De Dodende Drempel
Ik ben dol op onderzoeken. En op autorijden. Dus wat is er beter dan onderzoeken over autorijden? Een hoop. Men onderzoekt namelijk zelden de dingen die ik nou interessant vind om te weten. Zo heeft men onderzocht dat onvoorzichtige chauffeurs meer ongelukken maken dan voorzichtige chauffeurs. Handig om te weten, maar niet iets wat ik niet al min of meer verwacht zou hebben, zullen we maar zeggen.Wat ik het allerliefst onderzocht zou zien, betreft fijnstof. Fijnstof is een beetje een hype de laatste tijd. Her en der in het land worden doorstromingsprojecten of juist autoluwheidsprojecten uitgevoerd, maximum snelheden gaan omlaag, in sommige steden krijgen bewoners van drukke straten speciale ventilatieapparatuur, en roetfilters moeten desnoods tegen Europees beleid in vervroegd ingevoerd worden, allemaal in naam van het fijnstofprobleem.
Maar wat ik nou van de onderzoekers verwacht - en er moet hier op Fok! toch wel iemand rondlopen die infrastructurele gezondheidszorg studeert of zo (je hebt de raarste studies tegenwoordig) en op zoek is naar een onderwerp voor zijn of haar afstudeeronderzoek, die dat voor mij kan doen - is dat ze eens kijken naar de werkelijke gezondheidsrisico's van drempels. Ja, drempels. Deze peperdure puisten op het wegdek breiden zich als een besmettelijke ziekte uit over de wegen van onze dorpen en steden. Maar wat is het effect nou eigenlijk?
Ze dwingen automobilisten om langzamer te rijden, wat de veiligheid ten goede komt, maar... Het is een onvoldongen feit dat het allergrootste deel van de automobilisten niet met een constante snelheid op drempels afrijdt, er overheen rijdt, en weer verder rijdt. Nee, het overgrote deel van de automobilisten remt af voor de drempel, hobbelt er overheen, en accelereert dan weer weg. Volgens een onderzoek van de Vrije Universiteit van Brussel stoten auto's bij drempels 75% meer fijnstof uit.
Dat er door die anderhalf miljard drempels (vergeef me als ik er één of twee naast zit) levens gered worden twijfel ik niet aan. Chapeau. Goede uitvinding, maar... Hoeveel mensjaren redt je er mee? Het is niet zo dat iedere drempel een leven redt (dan zouden er al lang geen verkeersdoden meer zijn). Maar het is wel zo dat de toename aan fijnstof in de lucht altijd op iedereen die die lucht ademt een invloed heeft. Volgens schattingen van het Milieu- en Natuurplanbureau (MNP) sterven er in Nederland gemiddeld 18.000 mensen per jaar vroegtijdig door blootstelling aan fijnstof. Deze mensen sterven dan zo'n 10 jaar eerder dan anders. Laten we er van uit gaan dat tussen één maand en één jaar daarvan voorkomen kan worden door alle drempels te vereffenen. Dan kosten drempels dus tussen de 1.500 tot 18.000 mensjaar per jaar. En dan hebben we het nog niet eens over andere nadelen van drempels - slijtage aan auto's, ambulances die aanzienlijk vertraagd worden, mensen met chronische pijn die drempels als marteling ervaren...
Die nadelen kunnen alleen gecompenseerd worden door de toegenomen verkeersveiligheid. Maar hoeveel mensjaar besparen al die drempels samen? In 1996, voordat de drempelpest echt epidemische vormen begon aan te nemen, kwamen er zo'n 1250 Nederlanders om in het verkeer. In 2005 waren dat er nog maar iets meer dan 800. Natuurlijk zijn die 450 niet-doden niet alleen te danken aan drempels. We besparen ook levens door andere verkeersaanpassingen, snelheidscontroles, anti-alcoholcampagnes, veiligere auto's, enzovoort, enzovoort. Laten we zeggen dat drempels ongeveer 100 van de 450 verkeersoverlevenden op hun geweten hebben. Aangezien een gemiddelde verkeersdode een jaartje of 40 is, en een verkeersoverlevende 75 gaat worden, besparen die drempels dus rond de 3.500 mensjaren per jaar.
Je ziet: of drempels levens redden of kosten is absoluut niet duidelijk. Natuurlijk ben ik geen wetenschapper of onderzoeker, en mijn schattingen zouden er behoorlijk naast kunnen zitten. Dus... wie gaat het onderzoek doen hoe we de samenleving gezonder maken - met drempels of zonder?
