Er is meer dan 150.000 euro ingezameld voor een groep jonge asielzoekers uit het Friese Sint Annaparochie om een uitstapje naar de Efteling te maken. Toch heeft het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) besloten af te zien van de reis naar Kaatsheuvel. Vorige week kwam naar buiten dat het COA een uitje naar het pretpark wilde organiseren om onrust te voorkomen op de drukste dag van het jaarlijkse dorpsfeest. Vorig jaar waren er in Sint Annaparochie namelijk conflicten tussen jongeren uit de omgeving en jonge asielzoekers.
Nadat asielminister Faber op X haar kritiek uitte over het dagje uit omdat dat werd betaald door de belastingbetaler, en aangaf met het COA te willen overleggen, werd vrijdag besloten de excursie "een andere invulling te geven". Met andere woorden: de reis naar Kaatsheuvel ging niet door. Vervolgens startten verschillende initiatiefnemers vier inzamelingsacties.
Geen bezoek aan de Efteling
Het COA bevestigt dat het bezoek aan de Efteling niet doorgaat. Een woordvoerder noemt het wel hartverwarmend dat mensen geld willen doneren voor een uitje voor deze jongeren. "Ze hebben al veel meegemaakt in hun korte leven, en een dagje uit geeft hen weer even de kans om kind te zijn."
Het COA laat weten dat zij samen met stichtingen zoals De Vrolijkheid, TeamUp, VluchtelingenWerk, het Wolkentheater en Stichting Vluchtelingenkind het ingezamelde geld zullen besteden. Deze organisaties organiseren ook activiteiten voor kinderen en jongeren. "Hun werk is enorm waardevol. We zullen ervoor zorgen dat het ingezamelde geld goed wordt besteed."
Een nieuw onderzoek heeft bewijs gevonden dat er meer planeten in ons zonnestelsel zijn dan aangenomen. Mogelijk is er niet alleen een negende planeet, wat al langer wordt vermoed, maar zelfs een tiende.
Het bewijs zou zijn geleverd door zichtbare lichtpuntjes die werden ontdekt op beelden van oude infraroodsatellieten. Deze lichtpuntjes zouden afkomstig kunnen zijn van een bewegend object aan de hemel. Het probleem: de ontdekking past niet in eerdere bevindingen.
Bewijs voor 'Planeet 9'
Sinds Pluto door een nieuwe classificatie is gedegradeerd tot dwergplaneet, telt het zonnestelsel acht planeten. Sommige astronomen gaan er echter van uit dat er tussen de vele dwergplaneten in het buitenste zonnestelsel in de zogenaamde Kuipergordel nog een planeet is die nog niet eerder is ontdekt. Deze planeet wordt officieus 'Planeet 9' genoemd en wordt aangeduid door de opvallende baankrommingen van objecten in de Kuipergordel, die verklaard zouden kunnen worden door de zwaartekracht van een planeet. Hoe deze planeet eruit zou kunnen zien is onduidelijk.
Onderzoekers vermoeden echter dat het een zogenaamde superaarde of mini-Neptunus is. Beide soorten planeten komen in veel andere sterrenstelsels voor, maar ontbreken in ons eigen stelsel. Planeet Negen zou daarom een gat in de architectuur van ons zonnestelsel kunnen dichten. Momenteel wordt aangenomen dat deze planeet ongeveer vijf tot tien keer zo zwaar is als de aarde en ongeveer 500 keer verder van de zon af staat. Hij zou eens in de 10.000 jaar om de zon draaien.
Om het bestaan van Planeet 9 te bewijzen, zouden telescopen een lichtpuntje moeten vinden dat langs de hemel beweegt. Dit is tot nu toe nog niet gebeurd. Maar zelfs de modernste telescopen kunnen het licht van een reuzenplaneet missen als die heel ver weg staat.
Lichtpuntjes
Onderzoekers van instituten in Taiwan, Japan en Australië hebben nu gemeld dat ze twee van zulke lichtsignalen hebben ontdekt in archiefbeelden van de nachtelijke hemel. Volgens het onderzoeksteam zijn ze afkomstig van een en hetzelfde object. De beelden zijn gemaakt door twee ruimtetelescopen die zich richten op het infraroodgebied: de Amerikaans-Nederlands-Britse satelliet Iras werd in 1983 de ruimte in gelanceerd en was enkele maanden actief. Het Japanse Akari-project vertrok in 2006 voor een meerjarige ruimtemissie.
Twee lichtpuntjes zijn echter niet genoeg als bewijs; er zijn vervolgwaarnemingen nodig om te bevestigen dat het echt om hetzelfde object gaat. Het is echter al duidelijk dat de potentiële planeet zich niet bevindt waar 'Planeet 9' wordt voorspeld. Het zou dus kunnen dat er nog een planeet is en het zonnestelsel uit tien planeten zou bestaan.
Twijfels over nieuwe planeten
Sommige experts twijfelen hieraan. Zij zeggen dat baanafwijkingen zoals die van de Kuipergordelobjecten niet per se verklaard hoeven te worden door een andere planeet. Het Vera C. Rubin Observatorium in de Chileense Atacama-woestijn, dat dit jaar in gebruik wordt genomen, zou hier duidelijkheid over kunnen geven. Het heeft een bijzonder brede kijkhoek op de nachtelijke hemel en zou een mogelijke planeet negen of tien moeten herkennen.
Zonnestelsel (@Freepik)
Lando Norris heeft de sprintrace in het Formule 1-weekend in Miami op zijn naam geschreven. De Brit profiteerde optimaal van een opdrogende baan en crashes en verschalkte zo McLaren-teamgenoot Oscar Piastri. Lewis Hamilton werd na een goede strategie derde, terwijl Max Verstappen door een straf buiten de punten eindigde.
De sprintrace ving achter de safey car aan met Antonello op plek één, Piastri met een beschadigde auto op twee en Norris en Verstappen op drie en vier. Charles Leclerc kon niet deelnemen nadat hij met de Ferrari onderweg naar de grid de muur hard raakte. Yuki Tsunoda startte na wijzigingen aan de Red Bull vanuit de pits. Verstappen spinde in de opwarmronde achter de safety car, maar mocht terug naar de originele startplek. Omdat de baan te nat was werd er een rode vlag gezwaaid.
Na een onderbreking van een half uur ging de sprintrace van start achter de safety car. Na twee rondjes ging de race verder met een staande start. Piastri was goed weg en dwong na de start Antonelli naast de baan, Norris en Verstappen schoven door naar de plekken twee en drie. Verder naar achteren was er een gevecht tussen Esteban Ocon en Carlos Sainz waarbij laatstgenoemde met meermalen probeerde, maar kwam de Haas pas na tien ronden voorbij.
De baan droogde langzaam maar zeker op, waarbij Tsunoda de eerste was die in de elfde ronde zijn intermediates inruilde voor slicks, een ronde later gevolgd door meer rijders. Vooraan reed Norris het gat met Piastri dicht, terwijl Verstappen de pits in dook. Dit ging niet helemaal goed, want hij raakte een van de andere rijders. Sainz was gewisseld naar slicks, maar raakte de muur en werd na een lekke band uitvaller. Uit de herhaling bleek dat de Spanjaard een bocht te krap en raakte aan de binnenkant de muur.
Piastri schoof enkele malen van de baan af en dook de pits in. Dit gaf de leiding aan Norris die doorging op de intermediates. Dit bleek voor de Brit de goede keus te zijn, want er kwam een safety car op de baan nadat Liam Lawson en Fernando Alonso elkaar raakten. Laatstgenoemde werd ridder te voet. Ondertussen had Hamilton Verstappen op de baan ingehaald. Dit was mogelijk omdat de Nederlander bij zijn stop te vroeg werd weggestuurd, de Mercedes van Antonelli raakte en een deel van de voorvleugel verloor. Antonelli zelf moest hierdoor doorrijden en een ronde later opnieuw pitten, terwijl Verstappen voor de actie tien seconden straf kreeg.
Na achttien ronden werd Norris als eerste afgevlagd, voor Piastri en Hamilton. Verstappen kreeg als vierde de vlag, maar viel door de straf buiten de punten. De vierde positie ging naar Alexander Albon, voor George Russell, Lance Stroll, Lawson en Oliver Bearman.
De Amerikaanse president Donald Trump veroorzaakte weer eens ophef door het plaatsen van een door AI gegenereerde afbeelding van zichzelf verkleed als de paus, dagen nadat hij een 'grap' had gemaakt wel de nieuwe Paus te willen worden.
Hoewel sommigen er de humor wel van inzagen, bekritiseerden velen het als zeer respectloos tegenover katholieken en de kerk en beschuldigden Trump van blasfemie.
Senator Lindsey Graham deed mee met een tongue-in-cheek steunbetuiging. Het bericht komt vlak voor het pauselijk conclaaf op 7 mei, waar kardinalen samenkomen om de volgende paus te kiezen. Het Vaticaan heeft niet gereageerd op de AI-foto.
'Paus Trump' (@ NewsStream on YouTube 030525 -screenshot)
.
De Amerikaanse regering heeft een overeenkomst met Oekraïne goedgekeurd voor reserveonderdelen voor F-16 gevechtsvliegtuigen en ondersteuning voor piloottraining.
Dit heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington bekendgemaakt.
De overeenkomst omvat ook de opleiding van personeel dat door Oekraïne wordt betaald in verband met de bediening en het onderhoud van de straaljagers en reserveonderdelen en uitrusting.
Sinds vorig jaar zijn door verschillende NAVO-landen, waaronder de VS, Nederland en Denemarken, F-16 straaljagers aan Oekraïne geleverd. Hoeveel straaljagers er naar Kiev zijn gegaan, is vanwege veiligheidsredenen niet bekendgemaakt.
Volgens mediaberichten plannen de VS en Israël een fundamentele reorganisatie van de humanitaire hulp voor de Palestijnen in de Gazastrook.
Zoals gemeld door het nieuwsportaal Axios en de Times of Israel, voorziet het plan in het afschaffen van de distributie van goederen in grote hoeveelheden. In plaats daarvan zouden internationale organisaties en particuliere beveiligingsbedrijven de taak krijgen om voedsel te leveren aan individuele gezinnen. Het doel is om de hulp uit handen van de militante islamitische Hamas te houden.
Na gesprekken met de Israëlische premier Netanyahu zei de Amerikaanse president Trump dat de mensen in de Gazastrook lijden. Er is grote behoefte aan voedsel en medicijnen en het Israëlische leger laat al twee maanden geen hulpgoederen toe in de afgesloten kuststrook. Het leger beschuldigt Hamas ervan hulpgoederen te misbruiken voor de oorlog. De Verenigde Naties verklaarden gisteren dat kinderen nu voedsel zoeken in afval.
Met Thunderbolts* legt het MCU meer nadruk op karakter en minder op actie, in een avontuur waarin, op bijna klassieke wijze, een groep figuren een team vormt om, op minder klassieke wijze, samen een gevaar te bestrijden.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio beschouwt het categoriseren van de AfD als extreemrechts als "tirannie". Vicepresident Vance en regeringsadviseur Musk zijn dezelfde mening toegedaan. Maar het federale ministerie van Buitenlandse Zaken countert: "Dit is democratie."
Na de classificatie van de AfD door het Federale Bureau voor de Bescherming van de Grondwet als een bevestigde extreemrechtse partij, sprak de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio van "tirannie" in Duitsland. "Duitsland heeft zojuist zijn geheime dienst nieuwe bevoegdheden gegeven om de oppositie in de gaten te houden," schreef Rubio vrijdag opt X. "Dit is geen democratie - dit is tirannie in vermomming," vervolgde hij. Het is niet de AfD die echt extremistisch is, maar het immigratiebeleid dat AfD afwijst. "Duitsland moet zijn koers veranderen," eiste de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken.
Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde even later op Rubio's X-post en verklaarde: "Dit is democratie." Het ging verder: "Deze beslissing is het resultaat van een grondig en onafhankelijk onderzoek om onze grondwet en de rechtsstaat te beschermen." Het Federale Ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde dat "onafhankelijke rechtbanken" het laatste woord zouden hebben. "We hebben van onze geschiedenis geleerd dat rechts-extremisme moet worden gestopt."
Ook Vance en Musk uiten kritiek op classificatie AfD als extreemrechts
De Amerikaanse regering onder president Donald Trump staat dicht bij de AfD. AfD-leider Alice Weidel kreeg in de verkiezingscampagne steun van Trump-adviseur Elon Musk en de Amerikaanse vicepresident JD Vance. Vance schreef op X dat de AfD de "populairste partij" in Duitsland was. Nu proberen "de bureaucraten het te vernietigen".
Elon Musk, die ook voor de regering van de rechts-populistische Amerikaanse president Donald Trump werkt, gaf ook commentaar op X. Hij schreef dat een "verbod op de AfD, de populairste partij van Duitsland, een extreme aanval op de democratie zou zijn". Musk had voor de federale verkiezingen herhaaldelijk campagne gevoerd voor de AfD.
Het Federale Bureau voor de Bescherming van de Grondwet heeft de AfD sinds vrijdag gecategoriseerd als "zeker extreemrechts". De reden hiervoor is het "extremistische karakter van de partij als geheel, die de menselijke waardigheid veronachtzaamt", maakte het Bundesamt in Keulen bekend. Voorheen was de AfD als hele partij alleen gecategoriseerd als een verdacht extreemrechts.
Wat betekent de nieuwe categorisering van AfD en wat zijn de gevolgen?
De Duitse binnenlandse inlichtingendienst, de Verfassungsschutz, wordt ook wel het "systeem voor vroegtijdige waarschuwing voor de democratie" genoemd. De taak van de constitutionele beschermingsautoriteiten op federaal en deelstatelijk niveau is "het verzamelen en evalueren van informatie, in het bijzonder feitelijke en persoonlijke informatie, nieuws en documenten".
Hieronder vallen "activiteiten die gericht zijn tegen de vrije democratische basisorde" - bijvoorbeeld tegen de democratie, de rechtsstaat en de menselijke waardigheid. In de praktijk gaat het vooral om het controleren van extreemrechtse, extreemlinkse en islamistische activiteiten. Ook partijen of onderdelen van een partij kunnen als een dergelijke "organisatie" beschouwd worden.
Wat betekent de categorisering als 'bevestigd extremist'?
Het Federaal Bureau voor de Bescherming van de Grondwet deelt mogelijke gevallen van anticonstitutionele activiteiten in drie categorieën in:
- Eerste categorie: onderzoek nodig. Het opstarten van een onderzoek is de eerste stap in de procedure bij het Federaal Bureau voor de Bescherming van de Grondwet. Eenvoudig gezegd gaat het om een voorafgaande controle om na te gaan of er voldoende aanwijzingen zijn voor een observatie. In dit stadium kan het Bureau voor de Grondwetsbescherming alleen informatie verzamelen uit openlijk toegankelijke bronnen: Krantenartikelen, televisiereportages of internetoptredens bijvoorbeeld, maar ook openbare verklaringen van de betrokken personen, statuten van verenigingen of partijprogramma's.
- Tweede categorie: verdacht. Als uit de eerste stap blijkt dat er naar het oordeel van de autoriteit in een onderzoek eerste concrete aanwijzingen zijn voor een anticonstitutionele organisatie, dan wordt deze zaak door het Bureau voor de bescherming van de grondwet opgewaardeerd. De volgende fase is verdacht. Vanaf dit tweede stadium is het Bureau voor de bescherming van de grondwet gemachtigd om de groep in kwestie te observeren. De groep wordt nu beschouwd als een "observatie-object".
- Derde categorie: bevestigd extremistisch doel. Het derde niveau is het bestaan van een bevestigd extremistisch doel. Op dit niveau is de verdenking zo duidelijk dat er vanuit het oogpunt van het Bureau bescherming grondwet geen twijfel meer bestaat over het bestaan van extremistische pogingen. Net als bij de verdachte gevallen houdt het Bureau bescherming grondwet ook toezicht op de betreffende groep of persoon. In de categorieën "verdachte gevallen" en "bevestigde extremisten" informeert het Bureau voor de bescherming van de grondwet ook het publiek. De autoriteiten zijn hiertoe wettelijk verplicht.
Wat houdt 'observeren' precies in?
Het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet kan ook "inlichtingendienst middelen" gebruiken voor de observatieobjecten van het tweede en derde niveau. De instantie kan bijvoorbeeld informanten werven, d.w.z. mensen uit de omgeving van de partij betalen voor informatie. Onder bepaalde andere voorwaarden kan ze ook personen observeren of, in extreme gevallen, zelfs telecommunicatie afluisteren. Surveilleren is echter altijd in strijd met de grondrechten van de geobserveerde personen - en ook met de grondwettelijk beschermde rechten van een partij. Daarom moet het Bundesamt für Verfassungsschutz (BfV) altijd het proportionaliteitsbeginsel in acht nemen: Elke bewakingsmaatregel moet noodzakelijk en gepast zijn.
Er mogen dus geen mildere middelen worden ingezet die even effectief zijn. In principe zijn dezelfde "instrumenten" beschikbaar in het geval van een "bevestigd extremistisch streven" en een "verdacht geval". Maar in het laatste geval zijn de drempels om ze daadwerkelijk in te zetten lager. Als de surveillance zich ook moet uitstrekken tot gekozen parlementsleden, zijn de drempels bijzonder hoog. In 2013 oordeelde het Federale Constitutionele Hof dat het observeren van parlementsleden door de autoriteiten een bijzonder ernstige inmenging is in hun vrije mandaat. Dit is alleen toegestaan in uitzonderlijke gevallen.
Wat betekent de categorisering voor de AfD in de Bondsdag?
De categorisering heeft niet automatisch gevolgen voor het werk in de Bondsdag. De partij is niet verboden. Ze kan nog steeds deelnemen aan verkiezingen en haar parlementsleden blijven zitting hebben in de Bondsdag. De classificatiet kan echter indirecte politieke gevolgen hebben: in de Bondsdag wordt bijvoorbeeld nog besloten of de AfD de functie van commissievoorzitter of vicevoorzitter krijgt. De parlementsleden zullen in de komende weken moeten beslissen of de nieuwe categorisering gevolgen zal hebben voor de verkiezing van dergelijke posten.
Wat betekent de classificatie voor een mogelijk partijverbod?
De AfD wordt niet verboden vanwege haar categorisering als "bevestigd extreemrechts". De partij kan dus blijven deelnemen aan verkiezingen en vertegenwoordigd blijven in parlementen. Er is ook geen automatische regel dat een dergelijke categorisering noodzakelijkerwijs gevolgd moet worden door een verbod. Dat is een andere juridische en politieke kwestie. Alleen het Federale Constitutionele Hof kan een partij verbieden. En alleen in zijn eigen procedure, op basis van een specifiek verzoek om een verbod.
Dit verzoek kan alleen worden ingediend door de federale regering, de Bundesrat of de Bundestag, dus of dit gebeurt of niet is een politieke beslissing. Een instantie voor de bescherming van de grondwet kan deze aanvraag echter in geen geval indienen. Mocht er echter in de toekomst in Karlsruhe een procedure voor een partijverbod worden gestart, dan zouden de bevindingen van het Bundesamt für Verfassungsschutz een belangrijke rol kunnen spelen bij de bewijsvoering. Het verzamelen van materiaal voor de categorisering als "bevestigd rechtsextremist" zou, in ieder geval gedeeltelijk, gebruikt kunnen worden om een eventueel verzoek tot een verbod te rechtvaardigen, mocht dit politiek wenselijk zijn.
Wat is het verschil met de categorisering van de deelstaatpartijen?
In Duitsland is het Bureau voor de bescherming van de grondwet onderverdeeld in het federale Bureau voor de bescherming van de grondwet op federaal niveau en de 16 deelstaatbureaus voor de bescherming van de grondwet. Tot nu toe heeft het federale bureau voor de bescherming van de grondwet de federale partij van de AfD ingedeeld als een "verdacht geval", d.w.z. in de tweede categorie geplaatst. Dit is ook het geval voor verschillende deelstaatverenigingen, bijvoorbeeld in Baden-Württemberg. In Thüringen, Saksen en Saksen-Anhalt hebben de deelstaatautoriteiten voor grondwetsbescherming de respectieve deelstaatverenigingen van de AfD al langer als "bevestigd extremistisch" geclassificeerd. Het Bundesamt für die Verfassungsschutz heeft nu ook de partij als geheel op dit hoogste niveau ingedeeld.
Kan de AfD zich verdedigen tegen deze classifisering?
Ja, het Bureau voor de bescherming van de grondwet is gebonden aan de wet en de orde. En rechtbanken kunnen het werk van de autoriteiten juridisch toetsen. Iedereen die door het Bureau voor de bescherming van de grondwet wordt gecontroleerd, kan de handelingen van de autoriteit door de rechter laten toetsen. De AfD had al gerechtelijke stappen ondernomen tegen de classificatie van de federale partij als "verdacht geval" - zonder succes.
Zowel in eerste instantie als in tweede instantie zagen de rechtbanken (het Verwaltungsgericht Köln en het Verwaltungsgericht Nordrhein-Westfalen in Münster) voldoende feitelijk bewijs om een dergelijke classificatie te rechtvaardigen. De AfD probeert de zaak momenteel nog voor het Verwaltungsgericht te brengen. Ook de categorisering als "bevestigd extremist" in Thüringen, Saksen en Saksen-Anhalt is nog door geen enkele rechtbank ongedaan gemaakt. De AfD kan zich afzonderlijk voor de rechter verdedigen tegen de categorisering als "bevestigd rechtsextremist". Het is mogelijk dat deze procedure over een langere periode opnieuw voor de rechter komt.
Wat betekent dit voor ambtenaren die lid zijn van de AfD?
Ambtenaren hebben een speciale loyaliteitsplicht tegenover de staat. Ze moeten de vrije democratische basisorde actief ondersteunen en mogen daar niet neutraal tegenover staan of zich er zelfs tegen verzetten. Om een ambtenaar uit zijn functie te ontheffen, is het niet voldoende om alleen naar de beoordeling van het Bureau voor de bescherming van de grondwet te verwijzen. In plaats daarvan wordt een algehele beoordeling gemaakt waarbij rekening wordt gehouden met de persoonlijkheid, de specifieke activiteit, de positie van de ambtenaar en de ernst van de overtreding.
Het lidmaatschap van de AfD zou dan moeten worden onderzocht als een ambtsmisdrijf in een dergelijke procedure. Het speelt echter ook een rol of de betreffende ambtenaar functies bekleedt binnen de partij en hoe hij of zij zich precies gedraagt in deze functie. Er is dus geen automatische regel dat alle AfD-ambtenaren weg moeten. En, zoals hierboven beschreven, kan de AfD deze categorisering nog steeds door de rechter laten toetsen. Als de categorisering niet wordt gehandhaafd, zou dit de situatie weer veranderen.
Alice Weidel op AfD partijcongres (@ AFP Deutschland on YouTube 110125-screenshot)
Het College van Bestuur (CvB) van de UvA staat inmiddels bijna een jaar lijnrecht tegenover demonstranten. "Schort de banden met Israëlische universiteiten op", zo luidt de boodschap van docenten, studenten en andere mensen die demonstreren en bezetten. Drie universitaire Israëlische samenwerkingen liggen bij deze activisten onder een vergrootglas, maar hoe staat het daar nu precies mee en waar gaat dat heen? AT5 sprak met rector Peter-Paul Verbeek.
Het Spui werd afgelopen maand opnieuw het toneel van protest tijdens een bezetting van het Maagdenhuis. De reden: een week daarvoor sprak de Universiteit van Amsterdam (UvA) zich uit over de opgezegde samenwerking met de Hebrew University of Jerusalem. Ze houden de optie open om in de toekomst opnieuw te kijken naar een samenwerking, nadat ze daar op advies van een onafhankelijke interne commissie mee stopten.
Dat schoot bij meerdere pro-Palestinademonstranten in het verkeerde keelgat: "De opzegging is voor de bühne", "hoe kun je überhaupt samenwerken met een land dat genocide pleegt" en "het duurt inmiddels al anderhalf jaar, waarom gebeurt er niks?" kwamen langs. Rector Peter-Paul Verbeek legt uit dat er wel degelijk schot in de zaak zit.
Waarom is uiteindelijk besloten de samenwerking met Hebrew University stop te zetten?
Rector Peter-Paul Verbeek: "De termijn van de afgelopen vijf jaar liep af, daar was dus geen uitstel voor mogelijk. Er is door een onafhankelijke commissie hard gewerkt aan een nieuw kader dat kans op schending van mensenrechten toetst. De conceptversie daarvan was in december af en op basis daarvan is de Hebrew University getoetst. De universiteit had programma's met het Israëlische leger lopen en een docent werd ontslagen door kritiek op de universiteit. Daardoor zouden wij nu dus mogelijk bijdragen aan de oorlog als we daar studenten heen sturen."
"Het tijdelijke kader is ook toegepast op drie andere urgente samenwerkingen met universiteiten in China en Hongarije. Daar liep de termijn ook af of werden er nieuwe EU-regels opgesteld waardoor er niet langer gewacht kon worden.
Is er kans dat die samenwerking wordt hervat, zoals mensen denken?
"We kunnen de uitwisseling hervatten als we maatregelen kunnen treffen waardoor we niet meer onbedoeld betrokken kunnen raken bij oorlogsgeweld. We gaan de komende tijd rustig kijken of dat mogelijk is. Misschien kunnen we de studentuitwisseling wel beperkten tot een aantal vakgebieden die minder risico geven op mensenrechtenschending, zoals archeologie en kunstgeschiedenis. En los hiervan kunnen onderzoekers altijd nieuwe onderzoekssamenwerkingen bedenken. Als daar toevallig een wetenschapper van Hebrew bij betrokken is wordt ook dat opnieuw voorgelegd aan de commissie."
De UvA werkte met drie universiteiten samen in Israël: de bovengenoemde Hebrew University, de Tel Aviv University en de Ben-Gurion University. Dat gaat om studentuitwisseling van ongeveer een tiental per uitwisseling, dat aantal staat niet altijd vast.
Stap voor stap
Naast deze universiteitsbrede uitwisseling, zijn er ook nog enkele losse onderzoekssamenwerkingen waarbij UvA-wetenschappers en Israëlische wetenschappers in één onderzoeksteam samenwerken. "Toevallig", zo noemt de rector het. Deze samenwerkingen liggen veel minder onder vuur. "Daarbij gaat het om thema's die helemaal niets met het land en de oorlog te maken hebben."
Waarom wordt de uitwisseling met de Tel Aviv University en de Ben-Gurion University dan niet ook direct getoetst?
"De samenwerkingen met de andere universiteiten zijn nog niet aan het einde van hun termijn, dus hoeven minder snel te worden beoordeeld. Daarvoor wachten we dus op een definitief toetsingskader van de onafhankelijke commissie die samenwerkingen met derden beoordeelt."
Maar volgens actievoerders moet je niet wachten tot de termijn afloopt en is het ook een symbool om het toetsen urgent te noemen.
"Ik ben het ermee eens dat we snel moeten handelen, maar dat het ook heel zorgvuldig moet. De urgentie zit hem niet in of we het wel of niet belangrijk vinden, maar de nadruk ligt altijd op academische vrijheid en die moet niet ten onrechte op het spel worden gezet. Als je onderzoekers boycot die veel van onderzoeksonderwerpen afweten, dan beperk je de kennis die je kunt gebruiken dus. Terwijl er misschien wel hele bruikbare informatie bij die mensen ligt."
De studentuitwisseling met Ben-Gurion is op dit moment niet van kracht omdat er eind 2023 niet is verlengd vanwege organisatorische redenen na de start van de oorlog. Als er een nieuwe overeenkomst wordt gesloten in de toekomst, wordt die gecheckt door een onafhankelijke commissie, maar er is dus niet door de UvA zelf besloten om die "banden te verbreken", zoals de activisten het verwoorden.
Dat gebeurt op basis van een beoordelingskader. Dat kader is een manier om te controleren of samenwerkingen met universiteiten wel ethisch verantwoord zijn. Al jarenlang bestaat zo'n kader, maar dit wordt stukje bij beetje aangescherpt. Zo werd er al gekeken naar kennismisbruik en schade aan het milieu (bijvoorbeeld bij fossiele energie). Nu wordt daar dus ook schending van mensenrechten aan toegevoegd. Iedere samenwerking kan worden getoetst door de commissie, bij risicovolle samenwerkingen is dit verplicht.
Zorgvuldigheid kost tijd
De commissie bestaat uit mensen van iedere UvA-faculteit. Maar per samenwerking wordt gekeken welke deskundigen erbij betrokken moeten worden om een goed oordeel te kunnen vellen. Rector Verbeek is voorzichtig als hij het over de commissie heeft: "Zij willen niet met hun naam bekend worden, want dan is er de kans dat ze net als ikzelf persoonlijk worden belaagd."
Het opstellen van nieuwe beoordelingscriteria duurt al bijna een jaar, waarom kost dit zo veel tijd?
"Het was heel veel werk. Zo moet een kader langs heel veel organen: onder andere de studentenraad, ondernemingsraad, universitaire onderzoekscommissie en de onderwijscommissie. Het kader is er omdat je steeds nieuwe manieren ontdekt waarop wetenschap die we verrichten een negatieve impact kan hebben op de wereld. Maar vrije wetenschap is het belangrijkste."
"Sommige activisten praten over banden met de universiteit doorsnijden. Maar het kader wil geen hele instellingen of landen boycotten, alleen concrete samenwerkingen. Dat het zo veel tijd kost laat ook zien dat we belang hechten aan vrije wetenschap. Als je die aantast sloop je de universiteit en uiteindelijk de democratie. Want die valt of staat met de mogelijkheid open van gedachten te wisselen en kritiek te uiten. De oorlog moet niet hier worden uitgevochten."
Wanneer ligt er een beoordeling en besluit voor samenwerkingen met de Tel Aviv en Ben-Gurion University?
"Dat weet ik niet, dat ligt aan die onafhankelijke commissie. Ik denk kort na de zomer, in ieder geval snel. Het kan dat de commissie bij de ene samenwerking meer deskundigen nodig heeft dan bij de andere."
Snapt u dat er mensen zijn die de term 'snel' niet meer geloven na deze anderhalf jaar?
"Ik begrijp de urgentie die mensen voelen en alle boosheid over de situatie die zich in Palestina afspeelt. Maar tegelijkertijd is het zo iets ingewikkelds. De woede is heel begrijpelijk, maar die moet je eigenlijk vooral uiten naar de mensen die over de invloed van Nederland op Israël gaan, Den Haag dus."
De afgelopen maanden zijn de eisen van bezetters en demonstranten meermaals aangescherpt. Het begon op 6 mei 2024. De eisen van toen: het verbreken van banden met Israël en transparantie over welke samenwerkingen met Israël de UvA allemaal heeft. Daarnaast eisten de bezetters op Roeterseiland een nieuw beleidskader voor samenwerkingen om relaties tussen de UvA en andere universiteiten te kunnen beoordelen en een stop op het investeren in Israël. Over dat laatste is de rector kort en bondig: "Er zijn geen directe geldstromen van of naar Israëlische instituties."
Er moesten daadwerkelijk samenwerkingen gestopt worden, eisten actievoerders. Uiteindelijk werd begin afgelopen maand dus één samenwerking opgezegd, maar ook dat was voor protestvoerders niet voldoende: "Totdat alle banden zijn verbroken gaan we door."
Maar ook aan de andere kant van de discussie krijgt de UvA kritiek. Nadat de samenwerking met Hebrew University werd opgezegd, leverden tientallen oud-studenten van de UvA hun bul in als protestactie tegen het opschorten van die uitwisseling.
Stel dat u als College van Bestuur wel ingaat op alle eisen en daadwerkelijk stopt met welke manier van samenwerken dan ook met Israëlische universiteiten. Denkt u dat dat een verschil maakt voor de situatie in Gaza?
"Nee, dat denk ik niet. Je kunt je afvragen of de regering in Nederland zich die vraag niet moet stellen in plaats van wij. Op verzoek van de overheid werd in 2022 bijvoorbeeld een boycot opgelegd op universiteiten in Rusland. Dat kunnen zij als ze dat willen, maar wij doen dat zelf niet."
Denkt u dat het doel waarvoor wordt gedemonstreerd dan op de verkeerde locatie wordt uitgesproken?
"Dat denk ik wel, ja. Om een boycot op Israël te laten gebeuren moeten ze op het Malieveld gaan staan, niet op het Spui."
Verwacht u dat de rust zal terugkeren wanneer u en de andere leden van het College van Bestuur een beoordeling hebben liggen van deze samenwerkingen?
"Zo lang er oorlog blijft zal er ook boosheid zijn, daar verandert ons besluit waarschijnlijk helemaal niets aan. En zo lang de UvA een plek blijft om boosheid te botvieren, gaat het niet rustig worden voor die groep mensen. Maar ik denk wel dat bij een grote groep mensen aan de UvA het vertrouwen dan groeit dat er zorgvuldig en secuur wordt geoordeeld. Dat hoop ik, dat verwacht ik zelfs."
KLM annuleert vandaag meerdere intercontinentale vluchten vanaf Schiphol vanwege fouten bij het onderhoud van Boeing 787-toestellen. Volgens een woordvoerder is de onderhoudsprocedure niet correct gevolgd. KLM benadrukt dat de veiligheid hierbij niet in gevaar is gekomen. Er is een fout gemaakt bij een onderdeel dat wordt gebruikt tijdens het tanken van het vliegtuig. Hierbij is de procedure van een Boeing 777 toegepast in plaats van die van een Boeing 787.
"Hoewel dit onderdeel hetzelfde is als dat van de Boeing 777, waarvoor de procedure wel juist is, gelden voor de 787-modellen andere instructies. Daarom heeft KLM besloten om het onderhoud aan de zeven betrokken 787-toestellen zo snel mogelijk volgens de juiste voorschriften uit te voeren."
Vandaag zijn drie vluchten geannuleerd, naar Mexico, Chicago en Portland. Passagiers kunnen mee op een andere vlucht. De vluchten naar Chicago en Portland vertrekken vandaag met enkele uren vertraging. De vlucht naar Mexico vertrekt morgen. Vanmiddag bepaalt KLM welke vluchten morgen niet doorgaan.
Safety first
Het onderhoud van vliegtuigen wordt volgens zeer strikte regels uitgevoerd, zegt luchtvaartdeskundige Joris Melkert. "In de luchtvaart staat veiligheid altijd voorop. Bij sommige systeemstoringen mag je nog doorvliegen, maar bij andere problemen moet het vliegtuig aan de grond blijven. Dit valt daar zeker onder."
Dat vluchten worden geannuleerd door onderhoudsfouten is volgens Melkert vrij zeldzaam, maar hij vindt het niet vreemd. "Het blijft tenslotte mensenwerk."
KLM heeft in totaal 228 vliegtuigen, waarvan 24 Boeing 787-toestellen. Deze worden meestal ingezet voor verre bestemmingen.
Een Doctor-lite-aflevering waarin de afwezigheid van de Doctor wordt gecompenseerd met een sterk monster-of-the-week-verhaal dat uiteindelijk blijkt een heel ander monster te bevatten.
De Nederlandse vader die vorige week door zijn zoon werd vermoord op Tenerife was de 64-jarige registeraccountant Rolf Verdaasdonk. Een zoektocht naar zijn vermiste zoon is op woensdag 23 april rond 19.00 uur dramatisch geëindigd op de boulevard van San Blas, een kuststrook naast Golf del Sur in het zuiden van Tenerife. Verdaasdonk werd daar voor de ogen van geschrokken voorbijgangers neergestoken en vervolgens met stenen geslagen door zijn 33-jarige zoon, die eerder als vermist was opgegeven en in een geïmproviseerde schuilplaats in de rotskust verbleef. Het slachtoffer overleed ter plaatse. De dader werd korte tijd later door de Guardia Civil aangehouden.
Verdaasdonk maakte internationaal carrière als financieel expert. Na studies bedrijfseconomie in Tilburg en accountancy in Rotterdam trad hij in de jaren negentig in dienst bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar hij onder meer als controller op de Nederlandse ambassade in Paramaribo werkte. Later vestigde hij zich op Curaçao, waar hij in 2008 het kantoor VAAS Chartered Accountants oprichtte. Als managing partner adviseerde hij grote ondernemingen en voerde hij opdrachten uit voor het Curaçaose ministerie van Financiën.
Volgens familie en bekenden was de accountant een betrokken echtgenoot en vader die ‘alles deed om zijn familie te beschermen en te ondersteunen’. De afgelopen maanden maakte hij zich ernstige zorgen om de geestelijke gezondheid van zijn zoon, die kampte met verward gedrag en daarom meerdere keren uit beeld verdween. Toen de jongeman eind april op Tenerife werd gesignaleerd, vloog Verdaasdonk onmiddellijk naar het eiland om hem veilig thuis te brengen.
Wat er precies gebeurde toen vader en zoon elkaar troffen in San Blas, wordt nog gereconstrueerd door de recherche. Getuigen verklaren dat een woordenwisseling binnen enkele seconden escaleerde. De zoon haalde een mes tevoorschijn, stak herhaaldelijk in op zijn vader en sloeg hem daarna met een zware steen. Agenten troffen het wapen later in de begroeiing langs het wandelpad. Forensisch specialisten van de Guardia Civil verzamelden bloedsporen en camerabeelden. Een woordvoerder sprak van een ‘extreem gewelddadige’ aanval die de lokale gemeenschap heeft geschokt.
De verdachte, een Nederlander zonder vaste woon- of verblijfplaats, werd nog dezelfde avond ingesloten in het cellencomplex van Las Américas. Twee dagen later besloot de instructierechter in Granadilla de Abona tot voorlopige hechtenis zonder borgsom op verdenking van moord, met de familierelatie als verzwarende omstandigheid. In afwachting van psychiatrisch onderzoek verblijft hij in een speciaal regime voor gedetineerden met mogelijke psychische aandoeningen.
“Hij was de steunpilaar van ons leven en heeft alles gedaan om zijn familie te beschermen en te ondersteunen”, stellen zijn echtgenote en dochter in een schriftelijke verklaring. “Wij rouwen om het verlies van een liefdevolle, zorgzame en betrokken man, die altijd en onvoorwaardelijk klaarstond voor alle leden van zijn gezin.”
Ook op Curaçao is de verslagenheid groot. Collega’s typeren Verdaasdonk als een professional met ‘een glimlach op zijn gezicht’ die nieuw talent coachte en zich inzette voor lokale goede doelen. Een kennis schrijft op Facebook: “Wat een verdrietig bericht. Rolf was een aardige en behulpzame man die zijn steentje wilde bijdragen op Curaçao.” Een ander herinnert zich hoe hij bij hen in de kerk zat. “Superaardige man.”
Het brute incident heeft op Tenerife een bredere discussie aangewakkerd over dakloosheid, psychosociale zorg en veiligheidsgevoel in toeristische zones in het zuiden van het eiland. Strafrechtdeskundigen wijzen erop dat familieleden in Spanje steeds vaker aangifte doen uit bezorgdheid over verward gedrag, terwijl opvang en behandeling ontoereikend blijven.
Lokale media melden dat de beelden van de aanval binnen enkele uren viraal gingen op sociale platforms, mede doordat toeristen het voorval filmden vanaf de parkeerplaats. De familie roept journalisten en internetgebruikers op om de beelden niet langer te delen. “Wij vragen om respect voor onze rouw en privacy in deze buitengewoon moeilijke tijd.” Politie en justitie benadrukken dat secundaire verspreiding van het schokkende materiaal de lopende procedure én de nabestaanden schaadt.
Andrea Antonelli heeft verrassend poleposition geclaimd voor de sprintrace van het Formule 1-weekend in Miami. De Italiaan reed met zijn Mercedes naar een tijd van 1.26,482 seconden waarmee hij de McLarens van Oscar Piastri en Lando Norris nipt voorbleef. Regerend wereldkampioen en kersvers vader Max Verstappen eindigde op de vierde startpositie.
Voor Verstappen was de week met de geboorte van dochter Lily al geslaagd, maar de Nederlander moest in Miami weer aan de bak. Rond het Hard Rock Stadium in Miami rijden de F1-coureurs dit weekend hun rondjes en in de sprintkwalificatie waren de verschillen klein. Jack Doohan, Yuki Tsunoda, Gabriel Bortoleto en Oliver Bearman lieten zich in SQ1 evenwel verrassen en konden geen tweede snelle ronde neerzetten. Lance Stroll was de enige die dat wel kon en nipt te traag was.
In het tweede deel waren de verschillen ook zeer klein. Nico Hülkenberg viel op het laatste moment net er buiten, terwijl Esteban Ocon, Pierre Gasly en Liam Lawson te kort kwamen. Carlos Sainz wilde één getimede ronde proberen en verknalde deze door een remfout.
Antonelli bleek in slotgedeelte met een tijd van 1.26,482 de snelste te zijn, voor Piastri en Norris. Verstappen was de enige die in SQ3 twee getimede rondes deed en bleef steken op plek vier, voor George Russell die te vroeg gepiekt bleek te hebben. Charles Leclerc eindigde op positie zes, voor Lewis Hamilton, Alexander Albon, Isack Hadjar en Fernando Alonso.
Ook in de Conference League zijn in de halve finales de heenwedstrijden gespeeld. Bij één van die duels ligt het nog behoorlijk open, Chelsea mag zich al bijna op gaan maken voor de finale, die op 28 mei gespeeld wordt in Wroclaw.
Djurgårdens IF – Chelsea
Chelsea had in Stockholm weinig moeite met het Zweedse Djurgårdens IF. Al na twaalf minuten opende Jadon Sancho de score, zijn schot werd via Marcus Danielson in het doel gewerkt. Vlak voor rust verdubbelde Noni Madueke de voorsprong na een snelle counter.
In de tweede helft maakte invaller Nicolas Jackson twee treffers, waarmee hij de ruime overwinning bezegelde. Isak Mulugeta redde de eer voor Djurgården met de 1-4. Chelsea lijkt zo goed als zeker van een plek in de Conference League-finale.
Real Betis – Fiorentina
Real Betis legde in eigen huis de basis voor een mogelijke finaleplaats met een nipte zege op Fiorentina. Abde Ezzalzouli opende al in de zesde minuut de score, na voorbereidend werk van Cédric Bakambu. Betis liet vervolgens Fiorentina komen, maar de Italianen wisten het net niet te vinden.
Na een uur verdubbelde Antony met een fraaie knal de voorsprong. Toch hield Fiorentina hoop dankzij Luca Ranieri, die vrijstaand de 2-1 binnen kon schieten. Alles ligt nog open richting de return volgende week.
