'Stemmers SP en PVV geloven vaker in complotten'

Mensen die op PVV en SP stemmen, geloven vaker in complottheoriën. Stemmers op christelijke partijen geloven het minst vaak in samenzweringen, concluderen onderzoekers van de Amsterdamse Vrije Universiteit, schrijft Trouw.

Van de mensen die op de PVV stemmen, gelooft meer dan een kwart in vliegende schotels. Van de PvdA- en SP-stemmers gelooft een achtste dat overheden verzwijgen dat met enige regelmaat ufo's op aarde landen.

De onderzoekers, directeur van Kieskompas André Krouwel en sociaal psycholoog Jan-Willem van Prooijen, vroegen Nederlanders naar hun stemgedrag en hun geloof in negen gangbare samenzweringstheoriën.

Wie zich politiek aan de uitersten bevindt, gelooft volgens de onderzoekers vaker dat een geheime macht dingen bepaalt. "PVV- en SP-stemmers hebben een sterke behoefte aan eenvoudige oplossingen voor complexe problemen", zegt Krouwel in de krant. Ook zijn complotdenkers vaker laag opgeleid. Maar ook hogeropgeleiden kunnen in samenzweringen geloven.

Verder zijn er 'linkse' en 'rechtse' complotten. Zo geloven PvdA'ers vaker in stellingen die complotten van banken veronderstellen. VVD'ers zijn sneller geneigd de opwarming van de aarde als samenzwering van de wetenschap te zien.

Hoe het komt dat christenen minder vaak in complotten geloven, is niet onderzocht. "Misschien dat de christenen aan hun eigen complottheorie al genoeg hebben", stelt Krouwel in de krant. Christenen scoren wel hoog op de stelling dat klimaatonderzoekers samenzweren. Dat zou kunnen komen doordat de aanhang van christelijke partijen vaak in het landelijk gebied woont. "Daar heerst veel wantrouwen tegen die steedse klimaatalarmisten die boeren het leven zuur willen maken."

De politiek moet er volgens de onderzoekers meer rekening mee houden dat mensen in complotten denken. Van Prooijen benadrukt dat het uit evolutionair oogpunt niet zo gek is om zaken te wantrouwen. "Als je er steeds vanuit gaat dat in elk bos een roofdier zit, heb je grotere kans te overleven dan als je met opgeheven hoofd dwars door dat bos loopt, omdat je weet dat de kans niet zo groot is dat er daadwerkelijk een roofdier zit."


Door Mark van Eijk