Fatbikeprobleem gemeten: vooral veel jonge slachtoffers
Om inzicht te krijgen in de omvang van het fatbikeprobleem hebben Nederlandse Spoedeisende Hulp-afdelingen de eerste week van oktober 2024 alle gewonden die betrokken waren geweest bij ongelukken met elektrische fietsen geregistreerd. Ze constateerden een zorgwekkende toename van fietsongevallen met fatbikes en e-bikes. In totaal belandden 1.291 mensen op de SEH door een ongeval met een fiets. Van dit aantal waren 96 slachtoffers betrokken bij een incident met een fatbike en vonden 480 ongevallen plaats met een reguliere e-bike. Met overige fietsen, inclusief racefietsen en mountainbikes, 715 incidenten plaats. Uit de resultaten van de zogenaamde meetweek fietsongevallen blijkt dat fatbike-ongevallen vooral in Randstedelijke provincies voorkomen, met name in Noord-Holland.
De meetweek, georganiseerd door VeiligheidNL in samenwerking met verschillende medische verenigingen, bood een waardevolle inkijk in de omvang van fietsongevallen. De data tonen aan dat twee derde van de ongevallen met fatbikes plaatsvond in Noord- en Zuid-Holland en Utrecht. In Noord-Holland werd zelfs 44% van de fatbike-incidenten geregistreerd, wat significant hoger is dan in andere provincies, ook na correctie voor bevolkingsverschillen. In niet-Randstedelijke provincies waren de e-bikes juist prominenter betrokken bij ongevallen.
Wat verder opvalt in de resultaten van de meetweek, is het hoge aantal jonge slachtoffers bij fatbike-ongevallen. Bij bijna de helft van de fatbike-incidenten was het slachtoffer tussen de 12 en 15 jaar oud. Hoewel het aantal ongevallen met e-bikes in deze leeftijdsgroep iets lager ligt, is het absolute aantal incidenten met e-bikes veel hoger. Bij e-bikes ging het in bijna 10% van de gevallen om slachtoffers onder de 16 jaar. De cijfers tonen aan dat elektrische fietsen steeds vaker gebruikt worden in de groep van jongeren onder de 16, waarbij het aantal ongevallen inmiddels dat van niet-elektrische fietsen overtreft.
Het dragen van een helm blijkt bij deze groep fietsers nog steeds een no-go. Slechts drie procent van de fatbike- en zes procent van de e-bike-rijders droeg een helm tijdens het ongeval. Volgens Jochem Hoogendoorn, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie, helpt het gebrek aan helmgebruik niet bij het verminderen van de ernst van de verwondingen. Het aantal ziekenhuisopnames door fatbike-ongevallen is ook hoger dan bij andere fietstypes; 22% van de fatbike-slachtoffers moest in het ziekenhuis blijven, tegenover 16% bij e-bikes en 13% bij overige fietsen.
De directeur van VeiligheidNL, Martijntje Bakker, benadrukt dat de meetweek cruciale inzichten opleverde die laten zien dat de problematiek rond fatbikes groter is dan verwacht. De verschillen tussen provincies en de opvallende betrokkenheid van jongeren bij deze ongevallen onderstrepen volgens haar de noodzaak voor gerichte maatregelen. Marcel Aries, voorzitter van Artsen voor Veilig Fietsen, hoopt dat de cijfers aanleiding geven om de leeftijdsgrens voor alle fietsen met trapondersteuning gelijk te trekken met die van brom- en snorfietsen, om zo de veiligheid te verbeteren.
De meetweek fietsongevallen werd gehouden van 30 september tot en met 6 oktober 2024 en betrof alle 82 SEH’s in Nederland. Gedurende deze periode registreerden de afdelingen gegevens over het type fiets, de leeftijd van het slachtoffer, het soort letsel, helmgebruik en het aantal ziekenhuisopnames. Volgens David Baden, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Spoedeisende Hulp Artsen, tonen de resultaten duidelijk aan dat er dringend maatregelen nodig zijn om de veiligheid van elektrische fietsers, vooral onder jongeren, te verbeteren.
