''Integratie van Roma-zigeuners zinloos''
In Ede wonen meer dan 30 Roma-families, in totaal 165 personen. De meeste in woningen, vijf gezinnen leven op een woonwagenkamp. De Roma zijn verwant aan de groep zigeuners die eind jaren 70 statenloos door Europa zwierf en voor wie veel landen de grenzen sloten. Nederland gaf 500 van hen een verblijfsvergunning, waarna een tiental middelgrote steden als Nieuwegein, Oldenzaal en Ede zich over hun lot ontfermde. De nomaden moesten Nederlanders worden, bij de integratie speelde geld geen rol.
De afgelopen jaren zijn er miljoenen guldens rijkssteun aan gespendeerd; gratis rijlessen, fietsles, een cursus 'omgaan met geld', kinderen werden in busjes naar school gebracht, bijles voor kinderen; maar geholpen heeft dat niet.
Het mislukken van de integratie heeft volgens een Edese wethouder alles te maken met de cultuur van de Roma, die te veel ,,intern is gericht''. Zo botst het standpunt van de Roma dat 'scholing overbodig is' met de Nederlandse leerplicht en is 'geen bereidheid tot werken' strijdig met de arbeidsplicht. Hierover discussiëren is lastig, zegt de wethouder, want voor Roma tellen geen argumenten maar slechts de emotie.
De gemeente Ede zegt streng op te treden tegen schoolverzuim, maar alleen op de basisschool. Oudere kinderen worden min of meer ongemoeid gelaten. Vanaf twaalf jaar gaan Roma jongens de handel in, en vinden ze school te kinderachtig, en meisjes worden geacht zich thuis voor te bereiden op het moederschap.
Ook de ''andere'' normen en waarden van de Roma's botsen met de Nederlandse cultuur. Zo geniet een Roma-vader die voor zijn zoon een mountainbike 'organiseert', in eigen kring aanzien omdat hij dit voor zijn gezin over heeft. En valsemunterij wordt niet gezien als oplichting, maar als een spelletje.
De kloof tussen burger- en zigeunercultuur bestaat in elke gemeente met Roma, zegt beleidsmedewerker Peter Jorna van het multiculturele instituut Forum. Overal waren er de afgelopen 25 jaren hoge verwachtingen, wisselde het integratiebeleid van 'hard' naar 'zacht' maar is succes schaars. Het enige dat is bereikt, is dat Roma ervoor gekozen hebben om in Nederland te blijven en dat het besef begint door te dringen dat onderwijs belangrijk is.
Daarom noemen sommigen het erg jammer dat de gemeente Ede niet meer inzet op het onderwijs. Net nu voor het eerst een Roma jongen naar de Havo gaat en één Roma meisje (14) op de middelbare school zit.
Onlangs noemde een officier van justitie de meeste Roma's criminelen. Hiervoor bood hij later zijn excuses aan.
