Vinden dolfijnen ons wel leuk?

Mick (Philosocles)

Zwemmen met dolfijnen is op veel bucketlijstjes te vinden. En bij toeristische gebieden aan de Rode Zee is het organiseren hiervan een vaak meer dan welkome inkomstenbron. Maar Nederlandse wetenschappers denken dat we te makkelijk menselijke eigenschappen aan deze dieren toekennen, en proberen ter plekke de zwempartijen vanuit dolfijnperspectief te begrijpen. Ze pleiten niet voor een verbod, maar wel voor meer regelgeving en respect voor de leefomgeving van deze bijzondere dieren.

Het ogenschijnlijk speelse gedrag van dolfijnen is dat mogelijk helemaal niet, vermoedt biologe Liesbeth Slooten volgens de Volkskrant. Ze ontdekte gebieden met veel, met minder, en met nauwelijks toeristen. Hierdoor kon ze het effect van toeristen en touroperators bestuderen. Dat is volgens haar vaak te vergelijken met een feestje voor je deur om drie uur 's nachts.

Zogeheten spinnerdolfijnen springen vaak omhoog, tollen om hun as en klappen hard weer terug in het water. Is dat speels en doen ze het voor ons? "Je zou het kunnen vergelijken met schreeuwen. De vraag is dan: wat schreeuwen dolfijnen bij het zien van mensen? Roepen ze 'dit is leuk!', of waarschuwen ze elkaar om uit de buurt te blijven?", aldus Slooten, die toegeeft het nog niet precies te weten.

Wel viel het haar op dat dolfijnen in het meest afgezonderde gebied, bij een legerterrein dat verboden is voor mensen, het gedrag gebruiken om elkaar te wekken als het tijd is voor de jacht.

Hersenhelften
Die waaktijd is 's nachts. Overdag slapen de dolfijnen, maar op een bijzondere manier: met één oog open terwijl ze hun hersenhelften om de beurt rust gunnen. Ze kunnen onderwijl zelfs rondzwemmen en voldoende alert zijn op gevaar.

Met toeristen in de buurt worden de dieren hierdoor gemakkelijk wakker. Hun sprongen kunnen betekenen dat het tijd is om te gaan jagen, maar zouden ook een oproep kunnen zijn om weg te wezen van de toeristen. Maar dat is bijzonder lastig, want de snorkelaars die de toeristen begeleiden gaan er dan met motorboten achteraan.

De operators proberen hun boterham te verdienen terwijl de toeristen het allemaal prachtig vinden, en denken dat dit ook voor de dieren geldt. Dat laatste komt onder meer omdat aan dolfijnen vriendelijke kenmerken worden toegedicht, wat deels te verklaren is door hun opgetrokken mondhoeken.

Emoties
"Dat is puur een anatomisch kenmerk. Het zegt niets over hun emoties. Toch denken mensen daardoor vaak dat de dieren glimlachen en hun gezelschap waarderen", aldus hoogleraar diergedrag Saskia Arndt. Zij raadt zwemmen met dolfijnen af, en wijst op incidenten waarbij toeristen werden aangevallen.

Slooten wil niet zover gaan en pleit voor strenge regulering om te voorkomen dat de eet- en slaappatronen van de zoogdieren nog langer worden verstoord. Ze denkt dat ontmoetingen tussen mensen en dolfijnen bij kan dragen aan draagvlak om deze dieren en andere walvisachtigen te beschermen.