Hitte maakt agressief
Als het warmer wordt raken ook onze gemoederen verhit. Uit een omvangrijk nieuw onderzoek concluderen wetenschappers dat met elk extra streepje op de thermometer de kans op geweldsmisdrijven en zelfs oorlog toeneemt.
De onderzoekers hielden zestig studies tegen het licht naar de val van wereldrijken, recente oorlogen, geweldsmisdrijven in de Verenigde Staten en de schietgretigheid van politieagenten. Door de eeuwen heen bespeurden ze één constante: hitte of droogte leidt tot meer geweld.
"Bij heftig weer zijn we doorgaans meer bereid anderen pijn te doen", zei econoom Solomon Hsiang van de universiteit van het Californische Berkeley, die het donderdag in wetenschappelijk tijdschrift Science gepresenteerde onderzoek leidde. Het team van Hsiang goot het verband tussen hitte en geweld zelfs in een formule. Zo stijgt met elke halve graad Celsius de kans dat bevolkingsgroepen in tropisch Afrika slaags raken met elf tot veertien procent. Wordt het in de VS drie graden warmer, dan vindt er twee tot vier procent vaker een geweldsmisdrijf plaats.
Laat nu op diezelfde dag de voorzitter van het Intergouvernementele Forum Klimaatverandering (IPCC) in Science betogen dat het in Eurazië en Noord-Amerika in 2065 al zover is. Door een overmaat aan koolstofdioxide wordt het op het noordelijk halfrond binnen vijftig jaar ongeveer zoveel warmer, stelt IPCC-voorman Chris Field. Het IPCC buigt zich in het rapport dat het volgend jaar uitbrengt voor het eerst ook over de gevolgen van de opwarming van de aarde voor de wereldvrede.
De politie kan in die verhitte omstandigheden weleens moeite krijgen het hoofd koel te houden, menen psychologen. Tijdens een laboratoriumsimulatie bleken agenten bij hogere temperaturen gemakkelijker de trekker over te halen. Hsiang wijst op de ondergang van de Maya's, zo'n twaalfhonderd jaar geleden ten tijde van grote droogte, en oppert dat ook hun fataal werd dat de vlam in dergelijke omstandigheden sneller in de pan slaat.
Toch zijn de bevindingen van Hsiang en co tegenintuïtief. Wie haalt het immers in zijn hoofd in de bloedhitte oorlog te gaan voeren? Volgens hoogleraar psychologie Brad Bushman van de universiteit van Ohio zit 'm daar nu juist de kneep. Mensen voelen zich op hondsdagen landerig en lui, maar hun hart en andere organen draaien wel degelijk op volle toeren. Ze denken dus dat ze zich niet druk maken, maar ondertussen staat elke vezel gespannen. "Dat is een recept voor een ramp", stelt Bushman.
Onderzoekers naar oorlog en vrede zijn niet onverdeeld enthousiast over Hsiangs bevindingen. Sommigen vrezen met een warmere ook een gewelddadiger wereld. Anderen, zoals de Amerikaanse hoogleraar internationale betrekkingen Joshua Goldstein, wijzen erop dat het wereldwijde bloedvergieten al eeuwen afneemt. Goldstein rekent erop dat technologische, economische en politieke ontwikkelingen het geweld terugdringen. "Hoewel misschien wat minder dan wanneer het klimaat niet zo zou veranderen."
