Grootse herdenking 75 jaar Market Garden
Massale luchtlandingen op de Ginkelse Heide, stille momenten in Driel, indrukwekkende verhalen en koninklijke betrokkenheid. Het zijn de ingrediënten van de grootse herdenking van operatie Market Garden, de luchtlandingsoperatie van 75 jaar geleden. Nederland stond stil bij de geschiedenis, waaraan het de vrijheid van vandaag dankt.
Op de Ginkelse Heide waren duizenden veteranen, militairen en andere (prominente) toeschouwers om de grootschalige luchtlandingen van toen te herdenken. Onder hen koninklijke gasten als voormalig koningin Beatrix en de Britse prins Charles, maar ook secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg en plaatsvervangend minister Paweł Woźny uit Polen.
Luchtlandingen ter herdenking aan operatie Market Garden. (Foto: Defensie)
Pure adrenaline
Minister Bijleveld bracht de honderden parachutes in herinnering die 75 jaar geleden de lucht vulden. “Voor de Nederlanders waren die een teken van hoop na de lange, donkere bezettingsjaren.”
Ze nam haar luisteraars mee naar het moment dat die militairen, jong en van vele nationaliteiten, op het punt stonden om te springen. “Tijdens de vlucht hadden ze grappen gemaakt, een sigaret gerookt of een gebed opgezegd. Nu stonden ze achter elkaar opgelijnd, te kijken naar het rode licht. Pure adrenaline en focus. Toen het op groen sprong, gingen ze. Zoals we weten was het gevecht dat volgde hard, bruut en kwaadaardig. Het kostte vele levens: Britten, Amerikanen, Canadezen, Polen en Nederlanders.”
Prinses Beatrix, prins Charles, minister Blijleveld, secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg en CDS Rob Bauer in gesprek. (Foto: Defensie)
Duizenden veteranen, militairen en andere toeschouwers herdenken de grootschalige luchtlandingen van toen. (Foto: Defensie)
Muntslag
Daarna werd het 1e Market Garden Vijfje geslagen, een officiële herdenkingsmunt. Dit gebeurde door de Engelse oorlogsveteraan Les Fuller en Commandant der Strijdkrachten luitenant-admiraal Rob Bauer. Les Fuller was een van de parachutisten die in 1944 tijdens de grootste luchtlandingsoperatie uit de Nederlandse geschiedenis landde. In een korte documentaire (op www.knm.nl/marketgarden) vertelt hij zijn verhaal.
De Engelse oorlogsveteraan Les Fuller en CDS luitenant-admiraal Rob Bauer slaan het 1e Market Garden Vijfje. (Foto: Defensie)
De officiële herdenkingsmunt: het Market Garden Vijfje. (Foto: Defensie)
Poolse moed
Na de Ginkelse Heide volgde de herdenking in Driel. Die draaide om de moed van de Eerste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade. Het plan voor operatie Market Garden bestond uit 2 delen. De luchtlandingsoperatie Market en de opmars over de grond: Garden. Met Market kregen de 1st British Airborne Division en de 1st Polish Independent Parachute Brigade de moeilijkste taak. Zij moesten in vijandelijk gebied 3 bruggen over de Neder-Rijn bij Arnhem veroveren.
Vochten als leeuwen
De Polen hadden gehoopt te kunnen helpen bij de bevrijding van Warschau. In plaats daarvan werden zij op 21 september gedropt boven Driel voor Market Garden. Een operatie die hun generaal Stanislaw Sosabowski betitelde als ‘grotesk en gevaarlijk’. Maar wat zij er ook van vonden, de Polen vochten als leeuwen.
Minister Ank Bijleveld in gesprek met de Poolse veteraan Tadeusz Cisek. (Foto: Defensie)
Formele erkenning
Bijleveld: “Mannen als Tadeusz Cisek. Vandaag is hij 96 jaar oud. En hij is voor het eerst bij deze herdenking in Nederland. Korporaal Cisek, ik wil u bedanken. U en uw kameraden van de brigade legden een lange reis af om voor onze vrijheid te vechten. Maar u hebt lang op onze formele erkenning moeten wachten.”
Pas in 2006 kreeg de Eerste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade de Militaire Willemsorde. Die werd overhandigd door toenmalig koningin Beatrix, vandaag ook aanwezig. Bijleveld: “Eindelijk omhelsde onze leeuw de Poolse adelaar. Op herdenkingen zoals vandaag worden we eraan herinnerd hoezeer wij onze vrijheid danken aan onze bondgenoten. Juist daarom is de NAVO nadrukkelijk aanwezig in Polen en de Baltische staten, ook met Nederlandse inzet. Samen bewaken we onze vrijheid.”
Belang airborne operaties
De airborne operaties zijn tevens een belangrijke training om procedures en gebruik van materieel op elkaar af te stemmen. Daarnaast worden de parachutisten van toen herdacht, die door de parachutisten van nu als hun broeders worden beschouwd. Airborne operaties zijn anno 2019 nog altijd zeer relevant en de snelste manier om mensen en materieel, bijvoorbeeld voor noodhulp, over een grote afstand te verplaatsen.
Ook anno 2019 zijn airborne operaties nog altijd zeer relevant. (Foto: Defensie)
