Kunstinstellingen dreigen gratis geld te verliezen: 'Ronduit een schande'

Door nieuwe plannen van minister Engelshoven van Cultuur, dreigen veertig Amsterdamse muziek-, dans- en theatergezelschappen subsidie te verliezen. Orkater is één van deze instellingen. Het kunstgezelschap luidt de noodklok in een brief aan de minister, zo meldt AT5.

Al sinds de jaren '80 is Orkater een toonaangevend theatergezelschap. Ze boekten onlangs groot succes op Oerol met hun uitvoering van het oorlogsepos de Ilias, die vanaf vandaag op het Over het IJ Festival te zien is. Maar door een halvering van het budget van het Fonds Podiumkunsten, waarvan Orkater het grootste deel van haar subsidie ontvangt, dreigt het gezelschap kopje onder te gaan.

Verschuiven van geld
"Ik vind het een schande, ronduit een schande", is Marc van Warmerdam, directeur van Orkater, duidelijk. "Er wordt door ons goed gepresteerd, we maken mooie voorstellingen, er is veel publiek. Als er ergens talent snel instroomt en goed en professioneel, dan is dat bij ons. En het bizarre is dat de minister nou juist dat wil. Die zegt: 'Ik wil geld voor vernieuwing, voor verjonging, voor talent en voor diversiteit.' Als er nou iemand vooruitloopt als het gaat om diversiteit, zijn wij het."

Hoewel de minister vanaf 2021 juist 44 miljoen euro extra gaat investeren in cultuur, heeft Orkater daar niets aan. De meeste culturele instellingen worden gefinancierd via de BIS, de Basisinfrastructuur, dat met dit extra geld uitkomt op een subsidiebudget van 375 miljoen euro. Daarnaast is er het Fonds Podiumkunsten. Dat budget krimpt juist, naar 15 miljoen, deels omdat er meer geld naar de BIS gaat. Het verschuiven van geld dus, waar onder andere Orkater de dupe van is. 

'Niet uit te leggen'
Volgens Simon van den Berg, hoofdredacteur van De Theaterkrant, is dat niet uit te leggen. "De minister heeft hele duidelijke uitgangspunten. Dat het kunstbeleid diverser moet. Fair practice en dus vernieuwend. Maar de groepen die dat doen zitten voor een deel bij het Fonds Podiumkunsten. Ze haalt daar dus het geld weg om het in de Basisinfrastructuur, dus bij de grote instellingen te stoppen. En dat is een rare vormkwestie, die dus eigenlijk niet de inhoud van wat ze wil bereikt."

Het is niet de eerste keer dat het theatergezelschap de barricades op moet. In 2016 dreigde Orkater, ondanks dat ze een positief advies had gekregen van het fonds, toch subsidie kwijt te raken. Ze werden op het nippertje gered. De nieuwe dreiging komt hard aan bij de jonge makers.

Competitie om budget groter dan ooit
Theatermaker Jesse Mensah: "Je komt niet zomaar aan die top. Als er geen opstapje is, dan lukt dat niet." Acteur Jacob de Groot vult hem aan: "Voor ons is het een gigantische kans om onze ideeën uit te proberen en onszelf te ontwikkelen en op de kaart te zetten. Maar dat gebeurt al jaren en het heeft zich ook bewezen, want er bestaan heel veel collectieven die geboren zijn vanuit de nieuwkomers, vanuit Orkater."

Het Fonds Podiumunsten laat weten dat Orkater nog steeds een subsidieaanvraag kan doen via hun fonds, maar de competitie om het schrale budget is groter dan ooit. In het gunstigste geval is de subsidie die ze krijgen veertig procent minder dan deze nu is.