Liveblog Oekraïne: archief updates

Bert (superworm)

Alle FOK.nl-updates in de liveblog over de crisis rondom Oekraïne worden hier gearchiveerd. Momenteel lees je hier de updates tussen 12.00 uur en 18.00 uur vandaag. De nieuwste updates lees je hier.

18.10 uur: 'Poetin = Hitler'
Hoewel hij zaterdagmiddag anderhalf uur met Obama heeft gekeuveld, heeft de Russische president Vladimir Poetin al een week stijf zijn mond gehouden in de media, meldt The Telegraph.

Oekraïense en Westerse leiders vallen daarentegen over elkaar heen om in steeds scherpere bewoordingen Rusland te veroordelen. Kerry noemde de Koude Oorlog al expliciet en uit de Oekraïne komen geluiden van 'balanceren op de afgrond'.

Poetin wordt in verschillende protesten in Londen -bij de Amerikaanse én de Russische ambassade- vergeleken met Hitler. The Telegraph post een aantal via haar persbureau binnengekomen foto's.  

Demonstranten noemen op spandoeken het Boedapest-memorandum uit 1994, waarin de VS toezegde Oekraïne bij te staan als Rusland binnen zou vallen. Dit op voorwaarde dat de enkele duizenden Sovjetkernwapens uit Oekraïne zouden worden weggehaald. 

18.02 uur: Krim erkent Kiev niet
Persbureau Novum schrijft dat het bestuur van de Krim de nieuwe regering in Kiev niet erkent: "Dat heeft de voorzitter van het parlement van de autonome deelrepubliek zondag gezegd. De autoriteiten op het Oekraïense schiereiland doppen volgens parlementsvoorzitter Vladimir Konstantinov hun eigen boontjes wel. Het voor 30 maart aangekondigde referendum over de toekomst van de Krim, dat volgens hem 'deel uitmaakt van de Russische wereld', krijgt nu voorrang."

"De nieuwe, zelfbenoemde regering in Kiev heeft zijn geloofwaardigheid verspeeld door een eerdere overeenkomst met de nadien verdreven president Viktor Janoekovitsj te breken, zei Konstantinov. Kiev doet er volgens hem goed aan eerst maar eens de eigen problemen op te lossen. Het merendeel van de politieagenten en militairen op de Krim zijn dezelfde mening toegedaan, beweert Konstantinov volgens persbureau Interfax."

17.58 uur: 'Roep ambassadeur op matje'
Alexander Pechtold zat vanmiddag bij Eva Jinek aan tafel. Op basis daarvan schrijft het ANP: "Minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken moet de Russische ambassadeur in Den Haag op het matje roepen om te vragen wat de Russen in Oekraïne aan het doen zijn. Dat zei D66-leider Alexander Pechtold zondag in het televisieprogramma Jinek."

"Ook pleit Pechtold ervoor om waarnemers van de Verenigde Naties naar Oekraïne te sturen, zodat die kunnen zien wat er gebeurt. Westerse ambassadeurs terugroepen uit Rusland, hoeft wat Pechtold betreft niet. Hij vindt het wel belangrijk om de Russische ambassadeur in Den Haag te ontbieden. Pechtold verwacht dat Timmermans dat ook gaat doen."

17.17 uur: marine trouw aan Kiev
De Oekraïense marineschepen in de haven van Sebastopol hebben zich niet ontwapend en blijven trouw aan de regering in Kiev, stelt diezelfde regering volgens persbureau Reuters.

Verder heeft Oekraïne officieel hulp aan het buitenland gevraagd om haar 'nucleaire middelen' te beschermen.

Hoewel er geen kernwapens in het land liggen, heeft het vijftien kerncentrales die ongeveer de helft van de energie van het land produceren.

17.00 uur: protesten in Londen, Ankara; geen Oscars
In Ankara wordt gedemonstreerd tegen de Russische militaire inval op de Krim. NRC publiceerde een foto van de demonstratie. 

Ook bij de Russische ambassade in Londen hebben zich honderden mensen van voornamelijk Oekraïense afkomst verzameld om te protesteren tegen de Russische inval.

Op de Dam demonstreren maar liefst twee mensen:

De Russische staatstelevisiezender Kanaal Eén meldt verder dat ze vanavond de Oscars niet uitzenden, maar verslag blijven doen van de crisis in Kiev.

NRC citeert de verklaring op de website van het kanaal: "Vanwege de grote hoeveelheid nieuws met betrekking tot de situatie rond de autonome republiek van de Krim in Oekraïne, en de toegenomen aandacht van het publiek voor nieuwsuitzendingen vindt Channel One het onmogelijk om de Oscarceremonie uit te zenden."

16.54 uur:  pro-oorlogdemonstranten níet opgepakt 
FOK.nl meldde hier eerder al dat demonstranten tegen een komende oorlog met Oekraïne met honderden tegelijk werden gearresteerd.

De duizenden Russen die in Moskou echter vóór de oorlog demonstreren worden met rust gelaten, meldt de Volkskrant op basis van Twitterberichten. Veel demonstranten zouden helemaal niet écht voor de oorlog zijn, maar worden gedwongen aanwezig te zijn:

Ooggetuigen, waaronder Associated Press-verslaggevers, hebben gezien dat een paar dozijn anti-oorlogsdemonstranten vrijwel direct in busjes werd afgevoerd door oproerpolitie, terwijl de oorlogsliefhebbers gemoedelijk door mogen demonstreren:

16.44 uur: Poetin 'gangster' volgens McCain  
De voormalige Amerikaanse presidentskandidaat en (huidige) senator John McCain geeft in een interview met The Daily Beast aan dat Obama's dreigementen aan het adres van Poetin 'belachelijk' zijn.

Ook zou Hillary Clinton Rusland compleet verkeerd ingeschat hebben. McCain: "Natuurlijk had ze het helemaal verkeerd. Ze geloofde dat op de één of andere manier er een nieuw begin mogelijk was met een gozer die een KGB-kolonel was en altijd al ambities had om het Russische Rijk in ere te herstellen. Daar gaat dit allemaal om."

"[Obama] zou dit gedrag publiekelijk moeten veroordelen, gezien het waardig is gelabeld te worden als 'gangstergedrag'. Dit komt zo uit de oude Sovjet-draaiboeken. Zend je paramilitaire troepen en [geheime dienst] FSB, zaai wanorde en zeg dan dat je orde moet komen brengen. Het is het oude draaiboek dat de oude KGB-kolonel Poetin hier in werking stelt."

McCain roept Obama op om de plannen voor een Oost-Europees raketschild uit de ijskast te halen en heeft nog veel meer suggesties. Die kun je in het zeer uitgebreide interview hier zelf lezen.  

16.30 uur:  Gorbatsjov in de war, Palin blij met gelijk
In een interview met het Oekraïense persbureau UNN stelt de oud-Sovjetleider Mikail Gorbatsjov het ook allemaal niet meer te snappen. Hij is vandaag jarig en wordt 83, volgt het nieuws nauwgezet maar begrijpt niet wat er nou allemaal gebeurt in Oekraïne.

Wel weet hij één ding zeker, en dat is dat er onderhandeld zou moeten worden tussen Oekraïne en Rusland, maar dan wel zonder dat andere mogendheden zich ermee bemoeien.

Voormalig vicepresidentskandidaat Sarah Palin meldde verder vrijdag al op Facebook dat ze (eindelijk een keer) gelijk gekregen heeft. Het bericht heeft al 70.000 likes. 

Palin: "Ja, ik kon dit vanaf Alaska zien [aankomen]. Ik ben normaal niet iemand van 'ik zei het toch', maar dat deed ik wel degelijk, hoewel mijn correcte voorspelling door het Foreign Policy-magazine als een 'extreem vergezocht scenario' werd geridiculiseerd." 

"Dit is wat deze 'stomme', 'smakeloze vrouw' voorspelde in 2008: 'Nadat het Russische leger Georgië binnenviel was de reactie van senator Obama er één van besluiteloosheid en morele gelijkwaardigheid, het soort reactie waardoor president Poetin van Rusland alleen maar aangemoedigd wordt om Oekraïne als volgende land binnen te vallen.'"

16.16 uur: foto's Odessa en ingesloten Oekraïeners
Ook in andere Oekraïense steden dan de hoofdstad Kiev protesteren menigtes tegen Rusland. Lviv werd eerder al genoemd, maar ook in Odessa gaat men de straat op:

Journalist Aubrey Leong plaatste een mooie foto van de ingesloten Oekraïense soldaten en hun gereed staande tank:

16.08 uur: 'Russen zwepen volk op'
De Russische staatstelevisie Rossia 24 zou beelden van de recente gewelddadigheden bij protesten in Kiev gebruiken in haar verslaggeving. Dat melden diverse ooggetuigen via Twitter.

Ze melden dat de Russen claimen dat het protesten op de Krim betreft, waarmee kortom de Russische bevolking wordt opgezweept om zich achter de invasie te scharen:

Ondertussen gaan die protesten zelf alleen nog maar over Poetin en worden er anti-Russische leuzen geschreeuwd. 

De Nederlandse Fleur de Weerd twittert:

15.55 uur: 'Rusland uit G8 schoppen'
The Guardian heeft Kerry's toespraak getranscribeerd. Enkele citaten: "Het is een ongelooflijke daad van agressie. Het is een werkelijk verbijsterende, opzettelijke keuze van president Poetin om een ander land binnen te vallen. Rusland schendt daarmee de soevereiniteit van Oekraïne. Rusland schendt ook haar internationale verplichtingen."

"Er zullen serieuze repercussies zijn als dit voortduurt. De president vertelde Poetin al dat het noodzakelijk is om een ander pad te vinden en de invasie af te blazen."

Kerry gaf aan dat de G8-landen 'bereid zijn om tot het uiterste te gaan om Rusland te isoleren middels een breed scala aan opties.' "Ze zijn bereid om sancties in te stellen, ze zijn bereid Rusland economisch te isoleren, de roebel zakt al in waarde. Rusland heeft grote economische uitdagingen." 

"We proberen dit geen strijd tussen het Oosten en Westen te maken, noch hier een Koude Oorlog om te ontketenen. Niemand wil dit soort acties en er zijn veel manieren om dit soort problemen op te lossen. Als Rusland een G8-land wil zijn, moet het zich ook als G8-land gedragen. Ik garandeer u dat iedereen voornemens is, als dit niet op een redelijke, moderne, 21ste-eeuwse manier kan worden opgelost, om tegenmaatregelen te nemen."

15.45 uur: 'Praagse Lente op de Krim'
Oekraïne bereidt zich voor om zich tegen Rusland te verdedigen en zal daarbij hulp gaan inroepen van andere landen. Dat meldt de Oekraïense VN-ambassadeur Sergeyev.

De Tsjechen, die hun ambassadeur in Moskou hebben teruggeroepen, noemen de situatie inmiddels 'de Praagse Lente op de Krim.' Daarmee impliceren ze dat Rusland imperialistische en/of dictatoriale Sovjettrekjes vertoont.

De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, waar 57 Europese en Noord-Amerikaanse landen toe behoren (inclusief de VS en Rusland), zal vanavond een spoedvergadering houden in Wenen. Dat meldt men via Twitter: 

15.30 uur: 'Rusland 19e-eeuws bezig' 
De Amerikaanse minister van Binnenlandse Zaken John Kerry heeft in een statement 'de ongelooflijke Russische agressie' op de Krim scherp veroordeeld. 

Kerry verwijt Rusland dat ze zich op 'negentiende-eeuwse manier gedraagt door een ander land binnen te vallen met compleet verzonnen redenen.' Hij stelt dat dat soort praktijken geen plaats hebben in de 21e eeuw. De Amerikanen laten daarmee zien een geheugen van minder dan tien jaar te hebben: ook Irak werd onder valse voorwendselen aangevallen, evenals eerder Vietnam. 

Kerry: "[Poetin] gaat geen G8 krijgen in Sochi, hij zou zelfs uit de G8 kunnen worden gezet als dit doorgaat." Daarnaast dreigde Kerry Russisch geld in het buitenland te bevriezen, Amerikaanse bedrijven uit Rusland terug te trekken en zo een verdere koersdaling van de roebel te veroorzaken.

15.20 uur: 'Oekraïne is Europees'
Op het Maidanplein in Kiev sprak oppositieleider Vitali Klitsjko de menigte toe. "Het maakt niet uit welke taal we spreken, we moeten er alles aan doen om onze nationale belangen te beschermen."

Hij vervolgde: "We moeten er alles aan doen om van Oekraïne een Europees land te maken en een samenwerkingsovereenkomst [met de NAVO] te tekenen." Klitsjko riep op provocaties en separatistische geluiden te voorkomen.

Journaliste Elizabeth Palmer twitterde enkele uren geleden:

15.00 uur: kustwacht ontruimt Krim, contactpogingen BuZa vergeefs
De Oekraïense kustwacht heeft twee bases op de Krim. Die worden naar eigen zeggen momenteel ontruimd. Het personeel wordt verplaatst naar andere kustwachtbases in het land. Grenswachten geven aan dat op de Krim na, de situatie in overige Oekraïense grensgebieden stabiel is. 

Verder meldt de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken dat hij al drie dagen op rij contact probeert op te nemen met zijn Russische ambtsgenoot Sergej Lavrov, maar dat de Russen eenvoudigweg niet reageren.

14.50 uur: speech Rasmussen
De vierde noodvergadering van de Noord-Atlantische Raad ooit begon om 13.00 uur vanmiddag en zal tot 16.00 uur duren. Daarna wordt er direct overleg gepleegd met de Oekraïense regering in Kiev. 

The Telegraph filmde de speech die secretaris-generaal Rasmussen gaf voordat het overleg begon en postte op haar eigen YouTube-kanaal:

14.44 uur: 'Bidden voor Oekraïne'
Paus Franciscus heeft een enorme menigte die zich op het Sint Pietersplein verzameld had, toegesproken. Hij vroeg de gelovigen 'te blijven bidden voor Oekraïne' en gaf aan te hopen op een oplossing door middel van dialoog en samenwerking. 

Ook hoopt de paus dat de verschillende delen van het land samen blijven werken om 'misverstanden' uit de weg te ruimen.

Onder andere Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hebben de voorbereidingen voor de G8-top in Sochi in juni tot nader order opgeschort. De Fransen gaven dat zojuist te kennen. Nu reeds twee van de acht landen niet mee wensen te doen, lijkt doorgang van de G8-top verre van zeker.

Bij monde van BuZa-minister Hague laten de Britten weten dat een gewapend conflict vermeden moet worden en dat de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne geschonden is door de Russen.

14.35 uur: 'Buitenlandse wapens brengen geen vooruitgang'
De burgemeester van de West-Oekraïense stad Lviv heeft zijn burgers in een videoboodschap toegesproken. Normaal spreekt hij Oekraïens, dit keer echter Russisch:

"De laatste tijd is jullie vaak verteld dat gewapende extremisten uit West-Oekraïne zullen komen om jullie steden aan te vallen, en dat daarom het Russische leger in Oekraïne moet worden toegelaten om jullie veiligheid te garanderen."

"Als je dat geloofde, vraag ik je naar mij te luisteren. Alles wat Lviv momenteel wil is een vredevolle vooruitgang van Oekraïne. Maar wapens van buitenlandse legers zullen die vooruitgang nooit brengen."

14.20 uur: ambassadeurs teruggeroepen   
Litouwen heeft haar ambassadeur in Moskou teruggeroepen voor overleg. In een kort statement gaf het buitenlandministerie van de Baltische staat aan dat men de ambassadeur terugriep 'als reactie op de illegale Russische acties tegen Oekraïne's soevereiniteit en territoriale integriteit.'

Canada trok gisteravond al haar ambassadeur in Moskou terug. De Britten riepen gisteravond de Russische ambassadeur in Londen op het matje. De Tsjechen deden vanmorgen hetzelfde in Praag.

13.55 uur: 'Situatie extreem gevaarlijk' 
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Frank-Walter Steinmeier, noemt de situatie in Oekraïne 'extreem gevaarlijk' en roept Rusland op te staken met het aantasten van de Oekraïense soevereiniteit en territoriale integriteit.

"Het is urgent noodzakelijk dat alle verantwoordelijken stoppen met het nemen van verdere stappen die alleen als provocatie kunnen worden opgevat." Doet men dat niet, dan 'zal dat leiden tot een escalatie met ongewisse, mogelijk dramatische gevolgen.'

ANP heeft wat meer informatie over de omsingeling van de legerbasis die ook op de foto hierboven te zien is: "Het konvooi telde minstens dertien vrachtwagens met elk dertig manschappen en vier pantserwagens die met mitrailleurs zijn uitgerust. De colonne stelde zich op rond de infanteriebasis en laat er geen Oekraïense soldaat in of uit."

"De Oekraïense troepen die de basis bemannen hebben een tank voor de poort opgesteld en hun kogelmagazijnen paraat, zagen AP-verslaggevers ter plaatse."

13.45 uur: 'Nee tegen oorlog!'-demonstranten opgepakt 
Honderden mensen protesteren vandaag in onder andere Sint-Petersburg en Moskou tegen de op handen zijnde Russische oorlog op de Krim.

Ze houden bordjes en spandoeken vast met teksten als 'Nee tegen oorlog!'. Volgens Russische media zijn er in Moskou inmiddels 265 demonstranten gearresteerd. In Sint-Petersburg zijn er 20 opgepakt.

De Franse schrijver Bernard Anri-Levi sprak de menigte op het Onafhankelijkheidsplein in Kiev toe:  "Jullie hebben een historische overwinning op tirannie behaald. Jullie zijn de beste Europeanen, het is de eerste keer in de geschiedenis dat mensen stierven terwijl ze EU-vlaggen vasthielden." 

"Maar vandaag staat er een andere macht tegenover jullie, een macht die probeert Oekraïne te vernietigen. Europa moet jullie helpen om te winnen van Poetin."

13.35 uur: Russen vs. Oekraïense tank 
Journalist Shaun Walker staat bij de Oekraïense Perevalne-basis op de Krim, waar er een gespannen patstelling is ontstaan tussen Russische en Oekraïense soldaten.

Walker: "Het is een Oekraïense basis. Er zijn overal Russische troepen, op de heuvels eromheen en op de wegen er naartoe. Er staan er minstens honderd twee aan twee, met meerdere militaire voertuigen. De Oekraïeners zitten binnen. Ze hebben een tank naar de poort gereden en er staan vijftien soldaten bij de ingang opgesteld."

Hij postte een foto op Twitter:

"Er is onderhandeld en de Russen hebben beloofd de basis nog niet binnen te gaan. De Oekraïeners stelden bij de onderhandelingen dat ze niet op zullen geven."

13.20 uur: 'Europese vrede bedreigd' 
Secretaris-generaal van de NAVO Anders Fogh Rasmussen vindt dat Rusland de vrede in Europa bedreigt. In Brussel zei hij tegen verslaggevers:

"Wat Rusland nu doet in Oekraïne is in strijd met de grondbeginselen van de Verenigde Naties. Het bedreigt de vrede en veiligheid van Europa." 

Verder riep Rasmussen Rusland net als Obama op om de spanningen te deëscaleren en alles op alles te zetten om 'uit deze gevaarlijke situatie' te komen.

13.09 uur: miljoen Oekraïense reservisten opgeroepen
Andrej Paroebiy, hoofd van de Oekraïense Nationale Veiligheids- en Verdedigingsraad, zegt dat mobilisatiebases in heel Oekraïne op dit moment reservisten oproepen. 

Dit in navolging van de premier en president, die het handelen van Rusland inmiddels als oorlogsverklaring opvatten. Paroebiy: "We vragen iedereen die wordt opgeroepen om zich te melden bij de bases." 

Oekraïne heeft 160.000 soldaten en ruim een miljoen reservisten.

13.00 uur: noodvergadering begonnen, deadline genegeerd
De NAVO-noodvergadering die door Letland en Litouwen werd aangevraagd is begonnen.

De president van Oekraïne stelde daarnaast zojuist: "De situatie is heel ernstig. Het Russische leger blokkeert onze militaire bases op de Krim. Ze eisten in een ultimatum dat onze soldaten zich moeten ontwapenen, omdat men anders de bases bestormt."

"De deadline was vijf uur vanochtend, maar men begon [toen dat verstreek] niet met het bestormen van de bases. Toch is de situatie nog steeds erg gespannen aldaar. Ik kon Poetin of Medvedev niet bereiken, maar ik sprak telefonisch met de Russische parlementsleider Sergei Narysjkin."

"Ik zei hem dat het Oekraïense leger haar eigen bases beschermt en naar de wetten van Oekraïne handelt. Het doel [van de Russen] is om de Oekraïense economie te stoppen en chaos te starten. Daarom proberen ze nu paniek te veroorzaken."

12.50 uur: 'Rusland verklaart oorlog' 
Op het plein in Kiev waar anderhalve week geleden al meer dan 100 doden te betreuren waren, staan opnieuw duizenden demonstranten opnieuw tegen de Russische invloed in Oekraïne te protesteren. Een livestream vind je hier. 

De Oekraïense premier stelde zojuist dat 'we op het randje van een ramp' balanceren. Hij beschuldigde Rusland ervan dat het Oekraïne de oorlog verklaard heeft. Tevens gaf hij aan dat het luchtruim inmiddels dicht is voor niet-militaire vliegtuigen.

Oorspronkelijk bericht, 12.23 uur: 
The Guardian meldt dat Oekraïense journalisten stellen dat Oekraïeners woedend zijn om de Russische invasie van de Krim. De kersverse president Jatsenjoek zou het niet vergeven worden als hij toe zou staan dat de Krim zich afscheidt.

Het parlement op de Krim heeft voorgesteld een referendum over afscheiding op 30 maart te houden. Op straat en sociale media uiten (pro-Europese) Oekraïeners zich laaiend over de situatie.

Tegelijkertijd patrouilleren Russische soldaten nu grote steden op de Krim, zonder de geheimzinnige houding die ze gisteren en eergisteren hadden.

Journalist Roland Oliphant van The Telegraph wist van één van de soldaten te ontfutselen wie hij was: het bleek een regiment van de Russische 810e Marinebrigade te zijn, dat normaliter in een basis in Sebastopol is gestationeerd.

Tevens namen vanochtend vijftien Russische soldaten een Oekraïense antiraketinstallatie in Jalta in. Ze stonden plots voor de deur en eigenden zich het complex toe.