Leugens en hoaxen ontmaskerd (1)
Door Peter Olsthoorn
Ofschoon Leugens.nl in veel media, waaronder op FOK! braaf verkondigde de leugens te zullen aanpakken kwam ze donderdag zelfs al op tv (bij EditieNL van RTL4) met een verzonnen complottheorie: 'Bram Zeegers is niet dood'.Hoe kan dat nou toch? Er kwam een reactie binnen met een vage suggestie over een complot dat Justitie Zeegers had laten kou maken omdat hij te lastig werd. En een goede vriend reageerde met de suggestie dat Zeegers misschien was gevlucht met hulp van Justitie en dat zijn dood werd gefingeerd. Die vriend weet meer van complottheorieën en gaat erover schrijven. Hij was journalist.
De suggestie ging erin als koek, temeer daar een derde van de bezoekers geloof begon te hechten aan deze versie van de gebeurtenissen. Complottheorieën gedijen beter naarmate de werkelijkheid onwaarschijnlijker wordt: de vierde getuige al die het loodje legt. (Leven die andere drie misschien ook nog?
)Die vriend vindt dat je juist niet te zwart-wit over leugen en waarheid moet berichten, maar bezoekers moet laten nadenken over de grenzen daartussen. Maar ik wil niet de zoveelste site met goedkope meninkjes. Best moeilijk dus. Want natuurlijk kwamen ze al binnen, hele epistels over 'de moslims'. Volgende deur graag. En veel beschuldigingen dat de regering ons voorliegt met de nieuwe Europese Grondwet die niet echt nieuw is. Dat is een mening. Ik vroeg die reageerders naar de feiten. Toen bleef het stil.
We hebben meer inzendingen nodig van leugenachtig gedrag of - publiceren, bijvoorbeeld op profiel- en dating sites. Meer mensen hebben rekeningen te vereffenen dan dat ze echt iets grondig hebben uitgezocht of samen met ons willen onderzoeken.
Direct was er veel aandacht voor het artikel over 'Fotojokken', een term waar ik afgelopen maand ineens op kwam. Niet bijzonder, wel een beetje origineel. Dat vond een domeinkaper ook. Het bewerken van foto's in (vooral) tijdschriften wordt een belangrijk onderwerp. Ben benieuwd jullie mening en kom er nog op terug.
Een vriend en nu vaste medewerker van Leugens.nl kwam met een onthulling over Bernhard uit Engeland. Hij schreef jarenlang aan een boek over Bernhard. Dit 'Bernhardgate' verschijnt over twee weken, want ten langen leste durfde een uitgever zich erover te ontfermen.
Het Koninklijk Huis (KH) maakt de Nederlandse media en journalisten vaak erg nerveus. Een gewone omgang blijkt moeilijk, zeker voor de Volkskrant. Die meende nu 'Mabel Wikipedia Smit' te moeten beschermen tegen aantijgingen van de maker van een film over haar en haar echtgenoot. Dit verhaal maakten we uit een grote stapel leugens die we afgelopen maanden verzamelden. Niet alles hoeft even actueel te zijn van ons. Wel wil ik over vele jaren - Deo Volente - op een archief terugkijken dat de moeite waard is.
Maar misschien kan jullie Beatrix en haar familie niet bommen. Boeiender is dan, zeker voor de voetballiefhebbers, het rad voor ogen van de lezers van Voetbal International. Hoofdredacteur Johan Derksen probeerde Van Basten om te kopen, zei zijn ex-collega Kees Jansma. Is het bedrijven van vriendjespolitiek door journalisten gelijk aan een leugen?
En of de duvel ermee speelde wist toch Nina Brink zich direct in de eerste week een plek te veroveren tussen de leugens. Ze had zich goed voorbereid, kennelijk. Ze zou mee gaan presenteren bij de nieuwe televisiezender Het Gesprek, maar zegt nu er toch niks mee te maken te hebben. Maar in dit geval moet de rechter zich nog uitspreken: dan weten we wie er echt loog, en dat is dan weer een verhaal. Er was overigens Ook wat kritiek op het verhaal over Nina Brink. Maar het gaat toch over de vraag over een leugen? Al die aandacht heeft behalve een groot voordeel voor naamsbekendheid, wel wat nadelen: Ten eerste hadden we dus problemen met de techniek. De aandacht verslapt ineens, en onoverkomelijk. Maar ook moesten we de richting van Leugens.nl op dag 1 vrij absoluut verwoorden. Terwijl die zich nog moet vormen met zijn publiek. Dat vergt veel geduld en interactie. Kritische vragen van journalisten dragen daar wel aan bij, meer dan de 'reagurende' horden van GeenStijl, die de site een dag plat legden.
Zo paste het bericht van Zeegers niet in de opzet zoals in de dagen ervoor zo nauwkeurig verwoord in de vele interviews. Maar complottheorieën horen er bij. Te meer daar één nieuwe redacteur zich daarin specialiseerde. Zijn idee: je moet mensen laten nadenken over leugen en waarheid. Nogmaals: geen brede discussies over de Islam of over die - kennelijk echt verschrikkelijke ? - Jeugdzorg in Nederland.
Over de inbreng van bezoekers op de site schreven we al. Ze zijn nog net zo onwennig als wij.
Luister ook naar het gesprek met Peter Olsthoorn over leugens en hoaxen in de media in FOK!radio
