'Mokerslag bedrijfsleven ligt in verschiet'
Walter Toemen, directeur risk bij Euler Hermes Nederland: "De export daalt voor het eerst naar het niveau van 1945. Dat het in Nederland nu wat beter gaat, is echt een gruwelijke onderschatting." Het is de meest pessimistische vooruitblik van de marktleider in kredietverzekeringen sinds zijn 110-jarig bestaan.
Het risico dat na IJsland een aantal Oost-Europese landen failliet gaan is goed denkbaar. Toemen: "We hebben nog nooit zo veel afwaarderingen van landen tot het laagste niveau gezien. Mensen zien wel zwaluwen, maar het zijn er nog veel te weinig. Positief zijn is goed, maar de onderliggende economische trend op basis van cijfers is gewoon heel slecht."
"Omzetdalingen van 25 tot 45 procent in veel industrieën kunnen Nederlandse bedrijven niet eventjes goedmaken. Die terugloop is nog nooit zo groot geweest. Op het oude economische niveau keren we niet meer terug. Met de wereldwijd structureel inzakkende vraag krijgen onze bedrijven straks grote problemen", aldus Toemen.
Volgens de directeur staat Duitsland pal voor een diepe neerwaartse spiraal. Nederland wordt als grootste handelspartner van Duitsland meegezogen naar die diepte. Door de Mexicaanse griep vallen ook nog eens orders in de reisindustrie weg. Alleen bedrijven in de voedsel- en farmaciehoek houden kans op groei.
Nederlandse ondernemingen in de auto-industrie, consumentenelektronica, bouw en de chipindustrie, inclusief toeleveranciers, wachten louter negatieve cijfers, aldus Euler Hermes.
De kredietverzekeraar - die zich onder andere baseert op betalingsgedrag, orderportefeuilles en faillissementen van 40 miljoen bedrijven - ziet later pas kans op economische stabilisatie. Op zijn vroegst in het derde kwartaal van dit jaar. In de eurozone zijn zeer kleine verbeteringen in 2010 mogelijk, mits banken weer gaan uitlenen.
Toemen: "Een nieuw gevaar in de bankensector ligt op de loer. Vooral Duitse en Oostenrijkse banken hebben voor honderden miljarden in contanten aan Oost-Europese bedrijven en overheden geleend. Hun munten devalueren bovendien snel. Daarmee lopen hun schulden momenteel met tientallen procenten op. Ze betalen niet af. Geld dat Duitse en vooral Oostenrijkse banken hard nodig hebben. Een nieuwe bankencrisis is niet ondenkbaar."
Over de stresstest van Amerikaanse banken, die in totaal 75 miljard dollar extra kapitaal nodig zouden hebben om de recessie te kunnen overleven, is Toemen weinig positief: "Het lijkt mee te vallen, iedereen doet positief, maar technisch gesproken zijn deze banken insolvent. Het is ook zeker dat Amerikaanse banken - anders dan ze tot nu toe stelden - nog veel meer verliezen op hun beleggingen moeten nemen."
De kredietverzekeraar ziet niet dat Amerika traditioneel als eerste de weg naar herstel zal inzetten, maar eerder China en Zuid-Amerika. In Europa gaan vooral Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Griekenland gierend bergafwaarts.
"Het aantal faillissementen gaat daar fors omhoog. In Nederland gaat het vooral om kleine ondernemers. Met negatieve groei vrezen we nu een golf faillissementen waarin vooral kleinere bedrijven het slachtoffer zijn. En dat is dit kwartaal eigenlijk al begonnen. Er is gewoon te veel optimisme in de markt", aldus Toemen. Westerse aandelenbeurzen stegen gemiddeld zo een 35 tot 40 procent de afgelopen maanden.