Bijstandsfraudeurs ontdekt door check waterverbruik

In de Brabantse gemeenten Grave en Cuijk zijn onlangs uitkeringen stopgezet of versoberd na controle van waterverbruik. Bij huishoudens die te veel of te weinig water verbruiken is de kans op bijstandsfraude groter. Een wetswijziging moet ook andere instanties toegang geven tot gegevens van nutsbedrijven om fraude tegen te gaan.

Het waterverbruik van 492 uitkeringstrekkers werd onlangs gecheckt door de Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD) van de Brabantse gemeenten Grave, Cuijk en Mill. Bij vijf woonsituaties in Cuijk en een in Grave werd opvallend waterverbruik gemeten. Uiteindelijk werd een uitkering stopgezet en een verlaagd.

Ook in Enschede is de methode bekend. De gemeente controleert elk jaar steekproefsgewijs het waterverbruik van driehonderd van de zesduizend bijstandsgerechtigden. Vorig jaar resulteerde dat volgens een woordvoerder in de beëindiging van vier uitkeringen. "En bij een uitkeringstrekker werd een behoorlijk bedrag teruggevorderd", aldus de zegsvrouw.

De methode is niet onomstreden. Het College Bescherming Persoonsgegevens oordeelde eerder dat de controle niet in lijn is met de privacywetgeving. In 2010 bepaalde de Centrale Raad van Beroep, de hoogste bestuursrechter, echter dat de methode wel door de beugel kan.

In de toekomst wordt het waterverbruik waarschijnlijk vaker nagetrokken om bijstandsfraude tegen te gaan. Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Lodewijk Asscher (PvdA) werkt aan een wetswijziging waarbij naast gemeenten ook de Sociale Verzekeringsbank en het UWV toegang hebben tot gegevens van water- en energiemaatschappijen om mogelijke fraude met bijvoorbeeld WW- of AOW-uitkeringen op te sporen.

Bij verbruik van minder dan vijf kubieke meter water per jaar is het volgens het wetsvoorstel aannemelijk dat in het huis weinig tot niet wordt gewoond. Als meer dan zeventig kubieke meter wordt verbruikt is de kans groot dat er meerdere personen wonen en er mogelijk wordt gefraudeerd.