EC voor toetredingsoverleg met Turkije
Wat betreft de Europese Commissie (EC) is Turkije klaar voor toetredingsonderhandelingen met de Europese Unie (EU). De EC waarschuwt wel dat de besprekingen op ieder moment kunnen worden stopgezet indien de situatie van de mensenrechten of de democratie in Turkije negatief verandert. Volgens EU-voorzitter Prodi ''heeft een zelfverzekerd Europa niets van Turkije te vrezen.'' Op 17 december bepalen de EU-leiders definitief of de onderhandelingen doorgaan en wanneer ze beginnen. Een meerderheid is daar voorstander van, maar vooral Oostenrijk en Frankrijk zijn zeer kritisch. Evenwel wordt verwacht dat er medio 2005 een datum kan worden geprikt. Het zal daarna nog zeker 10 tot 15 jaar duren eer Turkije volwaardig EU-lid kan worden. Volgens EU-commissaris Verheugen van Uitbreiding komt er een 'permanente vrijwaringsclausule' voor Turkije. Dat betekent dat nog lange tijd na de toetreding Turkse werknemers kunnen worden geweerd uit de huidige EU-landen.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Abdullah Gül noemde in een eerste reactie de beslissing historisch. ''De Europese Commissie heeft de aanbeveling gedaan die het moest doen'', aldus Gül.
De Turkse premier Erdogan reageerde eveneens positief: ''Wij vertrouwen erop dat de positieve toonzetting van de commissie ook de politieke wil van de staats- en regeringsleiders van de EU weerspiegelt.''
Reacties Europees
Alle grote fracties van het Europees Parlement vinden dat onderhandelingen met Turkije niet automatisch mogen leiden tot lidmaatschap van de Europese Unie.
De christen-democraten waren uiterst sceptisch over het voorstel om met Turkije te gaan praten, maar de andere grote politieke stromingen reageerden positief.
Reacties Nederland
Vertegenwoordigers van de Turkse gemeenschap in Nederland juichen het EC-besluit toe. De onderhandelingen over een lidmaatschap vormen een zegen voor de integratie van Turken in Nederland, zo zeggen zei. ''De Turken horen er nu bij'', verklaarde voorzitter A. Tonca van de Turks Islamitische Culturele Federatie (TICF).
Vice-voorzitter K. Akdemir van het Inspraak Orgaan Turken (IOT) zei: ''Het begin van de onderhandelingen zal een grootse bijdrage leveren aan de integratie. Veel oudere Turken zullen nog beter thuisvoelen in Nederland en zichzelf niet meer als deel van een minderheid beschouwen.'' Europa heeft Turkije ook nodig om uit te groeien tot een volwaardige multiculturele samenleving, zo meent het IOT.
VVD
De VVD is tevreden met het ''strenge, maar rechtvaardige'' rapport van de EC over de mate waarin Turkije voldoet aan voorwaarden voor toetreding tot de Unie. Wat de VVD betreft mogen de onderhandelingen over toetreding worden geopend, echter op voorwaarde dat er een apart besluit komt over het vrije personenverkeer tussen de unie en Turkije. Dat mag nimmer een automatisme worden.
D66
D66 kan zich vinden in het besluit van de commissie. De liberaal-democraten stellen dat het feit dat Turkije een islamitisch land is, geen reden is om het buiten de EU te houden. Wel is D66, net als de VVD overigens, tegen een automatisch lidmaatschap na afloop van de onderhandelingen.
CU/SGP
De ChristenUnie en de SGP vinden niet dat Turkije bij de EU hoort, dus vinden het geen goed besluit. Ze hadden liever een ander soort samenwerkingsverband gezien.
PvdA
PvdA–aanvoerder in het Europees Parlement Van den Berg zegt dat een Turks lidmaatschap op de langere termijn twee voordelen met zich meebrengt. ''Enerzijds zorgt het voor groei van de economie. Daarnaast zorgt Turks lidmaatschap voor meer veiligheid in de strijd tegen terrorisme''. Hij verwacht wel dat er nog een hoop geregeld moet worden voor de Turken definitief bij Europa zullen horen.
