In een Pools dorp nabij de grens met Oekraïne zijn vanmiddag twee mensen om het leven gekomen na een explosie door twee 'verdwaalde' Russische raketten. De Poolse premier Mateusz Morawiecki heeft de raad voor nationale veiligheid in een spoedzitting bijeengeroepen vanwege een ‘crisissituatie’. Meer hierover bij het AD.

Update 16 november 12.30 uur: Lees Raketinslag in Polen mogelijk veroorzaakt door Oekraïnse luchtafweerraketten 

Update 22.50 uur: Berichten dat Russische raketten in Polen zijn neergekomen, hebben internationale bezorgdheid gewekt. De NAVO en de VS controleren de beschikbare informatie. De EU zei aan de kant van Polen te staan. Rusland verwierp de berichtgeving en sprak van een provocatie door Warschau. Polen heeft inmiddels een deel van het leger paraat gezet.

Een woordvoerder zei 's avonds na een bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad in Warschau dat bij de explosies in Przewodow twee mensen zijn omgekomen. Ze proberen nu het incident op te helderen om te bepalen of artikel 4 van het NAVO-verdrag geactiveerd moet worden. Dit voorziet in officieel overleg met het Noord-Atlantisch Pact in geval van bedreiging van een lid.

NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg zei dat hij met de Poolse president Duda had gesproken. De alliantie zegt de informatie over de raketinslagen te controleren. Een woordvoerster van het Witte Huis zei in Washington dat de informatie nog niet kon worden bevestigd. Er worden pogingen gedaan met de Poolse regering voor meer informatie.

Michel, voorzitter van de Raad van de EU, reageerde geschokt. Hij benadrukte dat de EU achter Polen staat. Premier Rutte zei dat het nu belangrijk is om duidelijk te maken wat er precies is gebeurd. De Franse president Macron heeft een soortgelijke verklaring afgelegd.

De Oekraïense president Zelenskyy benadrukte dat de Russische aanval op NAVO-grondgebied een behoorlijke escalatie is. Oekraïne waarschuwde al langer dat Russische acties niet beperkt zouden blijven tot Oekraïne.

Ondertussen riep ook de Hongaarse premier Orban de Veiligheidsraad bijeen. De Tsjechische premier Fiala zei dat als Polen de berichten zou bevestigen, dit een verdere escalatie van de kant van Rusland zou zijn. Het Estse ministerie van Buitenlandse Zaken sprak zijn bezorgdheid uit over de berichten. De Litouwse president verzekerde Polen van de solidariteit van zijn land.

We are closely monitoring the situation and are in touch with Polish authorities and partners and allies.

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) November 15, 2022

Eerdere berichtgeving:

Pentagon cannot yet confirm or deny the information about the fall of Russian missiles in Poland.

“I don’t want to speculate when it comes to our security commitments and Article 5. But we have made it crystal clear that we will protect every inch of NATO territory,” pic.twitter.com/PzUjWE5oaL

— ТРУХА⚡️English (@TpyxaNews) November 15, 2022

Het zou niet gaan om gerichte aanval, maar 2 dolende raketten uit de eerdere aanval vandaag. https://t.co/qYnMlJM12w

— Marco Pas (@MPas66) November 15, 2022

Na een paar weken pauze zijn we terug met de wekelijkse verslaggeving over de NFL, waar inmiddels de tiende week achter de rug is. De ogen waren vooral gericht op de Philadelphia Eagles, die met een 8-0 record aan Monday Night Football begonnen.

De Eagles speelden thuis tegen de Washington Commanders, een van de meer stevige rivaliteiten in de NFL, die terug gaat tot de jaren dertig. De Eagles begonnen prima, want Jalen Hurts rende al snel een 1-yard touchdown binnen, maar Antonio Gibson deed ook met 1 yard wat terug: 7-7.

Nog voor Q1 voorbij was kwam de thuisploeg weer op voorsprong: quarterback Hurts bereikte Dallas Goedert over 6 yards voor een touchdown. In het tweede kwart draaiden de Commanders de boel om: Joey Slye trapte vanaf 44 yards raak, Brian Robinson scoorde een 1-yard touchdown en Slye was vervolgens ook vanaf 58 yards trefzeker.

Richting het einde van Q3 vergrootte Slye vanaf 32 yards de voorsprong naar 14-23, maar de Eagles kwamen terug en scoorden vroeg in Q4: Hurts bediende DeVonta Smith voor een 11-yard touchdown. Halverwege het kwart zorgde Slye voor 21-26 en in de laatste seconden ging de laatste kans voor de Eagles mis: ze raakten de bal kwijt, Casey Toohill raapte 'm op voor een fumble return touchdown en de 21-32 eindstand.

Uitslagen NFL week 10
Carolina Panthers - Atlanta Falcons 25-15
Tampa Bay Buccaneers - Seattle Seahawks 21-16
Buffalo Bills - Minnesota Vikings 30-33 OT
Chicago Bears - Detroit Lions 30-31
Tennessee Titans - Denver Broncos 17-10
Kansas City Chiefs - Jacksonville Jaguars 27-17
Miami Dolphins - Cleveland Browns 39-17
New York Giants - Houston Texans 24-16
Pittsburgh Steelers - New Orleans Saints 20-19
Las Vegas Raiders - Indianapolis Colts 20-25
Green Bay Packers - Dallas Cowboys 31-28 OT
Los Angeles Rams - Arizona Cardinals 17-27
San Francisco 49ers - Los Angeles Chargers 22-16
Philadelphia Eagles - Washington Commanders 21-32

Nu Duitsland de Duitse tak van Gazprom heeft genationaliseerd, hoeven Nederlandse publieke instellingen hun gascontract met dat bedrijf niet meer op te zeggen vanwege de Europese sancties tegen Rusland. Tientallen gemeenten en andere instellingen hebben dat al gedaan onder druk van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. daarop stond. Deze houding van het ministerie van EZ en K gaat de staat jaar nu tientallen miljoenen aan compensatie kosten.

In september werd de grote onvrede over de starre interpretatie door het ministerie al duidelijk. Het ministerie dwong publieke instellingen om voor 10 oktober hun gascontract met Gazprom op te zeggen, omdat de verdiensten naar Rusland zouden kunnen gaan.

Op dat moment had Duitsland al Gazprom Germania overgenomen, de naam gewijzigd (naar SEFE) en toegezegd dat er via het bedrijf geen cent door Rusland zou worden verdiend. Een aantal gemeenten namen onder druk van minister Jetten de beslissing om hun langlopende goedkope contracten in te ruilen voor een veel duurder contract. Kort daarna besloot de minister toch tot uitstel om navraag in Brussel te doen. Meer hierover bij RTLNieuws.

Gemeenten werden onterecht door de minister gedwongen om hun gascontract met Gazprom Duitsland op te zeggen, dat kost de staat nu tientallen miljoenen aan compensatie https://t.co/3W6NYhovqT pic.twitter.com/ayvvnpbvED

— RTL Z (@RTLZ) November 15, 2022

Bijna 520 duizend werknemers (6,7 procent) van 15 tot 75 jaar noemden in 2021 werkdruk als belangrijkste reden voor hun laatste verzuim op het werk. Deze werknemers waren twee keer zo lang afwezig van het werk vergeleken met alle werknemers die hadden verzuimd. Dit meldt het CBS op basis van cijfers uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van het CBS en TNO.

Werknemers die aangaven dat de reden voor hun meest recente verzuim werkgerelateerd was, met werkdruk als belangrijkste reden, waren gemiddeld 38 werkdagen niet inzetbaar. De gemiddelde afwezigheid van een werknemer bij verzuim is 17 werkdagen. Van alle werknemers die verzuimden vanwege werkdruk, was 33 procent langdurig (20 werkdagen of meer) afwezig. Dat is ruim twee keer zo hoog als gemiddeld bij werknemers die verzuimden.

Verzuim door werkdruk hoogst bij docenten
10,9 procent van de werknemers met een pedagogisch beroep noemde in 2021 werkdruk als belangrijkste reden voor het laatste verzuim. Docenten in het wetenschappelijk onderwijs, het hoger onderwijs en op middelbare scholen gaven dit het vaakst aan. Verzuim door werkdruk werd ook relatief vaak genoemd door werknemers met een ICT-beroep, een creatief- en taalkundig beroep, of een zorg- en welzijnsberoep. Bij werknemers in agrarische beroepen, in beroepen in transport en logistiek, en in dienstverlenende beroepen, kwam verzuim door werkdruk veel minder vaak voor.

In aandeel stabiel maar in aantal toegenomen
De afgelopen jaren is het aandeel werknemers dat verzuimde door werkdruk ongeveer gelijk gebleven (6 tot 7 procent). Doordat de werkzame beroepsbevolking is toegenomen, verzuimen er meer werknemers: in 2014 verzuimden 450 duizend werknemers vanwege werkdruk, in 2021 waren dit er 520 duizend.

De meeste meldingen van verzuim door werkdruk (116 duizend) zijn van werknemers met een bedrijfseconomisch en administratief beroep. Dit komt omdat de omvang van deze beroepsklasse het grootst is (ruim 1,5 miljoen). Ook waren er naar verhouding veel werknemers met verzuim door werkdruk met een zorg- of welzijnsberoep (90 duizend), technisch beroep (65 duizend) of pedagogisch beroep (57 duizend).

Bijna 520 duizend werknemers (6,7 procent) van 15 tot 75 jaar noemden in 2021 #werkdruk als belangrijkste reden voor hun laatste #verzuim op het werk. #wvdws https://t.co/xBN6IRFhSe pic.twitter.com/VsglPA5Peu

— CBS (@statistiekcbs) November 14, 2022

In september 2022 hebben huishoudens 2,2 procent meer besteed, voor prijsveranderingen gecorrigeerd, dan in september 2021. Net als in voorgaande maanden hebben ze meer besteed aan diensten, maar minder aan goederen, meldt het CBS.

De consumptiecijfers betreffen volumecijfers. Dat wil zeggen dat ze zijn gecorrigeerd voor prijsveranderingen. Daarnaast is ook voor veranderingen in de samenstelling van de koopdagen gecorrigeerd.

Huishoudens besteden meer aan diensten
Consumenten hebben in september, voor prijsveranderingen gecorrigeerd, 5,2 procent meer besteed aan diensten, zoals telefoon- en internetabonnementen, verzekeringen, een bezoek aan de kapper, een restaurant of een voetbalwedstrijd, dan in september 2021. Vorig jaar september golden er nog enkele coronamaatregelen. Bestedingen aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen door huishoudens uit.

In september hebben huishoudens 2,6 procent minder besteed, voor prijsveranderingen gecorrigeerd, aan duurzame goederen dan in september 2021. Ze besteedden onder andere minder aan woninginrichting en auto’s. Consumenten hebben ook 2,6 procent minder besteed aan voedingsmiddelen, dranken en tabak. Aan overige goederen, zoals aardgas en producten voor persoonlijke verzorging, hebben ze bijna 1 procent meer besteed.

Een paar weken geleden meldde het CBS dat het verkoopvolume van de detailhandel in september 3,5 procent kleiner was dan in september 2021. Het volume van de non-foodsector kromp met bijna 3 procent en dat van de foodsector kromp met ruim 3 procent. Deze cijfers zijn ook gecorrigeerd voor de samenstelling van koopdagen.

In september 2022 hebben huishoudens 2,2 procent meer besteed, voor prijsveranderingen gecorrigeerd, dan in september 2021. Net als in voorgaande maanden hebben ze meer besteed aan diensten, maar minder aan goederen. https://t.co/xjy2LSYElY pic.twitter.com/DoiGeURlms

— CBS (@statistiekcbs) November 15, 2022

Iets meer dan 6000 mensen zijn in de afgelopen week positief getest op het coronavirus. Dat is het laagste aantal sinds eind juni vorig jaar, 72 weken geleden. Daarmee vervaagt de najaarsgolf van vorige maand steeds meer.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) registreerde in totaal 6077 bevestigde besmettingen in de afgelopen zeven dagen. Dat is 21 procent minder dan de week ervoor. Het is de vijfde week op rij waarin het aantal nieuwe gevallen daalt. Dat komt volgens de RIVM doordat veel mensen immuniteit hebben opgebouwd, bijvoorbeeld door de herhaalprikken of doordat ze in de zomer corona hebben gehad. Meer hierover bij Skipr.

Tussen vandaag en het einde van de maand gaan er weer tien titels naar Xbox Game Pass komen. Twee daarvan was je wellicht eerder vandaag al mee aan de slag gegaan, de Day One-titels Pentiment en Somerville.

De volgende tien games komen binnenkort naar Xbox Game Pass:

• (15-11) Pentiment (Xbox, PC en cloud) - Day One release
• (15-11) Somerville (Xbox, PC en cloud) - Day One release
• (17-11) Dune: Spice Wars (PC) - Early Access
• (17-11) Ghostlore (PC) - Early Access
• (17-11) Lapin (Xbox, PC en cloud) - Day One release
• (17-11) Norco (Xbox en cloud)
• (22-11) Gungrave G.O.R.E. (Xbox, PC en cloud) - Day One release
• (29-11) Insurgency: Sandstorm (Xbox en cloud)
• (29-11) Soccer Story (Xbox, PC en cloud) - Day One release
• (30-11) Warhammer 40,000: Darktide (PC) - Day One release

Acht games zullen na 30 november niet meer speelbaar zijn via Xbox Game Pass:

• Archvale
• Deeeer Simulator
• Final Fantasy XIII-2
• Mind Scanners
• Mortal Shell
• Space Warlord Organ Trading Simulator
• Undungeon
• Warhammer 40,000 Battlesector

Volgens de Oekraïense regering in Kyiv zijn duizenden kinderen ontvoerd vanuit Oekraïne naar Rusland. Er zijn bijna 11.000 kinderen van wie de namen bekend zijn, volgens Zelenskyy maandag in zijn avondvideotoespraak. "Maar dat zijn alleen degenen van wie we op de hoogte zijn. Waarschijnlijk, zijn er veel meer ontvoerd." Met internationale hulp wil Kyiv de gedeporteerde kinderen terughalen.

Het hoofd van het presidentieel kantoor in Kyiv, Andriy Yermak, besprak maandag dit probleem tijdens een online conferentie. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres en de ambassadeurs van de belangrijkste geïndustrialiseerde en opkomende landen (G20) namen hieraan deel. "Ons doel is om de gewelddadige ontvoering of deportatie van kinderen uit Oekraïne naar de Russische Federatie te stoppen", zei Yermak. Alles moet in het werk worden gesteld om deze kinderen terug te halen en te herenigen met hun families. 

Rusland: kinderen in veiligheid gebracht
Het Russische leger en de Russische autoriteiten hebben bevestigd dat  kinderen vanuit Oekraïne naar Rusland zijn gebracht. Ze zouden vanuit de gevechtszones in veiligheid worden gebracht of naar Rusland komen voor behandeling of herstel. Er zijn berichten dat Oekraïense kinderen in Rusland ter adoptie worden aangeboden.

De Oekraïense kinderrechtenfunctionaris Dariya Gerassymtschuk sprak over 10.764 ontvoerde kinderen. Zelenskyy bedankte Guterres voor zijn bereidheid om de kwestie van de kinderen op zich te nemen. "Er is de kracht van de hele wereld voor nodig om alle gedeporteerde kindern terug te halen", zei hij.

De rechtbank Zeeland-West-Brabant heeft 2 broers veroordeeld voor het medeplegen van de moord op de 15-jarige Tim. De verdachten waren destijds 15 en 16 jaar. De jongste verdachte krijgt de maximale jeugddetentie van 1 jaar en een PIJ-maatregel opgelegd. De oudste verdachte wordt volgens het volwassenenstrafrecht berecht, omdat de rechtbank een tbs-maatregel nodig vindt. Hij krijgt een gevangenisstraf van 2 jaar en tbs met dwangverpleging.

Fatale afspraak
Op 9 januari 2022 krijgt de politie een eerste melding over een jongen die gewond op straat ligt in Middelburg. Het blijkt de 15-jarige Tim, die meerdere steekwonden heeft in zijn bovenlichaam. Hij wordt naar het ziekenhuis gebracht en overlijdt daar op 12 januari 2022 aan zijn verwondingen.

Tim zou bij de oudste verdachte een schuld hebben van 50 euro, die hij steeds maar niet terugbetaalde. Toen de jongste verdachte hiervan hoorde, heeft hij herhaaldelijk gezegd dat hij Tim wilde dood maken. Eind december 2021 bestelde de oudste verdachte een zogenaamd survivalmes.

De oudste verdachte besluit met Tim af te spreken en spreekt ook met zijn jongere broer af. Aangekomen op de afgesproken plek gaat het over de geldschuld. De jongste verdachte pakt Tim vast en steekt hem vele malen met het survivalmes dat hij kort daarvoor van zijn broer kreeg. Ook als Tim al op de grond ligt gaat hij door. De oudste verdachte houdt zijn broertje niet tegen. Daarna rennen zij weg en laten Tim zwaargewond achter.

Voorbedachte raad
De rechtbank stelt vast dat de jongste verdachte al bijna 2 maanden bezig was met het (dood)steken van Tim. Dat het in een opwelling zou zijn gebeurd of dat het hem na de eerste steek zwart werd voor de ogen, volgt niet uit het dossier en de onderzoeken van deskundigen.

De oudste verdachte heeft Tim niet gestoken, maar de rechtbank vindt bewezen dat ook hij opzet had op de dood van Tim. Hij wist van de plannen van zijn broertje, maakte de afspraak met Tim, regelde het mes en greep niet in toen zijn broertje Tim 17 keer stak.

De rechtbank is van oordeel dat voor allebei de verdachten voldoende tijd is geweest om zich te bedenken en is, nu zij hebben gedaan wat zij al van plan waren, van oordeel dat er sprake is van moord.

Straf
De verdachten zijn onderzocht in een forensische kliniek. De deskundigen concluderen dat beide verdachten vanwege zeer nare ervaringen in hun jeugd kampen met ernstige problematiek. Zij moeten als verminderd toerekeningsvatbaar worden gezien voor wat zij hebben gedaan. De rechtbank neemt deze conclusie over. De deskundigen adviseren om de verdachten een verplichte en lange behandeling te laten volgen om herhaling in de toekomst te voorkomen.

Gelet op de adviezen van de deskundigen en de ernst van het feit vindt de rechtbank de maximale jeugddetentie van 1 jaar en een PIJ-maatregel passend voor de jongste verdachte. Omdat het een geweldsfeit betreft kan deze maatregel verlengd worden, tot een maximum van 7 jaar.

Omdat de oudste verdachte 16 jaar was toen de moord werd gepleegd, kan de rechtbank het strafrecht voor volwassenen toepassen. De rechtbank heeft besloten dit te doen, omdat zij van oordeel is dat hij behandeling in een tbs-kader nodig heeft. Een PIJ-maatregel zou niet passend zijn gelet op de ernst en complexiteit van zijn problematiek. De tbs-maatregel is niet aan een maximum termijn gebonden. Daarnaast wordt aan deze verdachte een gevangenisstraf opgelegd. Bij het bepalen van de duur daarvan houdt de rechtbank onder andere rekening met zijn jonge leeftijd, zijn verminderde toerekeningsvatbaarheid en het belang om snel te starten met de tbs-behandeling. De rechtbank zoekt aansluiting bij de maximale duur van detentie die binnen het jeugdstrafrecht aan 16- en 17-jarigen kan worden opgelegd. De verdachte wordt dan ook veroordeeld tot een gevangenisstraf van 2 jaar. De verdachten moeten ook een schadevergoeding betalen aan de familie van Tim.

Het gerechtshof 's-Hertogenbosch heeft een 37-jarige man veroordeeld tot 5 jaar celstraf en een rijontzegging van 10 jaar. Hij heeft geprobeerd zijn zoontje en zichzelf van het leven te beroven door met zijn auto tegen een boom te rijden. De rechtbank Oost-Brabant legde hem eerder 3 jaar cel en een rijontzegging van 4 jaar op.

Op 17 juni 2017 moest het destijds 10-jarige zoontje bij zijn vader in de auto stappen, nadat de jongen kort daarvoor al door hem in zijn gezicht was geslagen. Ondanks het feit dat de man geen rijbewijs had en onder invloed was van alcohol, is hij met hoge snelheid over een weg met aan de zijkant van die weg bomen gereden. Hij heeft daarbij geroepen dat hij zichzelf en zijn zoon dood zou gaan rijden.

De auto schampte eerst een markeerpaaltje, een lantaarnpaal en een boom en klapte vervolgens frontaal tegen een andere boom. Vader en zoon raakten hierbij ernstig gewond. Meer dan 5 jaar na dato is de zoon zowel fysiek als mentaal nog steeds niet geheel hersteld.

De man ontkent dat hij het ongeluk opzettelijk zou hebben veroorzaakt. Zijn zoon verklaarde echter dat nadat zijn vader hem had geslagen, hij voorin in de auto moest gaan zitten terwijl hij achterin de auto wilde gaan zitten. Zijn vader zou ook hebben gezegd "ik niks, dan mama ook niks" en "dat hij zich kapot zou rijden met zijn zoon erbij".

Volgens de verdediging zijn de verklaringen van de zoon niet betrouwbaar en consistent genoeg. Daar denkt het hof anders over. De jongen heeft zijn verhaal zowel tegen zijn moeder verteld als tegen een verpleegkundige toen hij in het ziekenhuis lag. Zijn verklaringen worden gesteund door ander bewijsmateriaal. Dat de verklaringen van de zoon op sommige punten net iets afwijken, kunnen worden verklaard door zijn jonge leeftijd en het tijdsverloop.

Hogere straf
De man heeft door zijn handelen het leven en de gezondheid van zijn zoon ernstig in gevaar gebracht. De man heeft echter weinig blijk gegeven van berouw en probleembesef. Hij is, ondanks het bevel daartoe van het hof, niet verschenen bij de inhoudelijke behandeling. Hoewel de man (licht) verminderd toerekeningsvatbaar wordt verklaard, vindt het hof een langdurige gevangenisstraf voor de duur van 5 jaar op zijn plaats. Daarnaast mag de man 10 jaar lang geen motorrijtuigen besturen.

In de Universiteit Leiden hebben medewerkers een schilderij van kunstschilder Rein Dool (90) verwijderd. Het gaat om een schilderij van het bestuur van de Leidse universiteit in de jaren 70 van de vorige eeuw.

Op het schilderij zijn zes mannen met sigaren te zien. Een van het is Dolf Cohen, een voormalig rector die tijdens de oorlog was ondergedoken. Dool, die het schilderij een van zijn beste werken noemt, is nog steeds trots op het schilderij en is dan ook boos dat het is weggehaald.

De afgelopen week werd het verwijderproces ingezet via, hoe kan het ook anders, een bericht op Twitter. Een Leidse promovendus die een foto van het schilderij had gemaakt twitterde de foto en ze vroeg zich daarin af of het doek een ironisch of kritisch onderschrift zou moeten hebben.

Omdat je zodra iemand op Twitter iets roept meteen dient te gehoorzamen als een schoothondje deelde een decaan van de universiteit twee dagen later al een foto waarop te zien is hoe het doek verwijderd wordt. Een hoogleraar twitterde vervolgens "Done" bij een foto waarbij het schilderij omgekeerd tegen de muur staat.

Tweede Kamerlid Hatte van der Woude (VVD) heeft aangekondigd kamervragen te stellen, omdat het verwijderen hier staat voor een veel groter geheel. "Waar stopt dit”, vroeg ze zich af. "Het is geen grondrecht om je niet gekwetst te voelen."

Een woordvoerder van de Universiteit Leiden beweert stellig dat er nog niet is besloten wat met het schilderij gaat gebeuren. Sinds 2011 zouden er, volgens de universiteit, jaarlijks opmerkingen en klachten over het schilderij binnen komen. Klagers voelen zich "niet gerepresenteerd" door het werk (ja, echt). Ook zou het een 'spontane en ludieke' actie van twee medewerkers zijn geweest, maar wordt wel gezien wel als een goed startpunt voor een discussie.

Update

Het schilderij is inmiddels vanwege alle ophef 'voorlopig' teruggehangen, zo meldt de Telegraaf. Het huidige college van bestuur heeft nog geen officiëel besluit over het schilderij genomen. Het college wil een inhoudelijke discussie over het schilderij starten, "maar we maken nu even pas op de plaats. We zullen het werk tijdelijk weer terughangen", aldus het college op de site van de Universiteit. Wanneer het schilderij wél permanent wordt weggehaald om sneeuwvlokjes te plezieren horen we waarschijnlijk binnenkort. Eerst zal "een divers samengestelde commissie” gaan uitzoeken wat de beste aanpak is.

Klimaattuig heeft opnieuw een kunstwerk besmeurd met verf. Dit keer was het schilderij 'Dood en Leven' van Gustav Klimt het doelwit van deze ecoterroristen. Die hebben vandaag een zwarte, olieachtige vloeistof over het meesterwerk gegoten in het Leopold Museum in Wenen.

Twee leden van de groep 'Last Generation' gooiden de kleurstof over het schilderij uit 1915, waarna een van hen zich vastplakte aan het glas dat het meesterwerk beschermde. Een bewaker van het museum wist een van de activisten in bedwang te houden tot de politie ter plaatse kwam.

"Restaurateurs zijn bezig om vast te stellen of het door glas beschermde schilderij is beschadigd", zei de woordvoerder van het museum, Klaus Pokorny. Het personeel van het museum vreest dat het schilderij tijdens deze actie inderdaad is beschadigd.

De groep "Last Generation" stelt in een tweet dat ze het deden omdat "olie- en gasboringen een doodvonnis voor de samenleving" zouden zijn.

Talloze meesterwerken in heel Europa zijn de afgelopen weken aangevallen uit protest tegen het gebrek aan actie tegen klimaatverandering.

Klimaatvandalen slaan weer toe

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) start een landelijke publiekscampagne over palliatieve zorg. Dat is hulp en zorg om het leven van mensen die niet meer beter worden en hun naasten zo goed mogelijk te houden. Doel van de campagne is dat patiënten en hun naasten actief nadenken over zorg in de laatste levensfase.

Uit onderzoek van Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) blijkt dat ongeneeslijk zieke mensen niet altijd passende palliatieve zorg krijgen, onder meer omdat ze de mogelijkheden niet altijd kennen. Daarom moedigt de campagne deze mensen aan om met hun naasten en zorgverleners stil te staan bij hun wensen en grenzen in hun laatste levensfase. De campagne moet ook zorgverleners stimuleren om het gesprek over palliatieve zorg op tijd te voeren.

Naar verwachting hebben in de toekomst steeds meer mensen palliatieve zorg nodig doordat het aantal ouderen toeneemt en we langer leven. In 2021 overleden 170.000 mensen. Daarvan maakten ruim 106.000 mensen een ziektetraject door waarbij palliatieve zorg een uitkomst had kunnen bieden.

Mensen die niet meer beter worden, kunnen naast reguliere zorg gebruikmaken van palliatieve zorg. Die kan ondersteuning bieden bij lichamelijke klachten (bijvoorbeeld pijn of benauwdheid), psychische klachten (bijvoorbeeld somberheid en angst), sociale problemen (problemen met de mensen om je heen en bij het verwerken van veranderingen) en zingevingsvragen (wat vind ik nog belangrijk in het leven?).

Hierbij is het doel niet iemand genezen, maar klachten en problemen voorkomen om de kwaliteit van leven zo veel mogelijk te behouden. Uit onderzoek van PZNL blijkt dat ongeneeslijk zieke mensen vaak niet of niet op tijd gebruikmaken van palliatieve zorg. Bijvoorbeeld doordat ze niet weten wat het is, er niet over praten met hun naasten en zorgverlener en hun keuzes niet of beperkt vastleggen.

Bewustwording cruciaal
Minister Helder voor Langdurige Zorg en Sport, benadrukt het belang van de nieuwe campagne: ”Mensen die goede palliatieve zorg krijgen zijn vaak minder somber en angstig, hoeven minder vaak plotseling naar het ziekenhuis en ervaren een betere kwaliteit van leven in de laatste fase van hun leven. Daarom willen we met de campagne mensen die niet meer beter worden en hun naasten aanmoedigen om zich te verdiepen in de mogelijkheden. Het liefst zo snel mogelijk na het krijgen van de diagnose. Want als palliatieve zorg op tijd wordt ingezet, kan het een positief effect hebben op het leven van mensen die niet meer beter worden én de mensen om hen heen.”

Landelijke campagne
In de campagne vertellen drie mensen die ongeneeslijk ziek zijn hoe palliatieve zorg hen helpt. Voor de verspreiding worden onder meer online video’s, advertenties en schermen in wachtkamers van huisartsen ingezet. Ook komen er flyers voor huisartsen, apotheken en ziekenhuizen. Met de campagne komt VWS tegemoet aan een wens van de Tweede Kamer om zorg in de laatste levensfase bespreekbaar te maken. Meer informatie is te vinden op overpalliatievezorg.nl/kwaliteit. De campagne is ontwikkeld in nauwe samenwerking met allerlei betrokken partijen, waaronder Palliatieve Zorg Nederland (PZNL). Aansluitend op de campagne wordt de komende jaren onder andere via het Nationaal Programma Palliatieve Zorg II aandacht gevraagd voor dit onderwerp.

Praten is heel waardevol
Michiel is één van de gezichten uit de campagne. Hij heeft de ongeneeslijke ziekte ALS en vindt de campagne een goed initiatief. “Na de eerste verschijnselen leven mensen met ALS gemiddeld nog drie tot vijf jaar. Ik maak er het beste van. Palliatieve zorg helpt daarbij. Vooral aan de mentale hulp heb ik veel. Sinds een maand praat ik met een maatschappelijk werker en psycholoog. Alleen én met mijn gezin. Die gesprekken zijn emotioneel, maar heel waardevol. Ze luchten op en geven inzicht. Wat speelt er in jouw hoofd? Wat willen we nog doen met het gezin nu het nog kan? Hoe kunnen we de fase dat ik nog leef zo fijn mogelijk maken? Welke palliatieve zorg kan hierbij helpen? Hoe meer we met elkaar praten over het leven en de dood, hoe meer rust er komt. Dat is goed voor de emoties en gedachten van iedereen.”

Meer weten?
Kijk voor meer informatie op overpalliatievezorg.nl/kwaliteit.

Er komt een verbod op lachgas. Op 1 januari 2023 staat lachgas op lijst II van de Opiumwet. Vanaf dan is het verboden om lachgas als genotsmiddel bij je te hebben, te verkopen of te vervoeren. Doel: het gebruik van lachgas onder particulieren terugdringen. De politie is blij met het verbod, maar er moet nog veel geregeld worden.

Willem Woelders, portefeuillehouder drugs: ‘We zijn voorstander van het verbod op lachgas, want het biedt de collega’s meer handvatten om ertegen op te treden. Op dit moment kan dat alleen in de gemeentes die lachgas in de APV strafbaar hebben gesteld.’

Bezit wordt strafbaar
Het verbod helpt de politie enorm bij de handhaving. Het bezit van lachgas wordt straks strafbaar. Op dit moment kan de politie pas iets doen als iemand lachgas gebruikt én zorgt voor overlast of gevaarlijke situaties in het verkeer. Dat hoeft straks niet meer. Als iemand in zijn auto gasflessen en ballonnen vervoert zonder dat hij roekeloos rijdt, kan hij toch aan de kant worden gezet.

Invoering vanuit blauw perspectief
‘Wij doen ons best om de invoering voortvarend te regelen', aldus Woelders. 'Zaken zoals opleiding, werkproces en werkinstructies worden landelijk gecoördineerd en ontwikkeld. Dus de eenheden hoeven hier niet zelf mee aan de slag. De manier waarop we dat doen, zal zijn vanuit het perspectief van de blauwe collega’s. Het moet zo goed mogelijk passen in de huidige werkprocessen, zodat het zo min mogelijk extra werk oplevert.'

Eerste gasvormige drug
Lachgas wordt een drug per 1 januari 2023. Voordat de politie kan handhaven moet er nog wel wat water door de zee. ‘We kunnen op 1 januari nog niet starten met de handhaving', zegt Woelders. 'Daarvoor moet er nog te veel geregeld worden.’ Zo wordt er momenteel bijvoorbeeld nog onderzoek gedaan naar hoe lachgas in ademlucht gedetecteerd kan worden. En er moet een oplossing gevonden worden voor het vervoer en de vernietiging van in beslag genomen lachgas. Woelders: ‘We proberen zo veel mogelijk aan te sluiten bij bestaande procedures voor inbeslaggenomen drugs, maar staan daarbij wel voor een uitdaging. Lachgas is de eerste gasvormige drug. Het is een gevaarlijke stof die de ozonlaag aantast; het is een broeikasgas. Dat betekent ook dat we scherp moeten zijn op het creëren van veilige arbeidsomstandigheden.’ De politie werkt aan een landelijk implementatieplan om de invoering van het verbod vorm te geven.

Legaal lachgas
Het lachgasverbod geldt niet voor medisch lachgas, als het bestemd is voor technische doeleinden en als toevoeging aan voedingsmiddelen. De kleine lachgasampullen die vooral in de horeca worden gebruikt, bijvoorbeeld voor slagroomspuiten, zijn legaal, maar mogen niet worden doorverkocht. Voor de medische en technische sector moeten fabrikanten en groothandelaren van lachgas een opiumontheffing aanvragen op grond van artikel 6 en 8 van de Opiumwet.

Het Rode Kruis moet op steeds meer plekken in Nederland voedselhulp verlenen. Eerder al begon het Rode Kruis met het uitdelen van ontbijttassen in de provincies Friesland en Utrecht. Vanaf volgende week ondersteunt de hulporganisatie ook gezinnen in Noord-Holland. Naar schatting van het Rode Kruis zitten er momenteel zo'n 400.000 mensen in onzichtbare voedselnood. Het Rode Kruis verwacht dat dit de aankomende tijd alleen maar toeneemt en dat de organisatie nog meer hulp moet gaan verlenen.

Steeds meer mensen in Nederland hebben niet meer genoeg geld om voldoende en voedzaam eten te kopen voor hun gezin. Sinds de coronacrisis kloppen steeds meer mensen bij het Rode Kruis aan voor voedselhulp. Door de inflatie en stijgende vaste lasten ziet de organisatie dat mensen vaker hulp nodig hebben.

Ontbijttassen
Inmiddels worden in Friesland zo'n 600 kinderen per week geholpen met een ontbijttas. Deze ontbijttassen ter waarde van 10 euro worden samen met partnerorganisaties zoals buurthuizen uitgedeeld. De tassen gaan naar gezinnen waarvan de kinderen vaak met een lege maag naar school gaan. Ook in de provincie Utrecht – waar de actie vorige maand is gestart - blijft de vraag stijgen: binnen drie weken werd het aantal ontbijttassen van 50 naar 120 opgeschaald. Volgende week start het Rode Kruis de hulp op in Noord-Holland. Dit zal nog op kleine schaal zijn. Verwacht wordt dat andere provincies snel zullen volgen.

Heleen van den Berg, Hoofd Nationale Hulp Nederlandse Rode Kruis: “In een welvarend land als Nederland zou niemand zich zorgen mogen maken over voldoende eten. Toch horen wij elke dag van mensen dat ze maaltijden moeten overslaan. Ook horen we dat ouders zelf niet eten om te zorgen dat hun kind dat wel kan. Mensen ervaren groente en fruit als onbereikbare luxe. Een vrouw vertelde me dat ze de hele week alleen pannenkoeken eet, en haar kind geen lunchtrommel mee kan geven naar school.”

Verbinding
Het Rode Kruis deelt naast de ontbijttassen ook boodschappenkaarten uit in Nederland. Tot nu toe zijn er 500.000 van deze kaarten uitgedeeld. Dit zijn kaarten waarmee mensen naar de supermarkt kunnen gaan, en zelf de producten uit kunnen zoeken die zij nodig hebben. Het Rode Kruis biedt laagdrempelige, tijdelijke hulp aan waarbij waardigheid en keuzevrijheid centraal staat. Door samen te werken met partnerorganisaties in wijken en buurten, probeert het Rode Kruis in contact te komen met mensen die niet genoeg geld hebben om genoeg voedzaam eten te kopen, maar daar niet direct hulp voor vragen. Dit is een ‘onzichtbare groep mensen’ die de hulporganisatie graag wil helpen. Samen wordt gezocht naar een structurele oplossing voor deze gezinnen. Het Rode Kruis focust zich op mensen die in voedselnood zijn, maar tussen wal en schip vallen voor reguliere hulpverlening of de hulp zelfstandig niet goed weten te vinden. Het Rode Kruis komt op voor de belangen van deze mensen.

Hallo, hallo.

Daar zijn we weer, ditmaal mét koffie. Het was afgelopen nacht een stuk minder fris dan voorgaande nachten, de maan was verscholen achter de bewolking. Ook bleef het niet overal droog, met name het oosten kreeg een kleine som neerslag. Daar kan vanochtend nog (mot)regen vallen. De wind is matig tot krachtig aan zee. Later vandaag, vanmiddag om precies te zijn gaat het wederom regenen vanuit het zuidwesten. 

De temperaturen liggen tussen de 10 graden in het noorden tot 13 in Zuid-Limburg. Ook vanavond is er weer veel bewolking en trekt er een regengebied over. De aanloop naar morgen verloopt ook niet droog, net als de woesdag zelf alsmede de donderdag. Tegen het weekend krijgen we wat koelere lucht en is het droger. Maar dat is voor later.

Tot morgen!

Jouw foto of filmpje bij het weerbericht? Mail hem naar weer@fok.nl onder vermelding van je username en waar je de foto (ongeveer) hebt gemaakt. Dan kom je 'm vanzelf tegen!