Guardians of the Galaxy vol. 3 review: James Gunn neemt met humor en hart afscheid van de a-holes
In het derde deel van één van de meest populaire Marvel-filmseries wordt het verhaal van de bijzondere vriendengroep uitgebreid en tot een conclusie gebracht. Gelukkig gebeurt dit alsnog onder de leiding van James Gunn, die ook hier weer laat zien de personages te snappen en te weten hoe deze trilogie moet worden afgerond: met hart en humor.
Negen jaar geleden leek het nog een wilde gok. De Marvelfilm over een groep totaal onbekende aliens, waaronder een pratende boom en een wasbeer, die op andere planeten de held uit hangen was zó anders dan het tot dan toe toch redelijk veilige MCU dat "het wel eens de eerste flop zou kunnen worden".
Niets bleek minder waar, natuurlijk. James Gunns aanpak voor Guardians of the Galaxy was om een groep buitenbeentjes samen te brengen onder bijzondere, maar voor aardse kijkers relatief herkenbare omstandigheden en de karakterontwikkeling te voorzien van een gezonde dosis humor en een sterke soundtrack. Daar deed hij in het vervolg, dat in een verwijzing naar de muziek 'vol. 2' als volgnummer kreeg, nog een schepje bovenop: nog meer aandacht voor hoe de groep samenwerkt (of juist niet), familiebanden (biologisch en geadopteerd) en de muziek kreeg ook in het verhaal zelf een functie.
De teleurstelling was dan ook groot toen bleek dat Disney niet van plan was om Gunn aan het roer te laten voor de derde film uit de trilogie; in juli 2018 ontsloeg de muis de filmmaker om wat onhandige, oude tweets die hij schreef in een meer rebelse periode van zijn leven. Het zou tot maart 2019 duren voordat, na hevige protesten van fans en met name de cast van de Guardians-films, Disney besloot dat het eigenlijk wel meeviel en Gunn werd teruggehaald om toch een derde film te maken. Hij was toen al bij concurrent DC aan de slag (en zou daar uiteindelijk de baas worden), dus het duurde alsnog tot deze week voordat Guardians of the Galaxy vol. 3 het leven mocht zien. Gelukkig is dit derde en (voor Gunn, maar ook voor de huidige samenstelling van het team) laatste deel de moeite van het wachten absoluut waard.
Nu was het ook weer niet zo lang wachten; stiekem werd deze film vooraf gegaan door een kerstspecial die in december op Disney+ verscheen. Daar zagen we dat de groep inmiddels intrek heeft genomen in Knowhere, een in het heelal zwevend hoofd van een Celestial, dat voor het eerst voorkwam in de eerste Guardians en daarna nog een rol speelde in onder andere Avengers: Infinity War. Het rustige leventje van de a-holes wordt ruw verstoord als blijkt dat iemand die zich de High Evolutionary noemt het voorzien heeft op Rocket, die hij als zijn eigendom beschouwt.
De verhaallijn die daaruit ontstaat draait, logischerwijs, rondom de oorsprong van Rocket, die altijd nukkig heeft ontkend een wasbeer te zijn. In de eerdere films werd gehint naar hoe hij in zijn jongere jaren een moeilijke tijd heeft gehad en dat er op hem geëxperimenteerd is; dit derde deel draait volledig om wat dat allemaal precies inhoudt en wat dat zegt over wie Rocket als persoon eigenlijk is. Voor een groot deel van de film wisselt Gunn tussen het heden, waarin de Guardians een missie ondernemen om Rockets leven te redden, en het verleden, waarin uitgebreid uit de doeken wordt gedaan wat Rocket precies is overkomen en wie de High Evolutionary precies is.
Die High Evolutionary (gespeeld door Chukwudi Iwuji) is een soort intergalactische Doctor Moreau. Hij meent op zoek te zijn naar het perfecte wezen en voert om dat te vinden experimenten uit op bestaande wezens, die hij mechanisch en/of biologisch combineert met verschillende onderdelen om te zien wat het voor effect heeft. Zijn slachtoffers hebben nummers in plaats van namen en als ze mislukken geeft hij er niets meer om: afmaken die hap. En daarmee is de schurk van het stuk ook één van de meest kwaadaardige uit de recente MCU-geschiedenis. In zijn zoektocht naar het perfecte wezen blijkt dat het hem niet gaat om het perfecte leven en zijn onverstoorbare tocht om zijn doel te bereiken gaat over lijken die hij niet eens als lijken ziet. Iwuji speelt hem ook als uiterst meedoogenloos, bijna manisch, maar zonder over de top te schieten en een soort cartoonschurk te worden.
Het is een mooi tegenwicht voor de Guardians zelf, die nu eens niet bezig zijn het heelal of een planeet te redden, maar er alles voor over hebben om één van hen buiten levensgevaar te brengen. De echte kracht van dit derde deel is dan ook dat dit echt gaat over de Guardians zelf en hun band onderling, in plaats van over een typisch superheldenplot.
Het helpt ook dat de groep sinds vol. 2 ook aardig wat heeft beleefd; ze waren betrokken bij de strijd tegen Thanos en verloren daarin Gamora, wat vooral bij Peter nog lang nadreunt. Ja, Gamora is hier nog wel in leven, maar kijkers van Avengers: Endgame weten dat zij niet de ervaringen met het team uit de eerste twee films heeft en dus is de band die Peter en Gamora ooit opbouwden hier non-existent.
Er valt dus nog genoeg onderling uit te werken binnen het team en Gunn geeft ze daar voldoende de ruimte voor. Maar de kern ligt echt bij Rocket. Dit is duidelijk zijn film, ook al brengt hij die een groot deel op de achtergrond door. Al die nostalgie en dat levensgevaar verzwaren de toon van het geheel overigens niet. Er blijft een vleugje humor aanwezig die de angel uit de moeilijke momenten haalt, en natuurlijk heeft Gunn ook voor deze film weer een muzikale selectie gemaakt, deze keer ook met meer moderne toevoegingen. Het enige minpunt wat hierop aan te merken valt, is dat de liedjes soms plompverloren in scènes worden gedrukt en snel weer weg zijn of naar de achtergrond verdwijnen; het zijn geen kundig uitgekiende needle drops en dat stelt voor de muzikale fans van de filmserie wellicht een beetje teleur.
