VS in 1961 aan atoomramp ontsnapt

52 jaar geleden ontsnapten de VS op het nippertje aan een vreselijke atoomramp. Dat blijkt uit een geheim document dat door The Guardian-journalist Eric Schlosser voor een boek over atoombommen werd verkregen door een beroep te doen op de Amerikaanse evenknie van de Wet Openbaarheid Bestuur, zo meldt de krant vandaag.

Op 23 januari 1961 brak een B52-bommenwerper tijdens een testvlucht boven North Carolina in stukken. Twee Mark 39-waterstofbommen met elk een explosieve kracht van bijna vier megaton, ongeveer 260 keer de bom op Hiroshima, vielen naar beneden.

Eén schakelaar redde de halve oostkust
Eén van de bommen deed precies wat-ie moest doen: de parachute plopte eruit, de ontstekingsmechanismen werden getriggerd en slechts één schakelaar met een laag voltage voorkwam het ontploffen van de bom. Was de stroom slechts een moment uitgevallen, dan was de atoombom ontploft.

De wapens hadden vier veiligheidsmechanismes, waarvan er één alleen vanuit het vliegtuig geregeld kon worden. De andere drie faalden tijdens het vallen van de bom schromelijk. 

Destijds is wel een foto vrijgegeven van één van de gevallen bommen, maar het falen van de veiligheidsmechanismes werd nooit openbaar gemaakt. 

Falloutwolk had New York kunnen bereiken
Volgens The Guardian had de bom bij een ontploffing een dodelijke falloutwolk over Washington, Baltimore, Philadelphia en New York kunnen bewerkstelligen. Er hadden honderdduizenden tot miljoenen doden kunnen vallen.

De verschillen tussen een ontploffing in de lucht (weinig radioactieve vervuiling) of op de grond (veel) zijn vooral voor de decennia erna wezenlijk en van levensbelang. Het beste geval qua straling is helaas ook het meest destructief: bij een luchtontploffing op maximaal 1,5 kilometer hoogte zou de vuurbal 3,3 kilometer breed zijn.

Stel: niet North Carolina, maar Amsterdam... 
Of de bom echter op de grond ontploft of in de lucht: de directe effecten blijven uitermate griezelig. Zou de bom niet in North Carolina ontploffen maar precies 1,5 kilometer boven de Munttoren in Amsterdam, dan gebeurt ruwweg het volgende (op basis van de 'Blast Radius Calculator'): 

De vuurbal van de bom zou reiken van Oud-Zuid tot het Westerdok en van het Vondelpark tot de IJtunnel. Negen vierkante kilometer binnenstad verandert binnen een seconde in as. Tot aan Zuid, het Westerpark, Noord en Watergraafsmeer (27 km2) zou 50-90 procent van het volk de dagen erna sterven aan de gevolgen van een dodelijke hoeveelheid straling.

De straling zou echter het minst van hun zorgen zijn. De schokgolf zou namelijk tot aan Diemen, het Sloterpark en Buikslotermeer (61 km2) tegen de honderd procent van de gebouwen verwoesten.

Visualisatie; klik voor groot. De paddenstoelwolk zou 25 kilometer hoog zijn. 

Tot Hillywood derdegraads brandwonden 
De meeste normale huizen en gebouwen zouden instorten bij een schokgolf van 5 psi, die tot Weesp, Schiphol, Zaandam en Monnickendam zou reiken (371 km2). Tot in Zandvoort, Uitgeest, Hilversum en Breukelen (1560 km2) zou iedereen die direct in contact komt met de schokgolf derdegraads brandwonden oplopen.

Volgens de eerder genoemde website zouden er rond de 800.000 doden vallen, ofwel de gehele bevolking van Amsterdam. Ongeveer evenveel mensen zouden gewond raken. Bij een ontploffing op de grond zakt het aantal doden tot 600.000, maar kan (afhankelijk van de windrichting) tot in Groningen, Maastricht of Norwich een straling van 100 rads per uur worden gemeten.

Een verontreiniging van één rad per uur zou tot in Kopenhagen, Dublin of Orleans te meten zijn.