Interview: #WegMetMonarchie-meisje

Inleiding en aanleiding: Bea's vaarwel (het interview zelf begint na zeven alinea's)
Bijbehorend nieuwsbericht

In iedere Nederlander schuilt zowel een monarchist als een republikein. Wanneer de media schrijven over schandalen als Lockheed en Lex' villa is de volkswoede vaak groot en staan blogs en kranten vol met vlammende opiniestukken. Anderzijds kregen veel van diezelfde Nederlanders een brok in de keel, toen Beatrix met een kijkaandeel van 90 procent ruim acht miljoen mensen toesprak.

De kranten bejubelden Hare Majesteit in vooraf al geschreven specials van tien, twintig, dertig pagina's elk. Ook ik slikte de zorgvuldig gemaakte filmpjes als zoete koek, het land was heel even volledig overtuigd van de monarchie. Persoonlijk werd het, toen mijn lieve moeder vertelde zich altijd met Beatrix – een leeftijdsgenote – te hebben geïdentificeerd. “Toen ze de troon besteeg was ze net als je vader en ik nog jong, kwiek, middenin de hectiek van opgroeiende kinderen.” Mijn vader gaat toevallig dit jaar ook met pensioen. “Nu ze zegt dat het tijd wordt voor een nieuwe generatie, steekt dat veel erger dan ik had kunnen verwachten.”

Beatrix ís Nederland voor de meeste mensen onder de veertig – ze is er altijd geweest – op geld, postzegels, Koninginnedag. Nu verandert dat allemaal plots, inclusief Koningsdag, nieuwe munten, koekblikken, memorabilia en feestelijkheden. Het is nu eenmaal wetenschappelijk aangetoond dat mensen veel meer moeite hebben om iets wat ze hebben los te laten, dan om iets nieuws te omarmen. De shock is dus begrijpelijk en met de nieuwe Koning zou het wel goed komen, zou je kortom zeggen.

“WEG MET DE MONARCHIE / HET IS 2013!”
Tot zaterdag. Toen sloeg de monarchistische stemming even snel als ze was opgedoemd, plots om naar republikeinse sentimenten. Aanleiding was één regeltje in een bericht van de NOS, dat stelde dat bij het Beatrix-theater in Utrecht, waar de KonFam Hare Majesteits verjaardag zou vieren door een toneelstuk te bezoeken, vrijdagavond een vrouw gearresteerd was. De vrouw stond achter een dranghek en hield een kartonnen bord omhoog met daarop de tekst “Weg met de monarchie, het is 2013!”.

Al snel circuleerden er diverse foto's en later ook videobeelden [vanaf 0:58, red.] van het incident. Nadat Geenstijl een tweetal boze berichten plaatste, en ook op FOK! en andere fora en blogs discussies ontstonden, brak een ware minirevolutie uit. #WegMetDeMonarchie werd zaterdagavond trending op Twitter – landelijk op plekje acht, in Amsterdam zelfs op twee. In no-time stonden er werkelijk duizenden reacties op diverse internetblogs en de al een week nergens te lezen schandalen werden opnieuw te berde gebracht, van Bruinsma tot de twee jaar detentie van de waxinelichtjeshoudergooier. 

Ik vroeg mij met iedereen af, wie deze vrouw was en of ze nog vast zat. Het internet heeft dit toch al kleine landje tot het formaat van een peulenschil verkleind, zo bleek toen ik op zoek ging. Ze bleek een Facebook-event aangemaakt te hebben voor 30 april, genaamd “De Republiek der Nederlanden”. Naast de koptekst “Wordt 2013 dan eindelijk het jaar van Nederland? Monarchie is uit de tijd. Géén nieuwe kroning!” een afbeelding van het schilderij “La Liberté”. Op de wall van de pagina vind ik een post van een UU-studente, Joanna geheten: “Eerste actie is een feit. Wie doet volgende keer ook mee?” 

Een persoonlijk Facebook-berichtje was snel getypt. Haar reactie kwam al even snel. Zondagmiddag belden we. Een transcript van het gesprek volgt daarom ook hieronder. Alle mogelijke vragen die u en ik hebben, komen aan bod.

Het interview met de #WegMetDeMonarchie-vrouw 
Joanna: “Hoi Bert!”
Bert: “Hoi Joanna! Om maar meteen met de deur in huis te vallen: hoe gaat het met je?”
J: “Het gaat goed! Ik ben net terug van een interview met AD Utrecht en had een afspraak met een gemeenteraadslid van de SP in Utrecht. Deze man wil namelijk vragen stellen aan de burgemeester over wat er gebeurd is en of het een onrechtmatige verwijdering was – ik hoor daar van de week meer over, dus dat is leuk!”

“Heb je eerder al actief gedemonstreerd?"
“Ja! Inderdaad actief, ik was zaterdag bij de bezetting van een verzorgingstehuis in Amsterdam, omdat de medewerkers daar niets terug hebben gezien van het geld wat hen beloofd was voor extra handen aan het bed. Daar zijn we heengegaan, we hebben met de bezetting geholpen en uiteindelijk heeft de directeur besloten om met de vakbond in gesprek te gaan, waar hij dat eerder weigerde. Het was dus een geslaagd weekend, al met al.”

“Was afgelopen vrijdag een eenmansactie?”
“Ik had inderdaad niemand meegenomen omdat ik toevallig langsliep. Het was een eenvrouwsactie. Toen heb ik aan de politie gevraagd waarom het afgezet was en waarom er overal politie stond, waarop de politieagent antwoordde dat de koningin zou komen, waarop ik meteen naar een winkel ben gegaan om te vragen om een kartonnen doos, waar ik een bord van heb gemaakt; toen vroeg ik om een stift en schreef ik erop “Weg met de monarchie, het is 2013!”. Vervolgens ben ik achter het publiek gaan staan, om te wachten op de aankomst van de koningin. Toen heb ik dat bord omhooggehouden, hetgeen door de aanwezige pers werd gefotografeerd en gefilmd. Zo is het balletje gaan rollen.”

“Heb je daarbij leuzen gescandeerd of op andere manier overlast veroorzaakt?”
“Ik stond er gewoon netjes achter met mijn bord, om mijn mening duidelijk te maken. Ik heb voor de rest niets gezegd of gedaan.”

“Ben je vooraf gewaarschuwd door de politie? Werd er een reden opgegeven?”
“De politie heeft mij níet eerst gewaarschuwd, ik ben bijna direct nadat de politie doorhad dat ik daar stond en ze wisten wat er op mijn bord stond, vastgepakt. Ze kwamen van rechtsachter aanlopen en hebben geprobeerd mijn bord af te pakken, waarna ik met fysieke kracht ben verwijderd. Ik probeerde dit tegen te houden maar dat ging niet. Ze zijn niet in gesprek met mij gegaan, hebben mij geen waarschuwing gegeven of gevraagd of ik het ding weg wilde doen. Ze hebben me zonder enige waarschuwing verwijderd en zo uit het zicht van de Nederlandse pers gehouden.”

“De koningin was er toen nog niet langsgekomen?”
“Nee, dit was nét voordat de koningin aankwam.”

“Volgens het politiebericht dat zaterdag verscheen, hebben ze je om je eigen veiligheid weggehaald, vanwege een zogeheten 'grimmige sfeer' vanuit de Oranjefans. Heb jij daar iets van gemerkt?”
“Absolute onzin! Omdat de mensen die daar stonden überhaupt helemaal geen Oranjefans waren, het waren gewoon mensen die daar toevallig stonden omdat het evenement ook niet publiek was aangekondigd. De mensen die daar [ter plekke] van te horen hebben gekregen, waren gaan kijken. Ze hadden waarschijnlijk niet eens door dat ik er stond, ik stond namelijk achter hen dus zij zouden er überhaupt al helemaal geen last van kunnen hebben gehad. Er was geen sprake van dat ik onveilig was, dus alles wat de politie heeft verklaard is absolute onzin.”

“De politie gaf aan dat je niet bent gearresteerd.”
“Dat klopt, ik ben niet gearresteerd maar slechts verwijderd uit het zicht. Toen heb ik een gesprek met de politie gehad, waarbij mijn ID werd gecheckt en waarbij ik uiteindelijk een vordering heb gekregen. Dat houdt in dat ik uit het gebied rondom het Beatrix-theater moest vertrekken, dat ik mij daar niet meer mocht laten zien en als ik dat wel zou doen, dan zou ik wél gearresteerd worden. Tevens is het bord met de tekst erop afgepakt.”

“Dat heb je later ook niet meer teruggekregen?”
“Dat heb ik niet meer teruggekregen, nee.”

“Hoe ben je behandeld door de politie?”
“Ik vond de politie erg onbeleefd, erg autoritair, ook omdat ik wilde weten op welke grond ik was verwijderd. Daar was geen geldige reden voor en ik denk dat de politie daar de verplichting heeft om je op gerechtelijke artikelen te wijzen, op basis waarvan ze handelen. Dat hebben ze niet gedaan. Toen ik vroeg naar het waarom, snauwde de agent me toe dat als ik niet naar hen wilde luisteren, ik maar op een onbewoond eiland moest gaan wonen. Ik heb de twee politieagenten die er aan het eind nog stonden en die me weg hebben geleid, gevraagd om nummers, zodat ik weet met wie ik te maken heb gehad in het geval dat ik er verder mee wil gaan. De ene agent heeft zijn nummer gegeven maar de andere weigerde om het te geven, en dat is onrechtmatig.”

“Kun je je nog herinneren wat ze hebben gezegd, of andere details?”
“Ik vond de manier waarop ik als burger werd behandeld vreemd en onbeleefd. Mij is niet verteld waarom ze zo handelden, daarnaast werd mijn ID gecontroleerd en ik werd echt behandeld alsof ik een, ja, een soort terroriste was of zo. Ik vond het echt erg onbeleefd.”

“Voelde je je aangetast in je persoonlijke vrijheden?”
“Ik voel me absoluut aangetast in mijn vrijheid van meningsuiting en burgerrechten, omdat het onrechtmatige verwijdering was en ik het recht had om daar te staan, alleen. Alleen vanaf vier man moet een actie worden aangekondigd, want als je met vier mensen bent is het een demonstratie. Ik heb verder geen overlast veroorzaakt, ik ben alle regels nagekomen. Trouwens ben ik er ook van overtuigd dat op het moment dat daar een burger was gaan staan met een bordje met 'Gefeliciteerd Beatrix met uw verjaardag, we houden van u!', dat absoluut geen probleem was geweest. Bij dit geval blijkt dus dat de politie zich bemoeit met wat er op een bordje mag staan of niet, en dat is absoluut niet de bedoeling.”

“Had je verwacht dat je media-aandacht zou genereren met je bordje?”
“Op het moment dat ik doorhad dat de hele Nederlandse pers er stond en dat mijn bordje precies in hun gezichtsveld was en ze begonnen met foto's maken, had ik inderdaad verwacht dat het in het nieuws zou komen of in elk geval gepubliceerd zou worden, gezien de website- en krantenjournalisten die daar stonden. Tot mijn grote verbazing werden echter alleen de foto's van de aankomst van de Koninklijke Familie gepubliceerd en de foto's van mij compleet genegeerd. Alleen op de website van de NOS werd ik met twee zinnen vermeld, maar die foto's zijn ook niet vrijgegeven, dus ik dacht dat het daarmee was afgelopen en was daar wel verontwaardigd over, omdat een journalist hoort weer te geven hoe een situatie echt gegaan is, en om dan dat bordje en de foto's ervan niet te publiceren, dat vind ik een beetje vreemd.
Vervolgens heeft een andere website de foto's wél gepubliceerd en zijn mensen verschillende blogs en columns gaan schrijven. Vandaag [zondag] sta ik dus op Joop.nl, gisteren op Geenstijl, mensen op Twitter zijn bezig met democratisering, mensen zijn er een beetje over aan het discussiëren en dat vind ik een goed iets.”

“Je hebt enkele dagen geleden een Facebookpagina opgericht, ik neem aan net na de aankondiging van de abdicatie van Beatrix? Wat zijn je beweegredenen daartoe?”

“Toen ik hoorde dat koningin Beatrix haar aftreden heeft aangekondigd was ik erg blij, omdat ik denk dat dit een hele goede kans is om de monarchie zoals-ie nu is, af te schaffen. Als je met vier man bent is het een demonstratie maar alléén niet. Ik denk dat het goed is om dat vredig te laten verlopen, de koningin treedt af en er vindt simpelweg geen nieuwe kroning plaats, zo makkelijk zou het kunnen gaan. Waarom vind ik dat de monarchie moet worden afgeschaft? Omdat het geboorterecht in 2013 compleet uit de tijd is, het is niet democratisch. Het kost ons ook nog eens veel geld op een moment dat ongelooflijk veel mensen bij de Voedselbank lopen, mensen die in de zorg slecht worden behandeld door de bezuinigingen. En omdat er veel geld nodig is vind ik niet dat het de plicht van de Nederlandse burger is om geld uit te geven aan het Koninklijk Huis.”

“Veel mensen zouden op je relaas antwoorden dat de monarchie juist geld op zou leveren, of dat het naar alleen ceremonieel koningschap teruggeschroefd zou kunnen worden [in plaats van afgeschaft te worden].”
“Ik hoor vaak het argument dat de rol van de koningin als staatshoofd, met staatsbezoeken en dergelijke, goed is voor de welvaart van Nederland. Ik denk echter dat het alleen welvaart oplevert voor de allerrijksten, de elite. We weten allemaal dat koningin Beatrix een grootaandeelhoudster van Shell is, dat ze daarmee zaken besluit, maar dat geld komt niet bij de gewone burger terecht. Daarnaast wordt ook het milieu ongelooflijk vervuild door bedrijven als Shell. Tevens heeft koningin Beatrix recentelijk met haar bezoek aan Oman een wapendeal geprobeerd door te duwen, waar dus uiteindelijk onschuldige burgers het slachtoffer van gaan zijn. Ik denk dat de rol van de koningin erg wordt overgewaardeerd, dat zij besluit tot zaken die gevolgen hebben voor de burger. Wij zouden het democratische recht moeten om daar invloed op uit te oefenen en dat is niet het geval.”

“Bij je Facebook-event staat weinig verdere informatie. Heb je al ideeën?”
“Die Facebookpagina is goed om te bekijken of we mensen kunnen verbinden die met dezelfde ideeën rondlopen. Ik vind het belangrijk dat mensen die het eens zijn met mijn idee actief gaan worden, dat zij hun mening gaan uiten op verschillende manieren, ik denk dat er veel verschillende mogelijkheden zijn om dat te doen. Ik denk aan een referendum over of we dit al dan niet door willen laten gaan; vooralsnog zou iedereen gewoon actie kunnen voeren, de monarchisten, de anti-monarchisten, noem maar op. De mensen hebben nog drie maanden om hier een discussie over te voeren en om te kijken wat wij als volk met de aankondiging van de nieuwe koning gaan doen, en ik denk dat het goed is om daar [telefoonverbinding valt even weg].”

“Je bent net zoals ik 23 jaar oud en ik kan wel zeggen dat afgelopen week de meest monarchistische week is die ik ooit in mijn leven heb meegemaakt. Had je verwacht dat de stemming zo snel kon omslaan, in elk geval op internet? Hebben mensen volgens jou meer anti-monarchistische gevoelens dan er aan de oppervlakte te vermoeden is?”
“Ik denk dat dat absoluut zo is, ik denk ook dat de mening die mensen hebben niet echt wordt gebaseerd op vaststaande feiten, en dat op het moment dat mensen informatie krijgen over de rol die de koningin écht heeft en wat voor gevolgen het echt voor de Nederlandse burgers en elders in de wereld heeft, ik denk dat mensen daar dan wel anders over na zullen gaan denken, en dat op het moment dat we actievoeren mensen zelf ook denken van, 'goh, dat krijgt best wel veel aandacht, ik ga ook wat verzinnen, ook dingen doen.'”

“Je Facebook-event heeft als datum 30 april, maar verder nog weinig details. Heb je al ideeën, een slogan, of wat niet al?”
“Ik zat er inderdaad al over na te denken, dan moet ik echt wel met een goede komen. Wellicht dat iemand anders een goede slogan heeft, maar we hebben natuurlijk al 'geen woning, geen kroning!' gehad, ik zat te denken dat we heel simpel 'geen koning, geen kroning!' kunnen gebruiken, om het nog maar extra te benadrukken. En anders hoop ik dat iemand met een goed idee komt, dat kunnen we goed gebruiken.”

“Iedereen in Nederland weet van de Damschreeuwer en de Waxinelichthoudergooier. Ben je bang voor persoonlijke gevolgen in je latere leven door dit incident?”
“Ik ben absoluut niet bang voor de eventuele gevolgen van het actievoeren, ik denk dat het heel erg belangrijk is om actie te voeren zoals dat hoort in een samenleving die zégt democratisch te zijn. Het is heel erg belangrijk dat mensen daar op de hoogte van zijn en voor hun mening uitkomen, en als mensen ondanks de risico's alsnog actievoeren, denk ik dat we samen sterk staan.”

“Denk je dat het protest potentieel een brede basis heeft?”
“Ik denk dat er zeker een brede basis voor is, helemaal na wat we vrijdag hebben gezien wat er met de SNS-bank is gebeurd en hoeveel miljard daarheen is gegaan in de huidige samenleving. Dan denk ik dat het zeker, zéker tijd is voor actie, voor democratisering van het hele proces, waarin de burger dan echt weer actief gaat worden.”

“Dan zijn we zo'n beetje door de vragen heen, behalve één die is aangeleverd vanuit de omgeving. Mijn broertje wilde graag weten wat je vindt van de Facebookpagina die oppert dat als Willem-Alexander tóch koning wordt, dat-ie dan een baard zou moeten hebben.”
“Ik vind die actie ludiek. Het is een grappig initiatief, maar wat ik meemaak is dat mensen ongelooflijk snel die Facebookpagina liken waardoor-ie in no-time ontzettend populair is geworden [inderdaad zijn er al 40.000 likes, red.], maar dat het natuurlijk helemaal totaal irrelevant is. Mensen zouden zich bezig moeten houden met dingen die wél relevant zijn, zoals bijvoorbeeld de vraag of we de monarchie nog wel willen doorzetten.”

“Heb je zelf nog iets toe te voegen?”
“Ja! We moeten blijven articuleren dat de vrijheid van meningsuiting heel belangrijk is, en dat de politie... wat we vaak zien de laatste tijd, is dat de politie demonstranten en activisten echt onderdrukt, echt die mening probeert te onderdrukken, er zijn ontzettend veel voorbeelden, zoals [ruis in de verbinding] in de gevangenis voor haar politieke denken en integratiebeleid, en zo zijn er nog veel meer voorbeelden. Het is zeker een kwestie waarmee we aan de slag moeten gaan en waar we kritischer naar moeten gaan kijken. En dat we de vrijheid van meningsuiting eindelijk eens gaan beschermen.”

“Jij zegt dus, de vrijheid van meningsuiting is belangrijker dan de vrijheid van de koningin om zich niet te laten kwetsen?”
“Het ís niet kwetsend bedoeld tegen de koningin, zij is ook maar voor deze rol geboren, het is dus niet persoonlijk tegen haar gericht, het gaat om de institutionalisering van het geboorterecht, wat gewoon uit de tijd is in 2013.”

“Ik ben in elk geval blij dat je niet opgepakt bent of een tweejarig proces aan je broek krijgt. Mag ik aannemen dat we binnenkort wel weer van je vernemen via de media?”
“Nou, ik heb nog wel wat ideeën inderdaad.” [Ze moet hier lachen.] “Voor wie zich aan wil sluiten, voel je welkom, of voer je eigen actie.”

“Hartelijk bedankt voor het gesprek en nog een fijne avond gewenst.”
“Jij ook bedankt voor de interesse. Leve de republiek!”