'Europese regeringen begingen talloze misdaden'
Europese regeringen hebben met hun operaties op het gebied van contraterrorisme, samen met de Verenigde Staten, 'ontelbare' misdaden begaan. Dat heeft Thomas Hammarberg, de commissaris voor de mensenrechten van de Raad van Europa (RvE) donderdag gezegd.
Volgens Hammarberg is de tiende verjaardag deze maand van de aanslagen op het World Trade Centre in New York een goed moment om te analyseren of de reactie op de aanslagen gepast en effectief was. "In een poging misdaden begaan door terroristen te bestrijden zijn er ontelbare misdaden begaan in de door de VS geleide 'oorlog tegen terreur'", zei Hammerberg. "Veel van die misdaden zijn zorgvuldig en opzettelijk verborgen gehouden."
Europese regeringen waren 'absoluut medeplichtig' aan de Amerikaanse contraterrorismestrategie, waarbij ook gemarteld werd, zei Hammarberg. In een onderzoek uit 2007 betichtte de Zwitserse politicus Dick Marty veertien Europese regeringen ervan tussen 2002 en 2005 de CIA 'extraordinary rendition', buitengewone uitleveringen, te hebben laten uitvoeren. Hierbij werden terreurverdachten door de VS naar geheime gevangenissen, zogenoemde 'black sites', in andere landen gevlogen om aldaar gemarteld te worden.
"Ze gedoogden, beschermden en namen deel aan CIA-operaties die de grondbeginselen van de rechtstaat en van universele mensenrechten met voeten traden", aldus Hammarberg. De betrokken regeringen hebben volgens Hammarberg onderzoeken naar de praktijken op verzoek van Washington getraineerd.
"De boodschap is duidelijk", zei Hammarberg. "Een goede relatie tussen de inlichtingendiensten is belangrijker dan het voorkomen van marteling en andere grove schendingen van de mensenrechten."
Het Europees Parlement en de RvE hebben meermaals landen als Duitsland, Italië, Litouwen, Macedonië, Polen, Roemenië, Zweden en Groot-Brittannië bekritiseerd. Deze landen hebben de CIA en andere Amerikaanse overheidsinstanties gebruik laten maken van hun luchtruim en vliegvelden voor de vluchten. De RvE brengt maandag een rapport uit over de 'black sites', aldus een anonieme bron.
Hammarberg haalde specifieke zaken aan van slachtoffers van deze praktijken. Een van hen, Khaled El-Masri, was zelfs twee keer het slachtoffer van 'extraordinary rendition'. De eerste keer werd hij naar Afghanistan gevlogen, de tweede keer eindigde hij in Albanië. In een poging hun vergissing over El-Masri te verhullen werd hij in Albanië in een afgelegen bergregio gedumpt.
Europese regeringen moeten volgens Hammarberg gerechtelijk onderzoek naar de 'extraordinary renditions' toestaan. De mensen die de VS hebben geholpen bij het organiseren van deze praktijken moeten niet langer worden beschermd. "Europa heeft tot dusver mensen straffeloos deze misdaden laten begaan. Een heroverweging is dringend nodig om te voorkomen dat deze mislukte vorm van contraterrorisme een erfenis van onrecht achterlaat."
