19 september 1990 - bazbo toen

Lieverd, vandaag is het 19 september 2013. Drieëntwintig jaar geleden was het 1990. O, wist je dat al? Wat zeg je? Had je dat zelf ook al uitgerekend? Nee, zo dom ben je niet. Dat heb ik ook nog nooit beweerd. Misschien een heel enkele keer, voor de grap in zo'n mal stukje dat ik iedere donderdag plaats op FOK!. Eigenlijk had ik het wel kunnen weten, dat jij wel weet dat we drieëntwintig jaar geleden nog volop in 1990 zaten. Jij bent van ons tweetjes het beste met cijfers en rekenen.
Maar waar het mij om gaat, mijn lief, is dat ene jaar en die ene dag. Weet je het nog? Herinner jij je nog wat er allemaal plaatsvond in dat jaar 1990?

Wereldwijd gezien gebeurt er van alles. Wat dan, vraag je?
De Sovjet-Unie valt uit elkaar; Boris Jeltsin wordt president van de republiek Rusland. Nelson Mandela wordt vrijgelaten. Nintendo brengt Super Mario Bros 3 uit, het best verkochte videospel ooit. De Berlijnse muur wordt afgebroken. Moskou opent de eerste Russische McDonald's. Namibië wordt onafhankelijk. Marco Borsato wint de Soundmixshow. Microsoft komt met Windows 3.0. De gekkekoeienziekte breekt uit in Groot-Brittannië. Regeringsleiders tekenen het akkoord van Schengen. Duitsland wint het WK voetbal in Italië. Roger Waters speelt zijn The Wall in Berlijn. De VS vallen Irakese troepen in Koeweit aan: de Golfoorlog is begonnen. De eerste Nederlandse soapserie, Goede Tijden, Slechte Tijden, gaat van start. Landbouwminister Gerrit Braks (CDA) treedt af; hij wordt opgevolgd door Piet Bukman (CDA). Michael Gorbatsjov krijgt de Nobelprijs voor de vrede. Zuid-Afrika schaft het Apartheidssysteem af. Polen kiest Lech Walesa tot president. In Lelystad wordt het eerste genetisch gemodificeerde kalf Herman geboren.
Nogal wat groten der aarde overlijden in het jaar 1990. Wie dan? Weet je dat niet meer? Geeft niets, ik maak speciaal voor jou een kleine selectie: Belcampo, Del Shannon, Nico Scheepmaker, Greta Garbo, Sammy Davis Jr., Jim Henson, Onno Molenkamp, Edward Murphy (die van de wet), Stevie Ray Vaughan, Willy Vandersteen, Max Tailleur, Leonard Bernstein, Art Blakey, Nico Haak, Roald Dahl, Renate Rubinstein, Aaron Copland.

Voor onszelf was 1990 ook een enerverend jaar. Wat zeg je? Nee, ik ben niet doof. Ik ben wel slechthorend. Ja, lieverd, ik ga binnenkort weer eens mijn gehoor laten testen. Waar zaten we? In 1990. Waar zaten we in 1990? In een flat, negen hoog. We waren die zomer ervoor gaan samenwonen. Gentiaanstraat 307. Weet je het weer? Het was een ruime woning met een grote keuken en woonkamer en daarnaast drie slaapkamers, een toilet, een badkamer en een berging. Toe maar. Toen we er kwamen wonen, was het misschien wel de beste flat uit de wijk. Daarom: kun je nog herinneren dat we een paar jaar geleden plots onze flat op televisie zagen? Yvon Jaspers ging bij de mensen in huis vragen of het nog wel prettig wonen was in deze wijk en deze flat, die zo veel achterstallig onderhoud had. Nou, wij hebben er uiteindelijk zeker vier jaar met heel veel plezier doorgebracht.

Aan het begin van 1990 kregen we allebei een vaste baan. Jij werd begeleider in een woonvorm voor mensen met een verstandelijke beperking in Schaarsbergen; ik startte in Heerde als begeleider in een centrum voor dagbesteding voor mensen met een zwaar lichamelijke handicap en mensen met hersenletsel na een ongeval of ziekte. Weet je nog hoe verschrikkelijk we moesten lachen toen iemand om ons heen zei: 'Hebben jullie nu allebei een vaste baan? Wat mooi. We hopen dat het nu een beetje beter gaat met jullie.' Alsof het daarvoor niet goed met ons ging.
We kochten onze eerste televisie samen en ons eerste bed. Eerder sliepen we in jouw oude twijfelaar; toen we genoeg geld hadden gespaard van onze eerste salarissen, gingen we voluit voor dat enorme tweepersoonsbed. Kun jij je nog herinneren hoe veel plezier we in dat bed maakten? Ik wel.  

Nee, laten we geen foto's van toen gaan kijken. Dat is veel te confronterend. Wacht. Schat, dat bedoel ik niet. Jij ziet er nog altijd heel goed uit. De liefste en de mooiste blijf jij. Geloof me nou eens. Ik bedoelde mijzelf. Ik hoop maar dat je vergeten bent hoe ongelofelijk sullig ik er toen uitzag. Nee, niet gelijk opstaan en naar de fotoalbums lopen! Je schrikt je kapot. Ik zag er niet uit met dat korte haar, dat puisterige babybekkie en die vierenvijftig kilootjes. Wees blij dat je nu een stevige en stoere vent hebt.
Laten we verder gaan. Waar waren we? O ja, wat er allemaal gebeurt in de wereld in 1990.

In de bioscoop verschijnen films als Arachnaphobia, Awakenings, Dances With Wolves, Die Hard 2, Ghost, Gremlins 2, Home Alone, Postcards from the Edge, Robocop 2, Rocky V, The Sheltering Sky, Total Recall, Wild at Heart en Young guns 2. Wat? Ja, klopt. Wij gingen niet zo vaak naar de bioscoop en die films hebben we ook allemaal pas later op televisie of video gezien.
Over televisie gesproken, daar gebeurt ook van alles in 1990: Jiskefet begon, net als Law & Order en Twin Peaks. Daarnaast kijken we naar Mr. Bean, De Freules, de Ko de Boswachtershow, De Schreeuw van De Leeuw en A Bit of Fry & Laurie.
Weet ik, schat. Jij was vooral bij de televisie te vinden met je voorliefde voor detectiveseries, politiefilms en thrillers. Ik keek nooit veel. Nog niet, trouwens. Nee, ik besteedde toen al het grootste deel van mijn vrije tijd aan schrijven, lezen en het beluisteren van muziek.

Veel naar concerten ga ik nog niet in dat jaar. Met uitzondering van een keer, toen vrienden mij meesleepten naar Ahoy om daar Marillion te zien en te horen. 
Nu we het toch over muziek hebben: ik koop me ook in 1990 scheel eraan. Herinner jij je nog onze eerste cd-speler? Die had jij het jaar ervoor bij de ECI cadeau gekregen, omdat je iemand anders lid had gemaakt of zoiets. Vanaf dat moment koop ik geen grammofoonplaten meer, maar alleen nog cd's. Eens kijken, wat zijn de albums die dat jaar uitkomen en die ik koop of krijg? Het zijn er zo veel, maar even uit mijn hoofd: Riverside (Luka Bloom), Shake Your Money Maker (The Black Crowes), Frizzle Fry (Primus), Young Lions (Adrian Belew), Vigil in a Wilderness of Mirrors (Fish), Katydids (Katydids), Armchair Theatre (Jeff Lynne), Passion and Warfare (Steve Vai), Enlightenment (Van Morrison), Wrong Way Up (John Cale & Brian Eno), Gling-Gló (Björk), Refugees of the Heart (Steve Winwood), Shaking the Tree (Peter Gabriel), Chain Reaction (John Farnham) en Erpland (Ozric Tentacles).
Als ik niet luister, dan lees ik wel. Of wacht, vaak doe ik allebei tegelijk. Zie je wel dat ik kan multitasken? Een van de mooiste boeken ooit verschijnt: Vlucht voor mij (Herman Brusselmans).

Maar lieverd, die datum van vandaag: wat is er zo bijzonder aan die specifieke dag 19 september in 1990? Ik heb het even nagezocht.
Mgr. Alfred Daelemans (67) gaat op rust, na 28 jaar te hebben gediend als directeur-generaal van het Nationaal Secretariaat van het Katholiek Onderwijs. De metalband Obituary brengt het album Cause of Death uit. De IRA, het Ierse Republikeinse Leger, pleegt een moordaanslag op luchtmachtleider Sir Peter Terry; hij wordt geraakt door negen kogels, maar overleeft. De film Goodfellas komt uit. Er werden mensen geboren, mensen die later beroemd werden: Joelia Dzjyma, Oekraïens biatlete, en Alex Wilson, Zwitsers atleet, maar ook Saki Fukuda, die later een gevierd actrice in Japan werd. Bij leven hoort dood en op 19 september 1990 overlijden Hermes Pan (80), een Amerikaanse choreograaf, Durk van der Duim (82), Nederlands langeafstandsschaatser, en Myrna Mack (40), Guatemalteeks antropologe en mensenrechtenactivist.
19 september 1990 is een woensdag en bij ons in Apeldoorn komt de regen met bakken uit de hemel.

En o ja, het is de dag dat we trouwen. Vandaag dus alweer drieëntwintig jaar geleden, schat. Proost. Dat we het nog heel lang samen zo mooi, goed, vrolijk en gelukkig hebben als de afgelopen drieëntwintig jaar. Was je bang dat ik het vergeten was? 

-
Apeldoorn, september 2013

Voorleesvoorstelling