Columns
Columns zijn een merkwaardig fenomeen. Hoewel ik kan genieten van de columns van pakweg een Hugo Matthijsen, of zelfs een Arnon Grunberg, heb ik nooit begrepen wat de reden is achter deze lapjes tekst. Gebruiken magazine's deze als bladvulling? Of zit er, behalve het ventileren van kleine ergernissen van de auteur, meer betekenis achter?
Helemaal te gek wordt het als nu ook onbekende internetgebruikers hun proza kunnen insturen, om vervolgens -indien goedgekeurd door andere niet-schrijvers- te worden geplaatst in een speciaal daarvoor voorzien plekje op een website. Wat drijft deze mensen? Willen ze hun naamsbekendheid verhogen, zoals Coca-Cola probeert met de verlichte trucks op tv? Of willen ze gewoon hun uitgebreide kennis etaleren? Wat betreft het laatste, de vaak nietszeggende standpunten en inzichten bewijzen dan toch het tegendeel.
Een vergelijking die ik mij veroorloof te maken is met de Romeinse schrijvers die bekendstonden als 'poeta doctus', oftewel 'geleerde dichter'. Zij werden zo genoemd omdat ze in hun boeken en gedichten zoveel mogelijk de plaatsen vernoemden waar ze waren geweest, de dingen die ze hadden gezien en de mensen die ze hadden gesproken. Ook gebruikten ze dikwijls stijve stijlfiguren, niet alleen om deze teksten een extra cachet te geven, doch vooral om te bewijzen dat ze deze beheersten. Ook moeilijke woorden en vreemde zinsconstructies schuwden zij niet, met als enige doel als een erudiet man over te komen.
Ik zie echter nog een andere mogelijkheid. Onbekende columnschrijvers zijn dromers. Ze genieten van het creatief omgaan met taal, en hopen andere mensen hiermee te amuseren. Ze pogen hun schrijverskunsten te beoefenen, zichzelf te bekwamen in de Nederlandse taal. Ik vermoed dat het voor veel freelance-columnisten een diepe wens is ooit een boek te schrijven. Echter, de column is hiervoor het verkeerde oefeninstrument: men kan hiermee de lezer slechts enkele minuten vasthouden. Want het podium dat column heet, leent tot weinig etalage. De schrijver moet de lezer reeds in de eerste alinea zien te boeien, wat vaak gebeurt door 'name-dropping', het vermelden van één of twee bekende personen waarmee de schrijver wenst geassocieerd te worden. Wanneer de aandacht eenmaal vast ligt, krijgt de columnist slechts een kolommetje om zijn verhaal te doen. Hence the word.
Maar omdat ook gevestigde waarden, vooral diegenen die betaald worden per woord, deze beperking als onrechtvaardig aanvoelen, krijgen we steeds langere columns in onze magazines. Een trend die zich voortzet en zich zelfs overgenomen weet door vele websites, met als resultaat hopen columns die veel weg hebben van een kortverhaal. (Misschien een betere oefening voor het schrijven van een boek?)
Dat mag niet de bedoeling zijn.
