Een nepuitzending?
Ik zag afgelopen maandag een live-uitzending over nepnieuws. Het was op zich een leuke uitzending, gepresenteerd door Rob Trip en met medewerking van een aantal kopstukken zoals onze minister van binnenlandse zaken, Kajsa Ollongren en de hoofdredacteur van de NOS, Marcel Gelauff. Verder een aantal hoofdredacteuren en buitenlandse correspondenten. De uitzending had de titel: Nieuws of Nonsens.
De meeste zaken die ter sprake kwamen, waren niet nieuw voor me. Ik vond het wel aardig om te zien hoe beelden kunnen worden gemanipuleerd. Ook dat wist ik al wel, maar je staat er nooit bij stil als je het nieuws op televisie ziet. Toch wordt ook dat nogal eens gemanipuleerd.
En nu we het toch over manipuleren hebben, ik had de indruk dat de uitzending ook een stuk manipulatie was. Het ging weer heel veel over het nepnieuws dat de boze Russen over de vrije wereld uitstorten.
Iedere kijker kon via de social media reageren op de uitzending en soms werden een paar van die reacties in beeld gebracht. Een van die reacties deed ineens een lichtje bij me branden. Iemand schreef dat de uitzending weer een poging was om Europa meer bevoegdheden te geven vanwege dat zogenaamde nepnieuws. Natuurlijk was dit maar een tweet van iemand die totaal niet wist of dat ook zo was, maar ineens herinnerde ik me een voorval tijdens een driedaags verblijf in Venetië deze zomer.
Mijn vrouw en ik waren 30 augustus vijftig jaar getrouwd en oorspronkelijk had ik die trouwdag in Venetië willen vieren met ’s avonds een romantisch etentje aan het Canal Grande. Na lang beraad besloten we echter om een groot feest te geven en dat kostte nogal wat, dus zagen we af van Venetië.
Op dat feest kregen we echter van onze dochters een verrassing. Een driedaagse reis voor twee personen naar Venetië, inclusief hotelovernachtingen. Het enige dat we zelf moesten betalen was het eten. We hadden echter zoveel envelopjes met inhoud gekregen dat we dat ook niet van onze rekening af hoefden te halen.
Het was een goed hotel in Venetië. We hadden na het inchecken even de route naar het San Marcoplein verkend en waren terug in het hotel om nog een drankje te nemen voordat we ergens zouden gaan dineren. Plotseling zag ik een paar mensen de bar binnenkomen van wie ik er een paar herkende. Een van hen was Ronald Plasterk. Hij was in gezelschap van een man die ik ook wel eens op televisie had gezien. Een man met wit haar. Nu weet ik dat het Marcel Gelauff van de NOS was. Er waren nog een paar heren en dames bij die ik niet kende, maar die laptops bij zich hadden met het Europees embleem erop. Dat moest wel een Europese delegatie zijn, dacht ik. Ik was dus nieuwsgierig wat zo’n gezelschap in ons hotel te zoeken had. Ik vroeg me ook af wat Ronald in zo’n gezelschap te zoeken had, want hij was eigenlijk van binnenlandse zaken. Ik weet echter nu dat het hoofd van de AIVD bij het gezelschap was, want die was onlangs nog een paar keer op televisie om uit te leggen dat de sleepwet echt de privacy niet aantast. Toen kende ik hem echter nog niet.
Het gezelschap nam plaats aan een tafeltje dat niet ver van het onze verwijderd was. De laptopjes werden opengeklapt, er werden drankjes besteld en vervolgens kwam men in gesprek.
Ik ben na jaren in een band te hebben gespeeld een beetje doof voor vooral de hoge tonen, maar ik kon toch vrij duidelijk horen wat er werd gezegd. Er werd Engels gesproken, maar die taal beheers ik wel redelijk.
Het ging voornamelijk over beeldvorming en nepnieuws uit Rusland. Aan het woord was een man die bij de Europese delegatie hoorde. Hij sprak veel over een commissie die zich bezig ging houden met nepnieuws in Europa, maar voornamelijk met dat uit Rusland en er was hem veel aangelegen om de beeldvorming in Europa zodanig te beïnvloeden dat de indruk zou ontstaan dat Rusland de grote boosdoener was op dat gebied. Dan zou de commissie namelijk makkelijker bepaalde bevoegdheden krijgen. De man van de AIVD was het geheel met hem eens. Hij vond dat er wat meer tegenwicht moest komen ten opzichte van de negatieve beeldvorming over Trump.
Op een gegeven moment vroeg Marcel Gelauff of het misschien zou helpen om veel nieuws te brengen over de zogenaamde beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen door de Russen via nepnieuws. Uiteraard was de woordvoerder van de Europese delegatie daar erg blij mee. Op de vraag van Gelauff of het misschien handig zou zijn om ook aparte uitzendingen met specialisten op dat gebied te maken en de inhoud van die uitzendingen zodanig te manipuleren dat de nadruk op nepnieuws uit Rusland kwam te liggen, zei de man: ‘That would be very nice’.
Ik heb verder niet meer aan dat gesprek gedacht omdat we ons snel bezig gingen houden met onze eigen zaken. En die waren voornamelijk gericht op lekker genieten van de zwoele avond in Venetië en een heerlijk diner onder de Rialtobrug. En eenmaal weer thuis heb ik er ook niet meer bij stilgestaan tot die uitzending van maandag dus.
Ik weet natuurlijk niet of die uitzending het gevolg is van dat gesprek, maar het zou me niets verbazen.
