

Zeker voor de collega’s die direct contact hadden met slachtoffers en/of nabestaanden, was het heftig. ´Dan komt het allemaal heel dichtbij. Immers, iedereen is zelf ook vader, moeder, zoon of dochter en beseft dat het hem of haar ook had kunnen overkomen. Ik denk en hoop dat de uitspraak enig gevoel van rechtvaardigheid maar ook voldoening oplevert. Rechtvaardigheid, omdat dankzij het kordate optreden een dader is aangehouden en voor de rechter is gebracht. Dat maakt het leed naar vooral de nabestaanden niet ongedaan, maar het is het maximale wat wij als politie kunnen bijdragen. Dit geeft voldoening, omdat iedereen die dag onder onzekere omstandigheden een stap naar voren zette en bijdroeg aan de uiteindelijke veroordeling.´