Vrolijk Pasen!

Nu al? Ja, het is vandaag Witte Donderdag en herdenkt men het laatste avondmaal dat Jezus in Jeruzalem met zijn leerlingen gebruikt. Hij wist dat een van zijn volgelingen hem zou verraden.

Deze laatste week van de veertigdagentijd (vastenperiode) wordt de Goede Week genoemd. In deze week herdenken christenen het lijden en sterven van Jezus vanaf de intocht in Jeruzalem tot paasmorgen.

De week begint met Palmzondag, de zondag voor Pasen. Op deze dag wordt stilgestaan bij het verhaal van de aankomst van Jezus in Jeruzalem, waar hij door een enthousiaste menigte wordt onthaald.

Op Witte Donderdag herdenkt men het laatste avondmaal van Jezus. Tijdens deze maaltijd kreeg Christus een kus van Judas (Judas-kus), een van zijn discipelen die hem zou verraden. Jezus ging na het avondmaal naar Gethsemane op de olijfberg waar hij door Judas werd uitgeleverd aan de Romeinse stadhouder Pilatus, die hem besloot te kruisigen.

Het is een christelijke traditie om op deze dag kruisbeelden met witte lakens te bedekken. vandaar 'Witte' donderdag. De kleur staat symbool voor ‘de stille blijdschap’, Jezus beloofde tijdens het laatste avondmaal aan zijn discipelen dat hij ze nooit in de steek zou laten, ook niet na zijn dood.

Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Pasen.
Goede Vrijdag staat in het teken van de kruisiging en de daaropvolgende dood van Jezus op de berg Golgota. Waarom noemt men het dan 'Goede' vrijdag? Het christelijke verhaal vertelt dat Jezus stierf voor alle menselijke zonden waardoor gelovigen toegang tot God, en dus de hemel, kregen.

Op Stille Zaterdag wordt herdacht dat Jezus in zijn graf werd gelegd. 's Avonds wordt in veel kerken gebeden tijdens de zogenoemde paaswake. De naam 'Stille' zaterdag is ontstaan doordat Kerken overdag hun kerkklokken niet luiden. Het is dan letterlijk 'stil'.

Pasen; op paaszondag wordt het graf van Jezus leeg aangetroffen, hij zou zijn opgestaan uit zijn graf. Daarom eindigt op deze dag de vastenperiode. Omdat christenen dit nooit op hun rustdag (zondag) buiten de deur kunnen vieren, is er nog een tweede dag aan vastgeplakt. Vandaar de eerste en tweede paasdag. Ook achter deze dagen schuilt een symbolische betekenis. De wederopstanding van Christus bewijst dat God vergevingsgezind is. Nadat Jezus gestraft was, wordt hij toch weer tot leven gewekt. En het is volgens christenen het ultieme teken dat God met dit wonder de dood overwon.

Pesach
Pasen wordt door veel mensen als een christelijke traditie gezien. Toch kent het feest zijn oorsprong in het joodse Pesach en heeft het in de loop der eeuwen ook aardig wat heidense elementen overgenomen, waaronder de traditionele paaseieren en de bijbehorende paashaas.

De precieze herkomst van het woord Pasen is niet helemaal met zekerheid te achterhalen. Vermoedelijk staat het in verband met het joodse feest ‘Pesach’, maar de oorsprong zou ook kunnen liggen in het Latijnse woord ’pascua’, dat weide betekent en op die manier zou verwijzen naar de lente. De Duitse en Engelse woorden voor Pasen – respectievelijk Ostern en Easter - zouden bovendien te herleiden zijn tot de oud Germaanse godin van de vruchtbaarheid: Eostre.

De oorsprong van het Paasfeest ligt in ieder geval bij de joodse traditie van de Pesach. Met dit feest herdenken de Joden de Exodus uit Egypte en daarmee hun bevrijding van de slavernij. Pesach begint met de Sederavond, en duurt zeven of acht dagen. Het feest gaat traditioneel gepaard met het slachten van een lam, het eten van ongezuurd brood en het drinken van wijn.

Verbinding tussen Pasen en Pesach
Volgens een aantal evangeliën vond het Laatste Avondmaal van Jezus plaats op een Sederavond aan het begin van Pesach. Ook zijn kruising de volgende dag en de wederopstanding drie dagen later, vonden nog plaats tijdens het Joodse feest. Op deze manier raakten het joodse Pesach en de dood van Christus direct met elkaar verbonden.

Gaandeweg richtten de christenen zich echter steeds meer op het belang van de wederopstanding van Jezus en lieten zij de joodse aspecten van de Pesach achterwege. Tijdens het concilie van Nicea in 325 werd de viering van Pasen dan ook definitief losgekoppeld van het joodse feest. Beslist werd dat paaszondag voortaan ieder jaar gevierd zou worden op de zondag na de eerste volle maan van de lente. Op de donderdag ervoor, Witte Donderdag, wordt het Laatste Avondmaal herdacht. Op Goede Vrijdag wordt de kruisiging van Jezus herdacht.

Paaseieren
Toen het christendom zich vervolgens in de loop der eeuwen over Europa verspreidde, raakte het Pasen ook vermengd met een aantal heidense lentefeesten. Zo stamt de traditie van het paasei mogelijk af van de heidense overtuiging dat eieren symbool stonden voor de vruchtbaarheid en de geboorte van de lente. Er bestaat echter ook een meer praktische verklaring van de oorsprong van het paasei, die met name verband houdt met de periode van het Vasten. In die weken was het namelijk voor christenen verboden om vlees en zuivel te eten, en door velen werden eieren ook als zuivelproduct beschouwd. Omdat de kippen echter niet stopten met broeden, had men aan het einde van het Vasten zo’n overschot aan eieren, dat het al snel traditie werd om met het begin van Pasen hardgekookte eieren te eten.

Paashaas
Met de opkomst van het protestantisme 16e eeuw verdween in grote delen van Noord-Europa de traditie van het gezamenlijk vasten. Omdat vele Duitse protestanten hun kinderen echter niet het genot van de paaseieren wilden onthouden, kwamen zij op het idee om de paashaas de eieren op paaszondag voor hen te laten verstoppen. Zeer waarschijnlijk heeft de keuze voor dit dier ook zijn oorsprong in het heidendom, aangezien de haas al sinds de oudheid vanwege zijn vruchtbaarheid symbool stond voor het begin van de lente.

 
Vrolijk Pasen! (Pixabay)