Aziaten gediscrimineerd door coronavirus: duizenden meldingen 

Bij Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam zijn al vierhonderd meldingen binnengekomen van Aziaten die zich gediscrimineerd voelen vanwege het coronavirus. Absolute piek was dit weekend, toen Lex Gaarthuis, dj van Radio 10, het lied ''Voorkomen is beter dan Chinezen'' had uitgezonden. 'Je moet dit in de bredere context zien van onderhuidse discriminatie en racisme dat telkens weer de kop opsteekt', zegt directeur van het Cinemasia Film Festival Yoon-shik Boxman.

'Dan zijn het de Aziaten, dan de Marokkanen. dan de Antillianen, dan de Turken. Omdat het virus is ontstaan in China zijn wij de klos. Wij zijn onderdeel van een groter probleem', zegt Yoon-shik Boxman.

Lange tijd liet de Aziatische gemeenschap weinig van zich horen bij instanties tegen racisme en discriminatie, maar nu lijken ze zich als groep te hebben gemobiliseerd. Landelijk kwamen er namelijk al drieduizend meldingen binnen - waarvan dus vierhonderd uit Amsterdam.

Sluimerend racisme
Vincent Verkoelen , directeur van Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam, zegt daarover: 'Simpele grappen zoals 'sambal bij'. Hoe lang worden die al niet gemaakt? Het is positief om te zien hoe de groep zich nu verenigt en uitspreekt. Het sluimerende Aziatische racisme is er al jaren, zo niet decennia.'

Boxman heeft zelf al, zoals hij het zelf noemt, 'twee voorvallen' gehad in het openbaar vervoer in de stad sinds het coronavirus is uitgebroken. 'Een onschuldig niesje en mensen gaan toch wel heel voorzichtig naar de andere kant van de tram bewegen. Je merkt het aan de reacties: je merkt dat ze op iets reageren.'

Ook bij het meldpunt komen zulke berichten binnen. 'We krijgen meldingen van mensen die in het openbaar vervoer worden genegeerd vanwege het coronavirus of op straat worden nageroepen', zegt Verkoelen.

Minder minder-uitspraak
Trigger voor de meldingsbereidheid lijkt het gedraaide lied op Radio 10 te zijn. 'Smakeloos', noemt Verkoelen de actie van de dj. 'Geschrokken?', reageert de directeur bedachtzaam op de vraag over het hoge aantal meldingen. 'Laat ik het zo zeggen: we krijgen wel eens een bulk van meldingen binnen vanwege iets dat in de media plaatsvindt. Zo'n aantal als nu hebben we voor het laatst gezien bij de 'minder minder' uitspraken van Wilders.'

Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam heeft besloten om samen met andere partners, die strijden tegen discriminatie en racisme, gezamenlijk op te treden via discriminatie.nl. 'Wij hebben protest gemaakt bij Radio 10 en de makers van het programma', zegt Verkoelen. De Aziatische gemeenschap heeft aangifte gedaan tegen de dj.

Excuus
Inmiddels heeft de dj zijn excuus gemaakt. Verhoeven: 'Dat is een eerste stap. Wij willen altijd een dialoog met mensen starten. Ik hoop dat hij vanuit daar verdere stappen neemt. Ik weet ook dat mensen aangifte hebben gedaan tegen de dj. Het is aan het Openbaar Ministerie om te kijken of er vervolging kan plaatsvinden.'

Boxman zag de golf van incidenten tegen de Aziatische gemeenschap in de stad aankomen. 'Op 27 januari stuurde ik een berichtje naar een vriendin, die werkt als radiojournalist in Wuhan. Toen merkten we allebei op dat dit nog wel eens behoorlijk uit de hand zou kunnen lopen voor de Aziatische gemeenschap in Nederland. Die angst is wel gegrond gebleken. Met de SARS-epidemie veertien jaar geleden was er ook een sterk anti-Aziatisch sentiment. Dat het nu weer de kop opsteekt, verbaast mij eigenlijk niet.'

Geen logica
De primaire reactie van sommigen die besluiten om niet naast een Aziatisch uitziend persoon in het openbaar vervoer te zitten, begrijpt Boxman 'misschien' wel. 'Het is een moeilijke vraag. Ik hoop wel dat we in de hele menselijke evolutie een bepaalde ontwikkeling hebben doorgemaakt: dat we op een gegeven moment kunnen zeggen: nu moet de rede, mijn verstand, even ingrijpen, want hier zit geen logica achter.'

Volgens Boxman is het namelijk heel simpel: '99,99 procent van de mensen met een Aziatisch uiterlijk heeft niks te maken met het virus, is niet in Wuhan geweest afgelopen maand. Het zijn gewoon Nederlanders zoals jij en ik, die er toevallig Aziatisch uitzien. Dat zij dan zo getrakteerd worden op zo'n stukje uitsluiting. Daar ben ik echt niet oké mee.'

Verhoeven deelt zijn mening: 'Ik ben geen viroloog en heb ook geen medische achtergrond, maar het getuigt wel van een enorme naïeve houding. Het gaat hier vaak om mensen die hier al vaak tweede of derde generatie wonen. Alle Aziaten worden opeens op één hoop gegooid. Het lijkt mij onzinnig om een virus dat zich manifesteert in China om daar gewoon Nederlanders met weliswaar een Aziatische migratieachtergrond op aan te kijken.'

Filmfestival
Boxman hoopt dat zijn CinemAsia Film Festival bijdraagt aan het terugdringen van het racisme tegen Aziaten. 'Toen we begonnen in 2003 met het filmfestival zagen we dat er een ontzettende ondervertegenwoordiging was van Aziaten in de media, film en tv. Dat willen wij veranderen. Door de representatie te verhogen kunnen we mensen tot andere inzichten brengen.'

Hij besluit: ''Het stereotype dat een Aziaat niet zeurt, hard werkt en goed doet op school zorgt ervoor dat de mensen die er niet oké mee zijn op voorhand hun mond wordt gesnoerd.'