Onafhankelijk Schotland wil pond en queen houden
De Schotse regering heeft in een 670 pagina's tellend document, een zogeheten 'White Paper', haar toekomstplan ontvouwd voor een onafhankelijk Schotland. De Schotse bevolking kan de onafhankelijkheid van het Verenigd Koninkrijk in september volgend jaar met een ja-stem afdwingen.
Volgens de regering van premier Alex Salmond zijn er drie redenen om het Verenigd Koninkrijk te verlaten: onafhankelijkheid zorgt voor een democratischer Schotland, een welvarender Schotland en een eerlijker Schotland.
De nationalistische SNP van Salmond is van plan om de kwalijkste aspecten van het Britse beleid in Londen voor de welvaartsstaat teniet te doen en een sociaal zekerheidsstelsel op poten te zetten dat 'voldoet aan onze behoeftes en doelen'. Zij wil bovendien een einde maken aan een belastingmaatregel die momenteel geldt en huishoudens kort op woningtoeslagen als zij leegstaande kamers in hun woningen hebben. Verder wil de regering het minimumloon laten stijgen met het inflatiecijfer. Voorts moet uitbreiding van gratis kinderopvang vrouwen aan het werk krijgen en bijdragen aan de groei van de Schotse economie.
Salmond wil vasthouden aan het pond als wettig betaalmiddel. "Het pond is net zo goed de Schotse valuta als elders in het land." Vasthouden aan het pond zou voor continuïteit moeten zorgen. Ook de Britse koningin Elizabeth II moet staatshoofd blijven.
"Een onafhankelijk Schotland zal een constitutionele monarchie zijn", aldus het toekomstplan. "Zodra de onafhankelijkheid in 2016 in werking treedt zal Hare Majesteit de Koningin staatshoofd zijn." Als de bevolking voor onafhankelijkheid stemt zal die op 24 maart 2016 moeten worden uitgeroepen. In mei van dat jaar moeten parlementsverkiezingen worden gehouden.
De datum van 24 maart is een symbolische. Het is de dag waarop in 1603 een verdrag in werking trad waarmee de versmelting van de kronen van Engeland en Schotland met de troonsbestrijging van James VI (James I in Engeland en Ierland) een feit was. Volgend jaar, het jaar van het referendum, is het bovendien zevenhonderd jaar geleden dat de slag bij Bannockburn (de Battle of Bannockburn) plaatsvond, toen een Schots leger onder leiding van Robert the Bruce een veel grotere Engelse strijdmacht bij Stirling in de pan hakte.
De regering wil verder dat een onafhankelijk Schotland lid blijft van de Europese Unie. Daarbij moet een proces op gang worden gezet waarin een soepele transitie naar volledig EU-lidmaatschap kan plaatsvinden op de dag dat Schotland onafhankelijk wordt. Een lidmaatschap van de eurozone is echter vanwege de wens met het pond te blijven betalen niet aan de orde.
De SNP zegt na de onafhankelijkheid geen belastingen te zullen verhogen. Het land staat er volgens de regering financieel gezien gunstiger voor dan de rest van het Verenigd Koninkrijk. Maar volgens de Britse minister van Schotse aangelegenheden Alistair Carmichael is het 'zeer onwaarschijnlijk' dat het land het pond en de samenwerking met de Bank of England kan behouden. Een 'plan B' is vereist, zegt hij.
Een ander doel van de regering in Edinburgh is het land zo snel mogelijk te ontdoen van de Trident-kernwapens die liggen opgeslagen op een militaire basis aan de rivier de Clyde. Dat plan is onverenigbaar met Schotlands andere doelstelling om onafhankelijk lid te zijn van de NAVO, zeggen critici.
