Burgerrechtendebat Chili op gang door huishoudster

Felicita Pinto arriveerde vroeg bij de omheinde Chileense villawijk waar ze als huishoudster werkt, maar omdat het minibusje dat haar naar het huis van haar werkgever moest brengen te laat was besloot ze naar haar werk te lopen.

Toen Pinto nog maar net aan haar wandeling door de brede lanen met aan weerszijden enorme villa's was begonnen werd ze ingehaald door beveiligers die haar de wijk uit werkten. Bruce Taylor, de Britse werkgever van de 57-jarige weduwe, reageerde boos en sprak zijn ongenoegen uit over de statuten van de villawijk die verbieden dat personeel zich vrijelijk mag bewegen in de wijk.

Pinto's wandeling heeft een nationaal debat op gang gebracht over de discriminatie en slechte behandeling van huishoudelijke hulpen in Chili, waar leiders graag gezien willen worden als de afvaardiging van een verlicht en ontwikkeld land.

Een andere bewoner van El Algarrobal II probeerde in een televisieuitzending de beperkingen te rechtvaardigen. "Kun je je voorstellen hoe het hier zou zijn als alle huishoudsters buiten wandelden en alle arbeiders op straat liepen met hun fietsende kinderen", zei Ines Perez. Haar uitlatingen zorgden voor zo'n stortvloed aan beledigingen en bedreigingen dat ze zich gedwongen zag haar Facebookpagina te verwijderen.

Discriminatie van huishoudelijke hulpen is een diepgeworteld sociaal probleem in Latijns-Amerika. In luxueuze wijken ten zuiden van de Peruaanse hoofdstad Lima mogen huishoudsters niet in de zee zwemmen tot hun werkgevers uit het water zijn. In Mexico-Stad verbieden sommige chique restaurants huishoudsters de toegang en sommige werkgevers dwingen hun werknemers met de goederenlift te gaan.

In Chili zijn mensenrechtenorganisaties de strijd aangegaan met onderbetaling, lange werkdagen en discriminatie van huishoudelijke hulpen. En dus heeft Pinto's beslissing om een wandeling te maken een debat op sociale netwerken op gang gebracht en heeft het krantenpagina's gevuld. Ook radio en televisie besteedden aandacht aan de zaak. Duizenden mensen besloten deel te nemen aan een internetcampagne tegen de statuten en zaterdag demonstreerden zo'n twintig mensen voor de hekken van de wijk.

Pinto zei dat de regels vernederend zijn. "Het voelde alsof ik een gevangene ben, een delinquent, een dief", zei ze. Ook andere werknemers hebben geklaagd.

De beheerder van El Algarrobal II wilde niet reageren, maar schreef in een e-mail aan Taylor dat huishoudsters, tuinmannen, bouwvakkers en zwembadschoonmakers met de minibus mee moeten om hen ervan te weerhouden 'overvallen te plegen of informatie te verstrekken die relevant is voor de privacy van andere bewoners op weg naar de huizen waar ze zeggen te werken'.

In de wijk staan ongeveer 250 villa's, dure privéscholen en een privékliniek. Ook verbindt een omheinde tolweg de wijk met andere villawijken, zonder afslagen naar arme wijken of wijken van de middenklasse. Zeker zevenhonderd arbeiders gaan dagelijks de wijk binnen en tot deze maand moesten ze allemaal zestig cent per enkele reis betalen voor het ritje met de minibus. Door het nieuws over Pinto's klachten zijn die kosten afgeschaft.

Het was niet de eerste keer dat Pinto de regels tartte. Een paar maanden eerder besloot ze met tuinman Claudio Marquez niet op de bus te wachten maar te gaan lopen, vertelde Taylor. Volgens hem werd Pinto achtervolgd door beveiligers en in een voertuig geduwd. Marquez werd geschopt, waarop hij ontslag nam omdat hij zich niet naar dergelijke regels wilde schikken, aldus Taylor.

Taylor spande een proces aan in een poging het deel van de statuten dat bepaalt dat bedienden niet vrijelijk in de wijk mogen lopen te laten schrappen, maar een rechter verwierp de aanklacht omdat de beheerder niet onwettig zou hebben gehandeld en omdat de regels door de meerderheid van de bewoners worden gesteund.

"Het gerechtelijke systeem wilde niets beslissen over de kern van de zaak, de discriminatie, en nu voelen andere huiseigenaren zich vrij te doen wat ze willen", zei Taylor. En dus besloot hij tot burgerlijke ongehoorzaamheid: hij ging naar de notaris en droeg een deel van zijn woning over aan zijn huishoudster - een mooi hoekje omgeven door fruitbomen waar Taylor een zwanenmeer aanlegt - om zijn argument kracht bij te zetten dat Pinto in de gelegenheid zou moeten zijn vrijelijk op straat te lopen. De beveiligers staan nu toe dat Pinto naar haar werk wandelt, maar voor anderen is het nog altijd verboden.

De Chileense mensenrechtenbeweging Justa Causa heeft zich achter Pinto geschaard. De advocaat van de groep, Nicolas Pavez, zei dat de rechter de zaak heeft verworpen en dat de organisatie nu naar het Interamerikaanse Hof voor de Mensenrechten wil vanwege de schending van antidiscriminatiewetgeving.

Burgerrechtendebat Chili op gang door huishoudster (Foto: Novum)