Wat weten we inmiddels over COVID-19 ?

Jippie

Gisteren kwam ik op Twitter een zeer informatief draadje tegen van Richard Steenvoorden (bioloog). Hij geeft in een duidelijk overzicht weer, wat de wetenschap tot op heden  heeft geconcludeerd over COVID-19.
Hij geeft veel doorverwijzingen naar zijn informatiebronnen, op zich een heel prettige manier van informatie delen.  Veel leesplezier!

A thread by Richard Steenvoorden 🌱

Ik pretendeer geen expert te zijn, want dat is niemand bij een nieuwe ziekte. Maar ik probeer het vanuit mijn achtergrondkennis begrijpelijk te maken voor de leek.

Net zoals in deze draad van maart waar ik toen beknopt alle relevante info in plaatste.

Nu vijf maanden na deze draad is er nog steeds geen angst nodig, maar wel voorzichtigheid.

Net als in het klimaatdebat heb je de doemdenkers gedreven door angst én mensen die alles wegwuiven onder mom van “het is maar een griepje”. Zoals wel vaker ligt de waarheid in het midden. Door willekeurige testen onder de bevolking, zoals hier in Indiana (VS), weten we dat #COVID19 zo’n 6x dodelijker is dan de seizoensgriep.

Het heeft een case fatality rate (CFR) van 0.6, tegenover 0.1 van griep. (livescience.com/indiana-corona…) Ondertussen zijn er mondiaal 9 miljoen mensen geregisteerd besmet geraakt en zijn er meer dan 700.000 mensen overleden.

Wat maar het topje van de ijsberg is omdat niet elk land goed registreert, wat mondiaal een scheef beeld geeft in de ernst per land. (gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashbo…) Van die 700.000 doden zijn er 6.200 te betreuren in Nederland. Al ligt dit aantal met correctie voor oversterfte waarschijnlijk dichter bij de 10.000 doden (@statistiekcbs).

Je ziet het veel: hoe dichtbevolkter een land is, hoe meer gevallen per capita. (arcgis.com/apps/opsdashbo…) 

Verder legt dit artikel in de @volkskrant ook goed uit waarom deze twee periodes niet te vergelijken zijn.

Erg goed geschreven door o.a. @mkeulemans (Sowieso is deze man op dreef dit afgelopen half jaar). (volkskrant.nl/nieuws-achterg…) Ook wordt in deze draad mooi uitgelegd waarom er nu zo’n verschil is in het aantal besmettingen, de getroffen groepen en de ziekenhuisopnames. 👇🏻

En aan de andere kant, de gefabriceerde angst ook, dat het slechtste in mensen omhoog kan halen. (sciencealert.com/infectious-dis…) Een van die complotten zegt dat Covid-19 zogenaamd in de griepprik zit, dat is regelrechte onzin.

Er zitten überhaupt geen coronavirussen in de #griepprik, want het is gericht op influenza. (reuters.com/article/uk-fac…) Ook zorgt de griepprik er niet voor dat je vatbaarder bent voor het nieuwe #coronavirus. Hier is geen bewijs voor. (factcheck.org/2020/04/no-evi…) En ja, #SARS_CoV_2 bestaat echt. Het fysieke virus is al meerdere malen onafhankelijk van elkaar in diverse laboratoria aangetoond 🔬🦠

En nee, het virus is niet synthetisch in een lab gecreëerd. Niets wat daartoe nog op lijkt.

Dit is hoe wetenschappers dat bepaald hebben: . (sciencealert.com/here-s-how-we-…) Natuurlijk zijn er genoeg mensen (ook slimme Nobelprijswinnaars) die zoiets kunnen roepen, maar werkelijk iedereen kan nu willekeurige hypotheses de wereld in smijten voor een clickbait nieuwsbericht.

Eerst is hiervoor degelijk bewijs nodig en dat is nog niet gevonden. Wat wel mogelijk is dat het een natuurlijke chimeer is van twee bestaande soorten, dit gebeurt vaker bij betacoronavirussen door natuurlijke recombinatie van het RNA.

Maar hier moet dus meer bewijs voor gevonden worden hoe en in welke host dat is gebeurd. (sciencealert.com/genome-analysi…) En eigenlijk wilde ik er geen woorden aan vuil maken, maar #5G veroorzaakt geen COVID-19. Het is door 'n virus genaamd SARS-CoV-2.

Biologische en elektromagnetische fenomenen werken niet samen en het één wordt al helemaal niet door het ander verspreid. (sciencealert.com/5g-radiation-h…) Er zit ook al helemaal geen stukje ‘HIV’ in het virus, dit is hier in dit artikel mooi ontkracht🧬. (volkskrant.nl/wetenschap/ban…) Testmethodes: op dit moment worden mensen voornamelijk via rt-PCR getest op aanwezigheid van het virus🧪.

Dit is een kostbare en redelijk betrouwbare techniek (±80%). Hierbij worden 3 stukken ssRNA🧬, waarvan 2 uniek voor SARS-CoV-2 herkend. #pcrtest (sciencealert.com/how-does-the-c…)

Zelf heb ik gedurende mijn studietijd ook ooit een PCR-test gedaan, het is een complexe, gevoelige werkwijze.

In deze youtube video wordt voor de geïnteresseerden duidelijk uitgelegd hoe zo’n PCR-test met het coronavirus precies werkt 👨‍🔬:

Waar het fout kan gaan met deze methode is bijvoorbeeld als men te vroeg (de eerste 4 dagen) na initiële besmetting een test afneemt waardoor je meer kans hebt op een vals-negatief. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Er is geen test welk 100% betrouwbaar is. Het geeft overzichtelijk wel een goed beeld, maar vals-positieven of vals-negatieven zijn altijd mogelijk.

Ook is er een selectie vooraf op typische COVID19-symptomen, waardoor je al veel FP's en FN's uitsluit. (sciencedirect.com/science/articl…) Wetenschappers raden zelfs aan zoveel mogelijk goedkope tests in te zetten die onbetrouwbaarder zijn.

Dat klinkt misschien raar, maar ook logisch: dat geeft op grote getallen een beter beeld. Vooral wanneer zieke mensen veel virusdeeltjes uitscheiden: (sciencealert.com/harvard-resear…)

Gelukkig worden andere testmethodes ook telkens verbeterd. In Singapore is nu een COVID-19 serologische test ontwikkeld die 99% specifiek is: .

Erg handig voor het screenen naar het percentage immuniteit onder de bevolking. (sciencedaily.com/releases/2020/…) In de VS hebben ze nu een hele makkelijke én goedkope speekseltest ontwikkeld die ongeveer net zo betrouwbaar is als een PCR test.

Deze is wel minder invasief én ook nog eens sneller: #SalivaDirect . (livescience.com/covid-19-saliv…) 

 Het blijkt dat COVID-19 een voorspelbaar patroon heeft. Influenza begint bijv. vaak met een hoestje en dan koorts, maar COVID-19 begint met koorts, gevolgd door hoesten, spierpijn en misselijkheid.


Dus temperatuur scannen is een goede eerste herkenning (sciencealert.com/study-of-more-…)

Verder kan men aan de hoeveelheid en type cytokines in het bloed ongeveer inschatten hoe ‘t ziekteverloop van de individu kan gaan zijn, dit is bij bloedonderzoek met een herkenbaar patroon vastgesteld.

Vooral cytokine IFN-λ, thrombopoietin (welk associeert met bloedproppen)

.. IL-21, IL-23, IL-33 en het eiwit IL-1Ra zijn verhoogd in vergelijking met mildere gevallen van COVID-19. @nature (nature.com/articles/d4158…)

Wat nu na meer onderzoek duidelijk is (naast de bekende koorts, kortademigheid, vermoeidheid en hoesten in 30% gevallen), is dat bij een deel van de geïnfecteerde mensen ook een tijdelijk verlies van reuk optreedt (#Anosmia genoemd 👃): . (sciencedaily.com/releases/2020/…) Dit komt omdat de cellen die ondersteuning bieden aan je olfactory-sensoren gevoelig zijn voor COVID-19 door hun #ACE2-receptoren.

Doordat de neuronen zelf gelukkig niet worden aangetast, is het verlies van geur tijdelijk. Dit is anders bij verkoudheid. (sciencealert.com/covid-s-impact…) Ook lijkt de longfunctie van een deel van de ernstig zieke mensen na herstel toch nog verminderd.

Het is nog maar te bezien over hoe dat zal herstellen op de lange termijn. (sciencealert.com/even-those-who…) Bij ernstige gevallen komt de vorming van bloedproppen voor, welk op hun beurt voor trombose kunnen zorgen . .

Een mogelijke bijdrage hierin is door de glycoproteine genaamd #Transferrin. Welk meer voorkomt bij mannen en naarmate men ouder wordt. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Bloedproppen hebben ook een link met een primitief deel van ons immuunsysteem. Bij mutatie van het ‘complement’ deel is er ook meer kans op een heftiger verloop van COVID-19.

Bij mensen met #obesitas en #diabetes is het ‘complement’ deel ook actiever. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Mensen met bloeddtype 🅾️ hebben minder kans om positief te testen op COVID-19. Ze hebben zelfs 50% kans op een minder heftig verloop.

Mensen met bloedtype 🅰️ lijken juist 50% meer kans op heftiger verloop te hebben. Verder is er nog veel onduidelijk. (sciencealert.com/early-research…) Er zijn veel gevallen van hartproblemen bij oudere mannen. Dit komt omdat bij ouder wordende hartcellen meer genen tot expressie komen die een belangrijke rol spelen bij infectie door SARS-CoV-2.

Dit kan leiden tot allerlei complicaties en zelfs hartfalen (sciencedaily.com/releases/2020/…)

Er zijn ook gevallen bekend waarbij het virus het neurologische deel van je lichaam kan beschadigen: .

Zoals het Guillain–Barré syndroom. Hierbij raakt het immuunsysteem in overdrive en valt het haar eigen zenuwcellen aan. (sciencealert.com/some-covid-19-…) Ook kan de ziekte soms geheugenverlies veroorzaken. Dit komt doordat je immuuncellen in de hersenen allerlei ontstekingssignalen sturen.

Dit verandert de verbindingen tussen neuronen. Dit heeft 'n negatief effect op het korte- én langetermijngeheugen 🧠 (sciencealert.com/covid-19-might…)

Eigenlijk blijkt COVID-19 gewoon een multi-ziekte. Het manifesteert zich op diverse plekken in het lichaam.

Naast neurologische schade, longschade, hart- en vaatschade is er zelfs ook nierfalen bekend. Een groot aantal mensen moest aan een nierdialyse: (sciencedaily.com/releases/2020/…)

Gelukkig is door al nieuwe kennis en ervaring, ook in ziekenhuizen, de behandeling van de coronapatiënt verbeterd.

Ook dit zal hopelijk leiden tot minder IC-opnames, sterfte en langdurige schade. (nos.nl/l/2344836) Over immuniteit:

Uit Duits onderzoek blijkt dat het immuunsysteem wellicht sneller SARS-CoV-2 kan herkennen als men een eerdere rondgaande verkoudheid hebben gehad welk door een ander coronavirus is veroorzaakt. . (sciencedaily.com/releases/2020/…) Volgens dit onderzoek in Nature kunnen de lymfocyten van 20-50% van de onderzochte bloeddonoren het virus herkennen. Dus zou er toch een deel immuniteit al zijn onder de bevolking? Dat zou goed nieuws zijn. (nature.com/articles/s4157…) Dit kan ook deels verklaren waarom sommige mensen een asymptomatisch of licht verloop van ziekte hebben.

Op dit moment van typen zijn asymptomatische mensen de grootste bron van verspreiding (20-40ers) (uk.reuters.com/article/us-hea…)

30% van de verkoudheden komt van één van de andere bekende coronavirussen.

Daardoor kunnen bij sommige mensen de memory T-cellen de virusdeeltjes dus herkennen, deze cellen kunnen jaren na een infectie nog actief blijven. (sciencealert.com/common-colds-m…) Ook dit artikel laat zien dat een antilichaam genaamd #S309 geproduceerd in mensen die SARS-CoV hebben gehad, ook werkt tegen SARS-CoV-2.

Dit antilichaam herkent meer stukken van ‘spike’ eiwitten die zich bevinden op de mantel van betacoronavirussen . (nature.com/articles/d4158…) Mannen hebben het zwaarder dan vrouwen. Doordat vele genen van ons immuunsysteem op het X-chromosoom zitten hebben wij er maar één kopie van, er is dus geen back-up bij een mutatie🧬.

Dus daardoor is meer kans op 'n heftiger verloop van infectieziektes. (ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/P…) Zoals verteld komt het virus binnen via ACE2-receptoren op de cel. Deze receptoren komen ook meer voor in de longcellen van mannen dan bij vrouwen. (sciencealert.com/men-could-be-m…) Als je meer wilt weten over waarom mannen vaak zieker worden door infecties in het algemeen raad ik je aan deze interessante video van de Universiteit van Nederland te kijken: (Ja, de #mannengriep is dus géén mythe )

 Ook blijken er bij jongere gezonde mensen die overlijden aan de ziekte vaak fouten in belangrijke genen te zitten, stille mutaties worden ze ook wel genoemd: . (sciencealert.com/researchers-ar…) Die 5% van de mensen zijn interessant voor genetici, want grote factoren als leeftijd, sekse en obesitas doen er dan niet toe.


Deze stille mutaties kunnen soms in een populatie zelfs positief uitpakken. Dit kwam wellicht ook voor bij het heftige ziektebeeld van twee jongere broers waarvan er één is gestorven.

Door een gen op het X-Chromosoom (#TLR7 🧬). Deze ‘toll-like receptor 7’ kan normaal gesproken single stranded RNA (ssRNA) van virussen ontdekken. (nos.nl/l/2341733) En aan de hand van verschil in immuunsystemen kan straks ook het mogelijke verloop van de ziekte voorspeld worden.

Zoals of er meer kans is op een ‘cytokine storm’ waarbij het lichaam zichzelf teveel schade aandoet: (sciencedaily.com/releases/2020/…)

Verspreiding:

Eerst werd gedacht dat het in golven zou komen, zoals de Spaanse griep.

Maar het lijkt er meer op dat het een mondiale bosbrand is. Dit komt vooral omdat bijna niemand immuun is, daardoor doen factoren als seizoenen er iets minder toe. (sciencealert.com/experts-predic…) Ook lijkt het erop dat er ondertussen 6 'strains' (stammen/subtypes) zijn, het virus lijkt dus langzamer te evolueren dan voorspeld.

Dat is goed nieuws, want dan kan een toekomstig medicijn of vaccin mogelijk op alle stammen werken. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Wel zijn 5 van de 6 stammen virulenter (meer infectieus) geworden door mutaties in het ‘spike’ eiwit.

Met dit eiwit komt het de menselijke cel via de ACE2-receptor binnen. Er zijn zo'n 50 soorten mutaties hiervan al bekend. (phys.org/news/2020-08-m…) Er is nu ook veel meer bewijs dat asymptomatische mensen ook het virus kunnen verspreiden. Er is nog geen complete zekerheid, maar het is wel hoogstwaarschijnlijk.

Dit omdat de virale load bij deze mensen ook aardig hoog lijkt te zijn. (sciencealert.com/all-carriers-o…) Kleine kinderen lijken niet zo besmettelijk als oudere personen.

Maar dat is alleen omdat ze zelf amper ziek worden of zelfs asymptomatisch blijven. En er zijn zelfs onderzoeken die stellen dat kinderen een hogere virale ‘load’ hebben dan ouderen. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Die virale load bij kleine kinderen, vooral in de eerste twee dagen, lijkt net zo hoog is als iemand die in het ziekenhuis wordt opgenomen.

Dit is lastig bij het maken van goed beleid, omdat de milde symptomen zo op andere verkoudheden lijken. (sciencealert.com/some-healthy-k…) Verspreiding binnen het lichaam gaat via #filapodia, dat zijn tentakels die uit de geïnfecteerde cellen groeien.

Geprogrammeerd door het virus, zo kunnen de virusdeeltjes zich van de ene cel naar de andere cel verplaatsen. (livescience.com/coronavirus-cr…) Vitamines en medicijnen 💊 :

Extra vitamine C gaat de gemiddelde, goed etende, vitale persoon, niet helpen. Met een gezond en gevarieerd dieet krijgt je namelijk meer dan genoeg binnen. . (livescience.com/coronavirus-vi…) Vitaminesupplementen doen over het algemeen zelfs meer kwaad dan goed, mensen nemen snel té veel wat juist de gezondheid schaadt.

De overgrote meerderheid heeft meer baat bij een gezond dieet met genoeg groenten om je immuunsysteem op peil te houden🥦.
(sciencealert.com/are-vitamin-pi…) Maar bij ouderen (55+) kunnen supplementen wel het ziekteverloop verkorten. ⅓ van de oudere personen hebben vaker tekort aan minimaal één vitamine door slechtere opname en/of dieet.

Ook rokers kunnen er baat bij hebben, roken zorgt voor uitputting van vitamines (tot wel ⅓) 🚬

Voor die groepen mensen zouden supplementen (vooral zink en vitamine c) wel mogelijk een positief effect hebben op duur en heftigheid van ziektes in het algemeen. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Ook mensen met een tekort (<10 mg/dl bloed) aan vitamine D hebben een heftiger verloop van verkoudheden, griep en wellicht Covid19.

Mensen die genoeg vit D binnen krijgen zijn significant gezonder dan mensen met tekort. Hoge dosis vit D heeft geen effect. (news.harvard.edu/gazette/story/…) De hoeveelheid vitamine D 💊 in je plasma kan dus gezien worden als een onafhankelijke risicofactor voor het verloop van de ziekte: . Bij lage waardes werkt je immuunsysteem namelijk niet meer optimaal. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Om genoeg vitamine D te laten aanmaken door je lichaam heb je als blank persoon minimaal 10-15 min (tussen 10-15u 🕒 ) UV-B uit zonlicht per dag nodig, bij donkere mensen ligt dit 6x hoger.

Daarnaast is vitamine D te vinden in diverse soorten 🐠 en 🍄. (health.usnews.com/wellness/artic…) Een andere belangrijke vitamine: K. Deze vitamine is betrokken bij de regeling van de stolling van het bloed.

Hoe lager het gehalte vitamine K, hoe ernstiger het mogelijke verloop van de ziekte: . (rtlnieuws.nl/editienl/artik…) Je kan je immuunsysteem, naast een gezond dieet, op peil houden door op goed gewicht te blijven ⚖ .

Met elke kilo minder vet heb je 0,13 mg C-reactief eiwit (CRP) minder in je bloed. Dit eiwit zorgt voor chronische ontstekingen. (parool.nl/nieuws/het-fel…) Door die chronische ontstekingen in het lichaam hebben mensen met (morbide) #obesitas vaker een heftigere (of zelfs dodelijke) afloop van #COVID19 (sciencedaily.com/releases/2020/…)

Medicijnen 💊 :

Het ontwikkelen van een veilig medicijn of vaccin duurt meestal jaren. Wat wel op korte termijn kan is een bestaand medicijn dat wellicht ook werkt bij het ziekteverloop en sneller herstel: een studie identificeerde 21 werkzame stoffen (sciencedaily.com/releases/2020/…)

Het antivirale middel #Remdesivir kan het herstel verspoedigen, dit wordt naar mijn weten in Nederland nu ook geadviseerd: . (businessinsider.com/coronavirus-tr…) De goedkope steroide #dexamethasone kan het aantal doden verminderen bij ernstig zieke mensen: (businessinsider.com.au/dexamethasone-…)

En misschien moeten we wel allemaal aan de ananas 🍍. Een enzym uit deze samengestelde vrucht kan wellicht de interne verspreiding van het virus vertragen. (inqld.com.au/news/2020/08/1…) En dan: #hydroxychloroquine.

Helaas gepolitiseerd en bevindingen zijn variabel. De ene studie positief, de ander neutraal en sommige zelfs negatief.

Het lijkt erop dat HCQ bij dierlijke cellen de replicatie kan stoppen, maar niet in menselijke longcellen (sciencealert.com/here-s-why-hyd…)

Ook kan HCQ de infectie niet voorkomen, dus preventief slikken heeft sowieso geen nut: (livescience.com/hydroxychloroq…)

En dan 't beruchte onderzoek in de Lancet dat aantoonde dat HCQ schadelijk zou zijn werd teruggetrokken vanwege onbetrouwbare data.

Veel verzonnen data bij navraag ziekenhuizen. Helaas was het kwaad al geschied en zijn grote onderzoeken abrupt stopgezet. (livescience.com/surgisphere-st…) Wel geven een hele hoop landen aan dat HCQ heel effectief is.

Zo'n 6000 doktoren uit 30 landen gaven aan dat het op dat moment het meest effectieve medicijn is.

 Er zijn nu 65 studies (en tellende) die een in vroeg gebruik een hoge effectiviteit laten zien tegen Covid-19. In een later stadium van de ziekte geeft het variabele resultaten. (c19study.com) In december 2020 weten we zeker of HCQ met zink en azitromycine gaat werken in later stadium van het ziektebeeld. Op dit moment loopt er een klinische test met 750 patienten: (clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04…)

Andere medicijnen:

Vanuit mijn Leiden is er ook wellicht een oud-medicijn dat helpt bij het herstel. Bij de eerste 15 proefpersonen was het positief.

De eerste grote klinische test is nu begonnen, de toekomst zal uitwijzen hoe dit werkt. (m.leidschdagblad.nl/cnt/dmf2020081…) Vaccins 💉:

Er zijn er op dit moment 70 vaccins in ontwikkeling, 28 hiervan worden er al klinisch op mensen getest: (sciencealert.com/clinical-trials)

En zes van deze vaccins zitten in fase 3 (testen op grote groepen mensen) waaronder één uit Nederland. (sciencealert.com/who-report-giv…) Er zullen aan het eind van het jaar 30 mogelijke vaccins in fase 3 belanden: (businessinsider.com/coronavirus-va…)

Wel moeten we ervoor oppassen dat ook de farmaceutische industrie niet teveel invloed krijgt, want dit gaat om miljarden, dus hebben ze na veel spenderen ook baat bij angst.

Dit artikel van tijdens de varkensgriep (H1N1) laat goed zien hoe dat eerder ging (spiegel.de/international/…)

Verder ook in ontwikkeling: designer antilichamen. Dit zijn kunstmatig ontwikkelde moleculen die aan het virus binden waardoor je immuunsysteem de indringer kan herkennen en infectie is uitgesloten. (sciencemag.org/news/2020/08/d…) Ook in Israël heeft een kunstmatig antilichaam (hier ook wel: hyperimmun globuline genoemd) bij de eerste klinische testen een zeer positief resultaat: (timesofisrael.com/worlds-1st-tri…)

Ook is er in San Francisco (VS) een synthetisch gecreëerd molecuul genaamd #AeroNabs dat een antivirale werking heeft.

Dit wordt nu klinisch getest en daarna proberen ze het wereldwijd goedkoop te produceren als alternatief tot er een vaccin is. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Maar tot er 'n goed medicijn of vaccin is moeten we de r0 (verspreidingsfactor) laag zien te houden.

Dus nu de trend weer opwaarts is moeten wij weer oppassen. Wat je het beste WEL en NIET kan doen in coronatijd heb ik hier eerder beschreven 👇🏻 .

 Dit alles zodat we géén mondkapjes overal op straat hoeven te gaan dragen als laatste oplossing 😷.


Buiten dragen heeft dat namelijk net zoveel nut als een paraplu binnenshuis gebruiken. De wetenschap is er ook te onduidelijk over. (hpdetijd.nl/2020-07-05/sto…) De meeste onderzoeken die worden aangehaald en aangeven dat mondkapjes werken hebben een belangrijke beperking: ze werden gedaan bij zorgmedewerkers die ook weten hoe ze met een juist mondkapje om moeten gaan. (nu.nl/weekend/607066…) Wat ik zelf in Madrid zag is dat mensen het buiten moeten dragen. Maar bij het nuttigen van drankje of hapje in restaurant of café, waar vele samen zitten mag hij af.

Ook hergebruiken mensen het kapje, dragen hem compleet verkeerd of hebben überhaupt een slecht mondkapje. Met het juiste medische mondkapje, welk: niet met vingers aangeraakt, niet is hergebruikt, goed afsluit, in een overdekte en afgesloten omgeving met meerdere mensen wordt gebruikt, heeft het deels nut. Dan kan het de kans op overdracht helpen verminderen. Wellicht heeft het zelfs dan nut om de kans op besmetting te verlagen in openbare toiletten: . Hoe dan ook, om dit alles perfect te gaan regelen wordt een complex werk.

Voor nu is, naar mijn mening, in vliegtuigen, OV en wellicht supermarkten afdoende. (phys.org/news/2020-08-r…) Voor als je mondkapjes gaat gebruiken: zie hier welke mondmaskers goed werken:

en Maar zie dit niet als wondermiddel, het is één van de vele factoren op de juiste locatie kunnen bijdragen aan verlaging van de r0. (sciencealert.com/some-masks-are…) (sciencealert.com/simple-low-cos…) Wat daarnaast helpt is natuurlijk zonnig zomerse weer, als mensen meer buiten dan binnen zitten is er minder kans op besmetting.

Dit UV-licht buiten zorgt voor beschadiging van het genetische materiaal en UV wordt al decennia gebruikt tegen pathogenen. (livescience.com/uv-light-kill-…) Deze kennis wordt nu ook gebruikt bij de ontwikkeling van nog betere (ver)UV-C lampen, die wellicht in de toekomst steeds vaker ingezet kunnen worden op drukbezochte locaties.

Nu worden deze lampen al gebruikt om water of ruimtes te ontsmetten:


Binnenhuis heb je geen UV wat de deeltjes inactiveert en bij een lage RH verspreiden de aerosolen zich makkelijker.


Druppels van 5 micrometer die ontstaan bij praten kunnen wel 9 minuten blijven zweven. Bij 'n hoge RV (>90%) dalen deze deeltjes sneller. (aaqr.org/articles/aaqr-…) Wat ook helpt is het ventileren van gebouwen, zodat ziektekiemen zich niet gaan ophopen. Dit helpt ook bij andere pathogenen.

Een goed geventileerde kamer kan je in de praktijk meten aan de hand van de hoeveelheid CO2 als indicator. (news.harvard.edu/gazette/story/…) Een hoeveelheid binnenhuis van 800 ppm betekent dat de luchtcirculatie erg goed is en dit uitbraken kan voorkomen.

Ter vergelijking: buiten is dit ongeveer 412 ppm. HEPA filters in de ventilatie zijn ook aan te raden, deze filteren 99,97% van de deeltjes. (sciencealert.com/engineer-expla…) Waar wij daarnaast vooral verder voor moeten waken is onze #privacy 🔍

Want overheden krijgen nu steeds meer controle over onze data. Ze weten precies met wie je praat, waar je bent of heengaat zonder verantwoording af te leggen. Straks middel > kwaal. (decorrespondent.nl/11480/telecomb…) En laten wij a.u.b. niet doorslaan en waken voor vergaande maatregelen, waarbij drones worden ingezet tegen mensen die geen mondkapje dragen.

Zoals je in dit begin van 't jaar al in China zag en nu zelfs in landen als Australië. Of verplichte quarantaine.

  Ook moeten we ons meer bewust worden van de neveneffecten van de lockdowns wereldwijd.


Depressies lijken zich te verdubbelden. (bloomberg.com/news/articles/…) En zelfs 60% van jongvolwassenen geven aan dat ze angstenstoornissen of depressies hebben: (livescience.com/depression-anx…)

Onder oudere mensen die al depressies hadden lijkt er geen toename te zijn. Ze geven aan er beter mee om te kunnen

 En als afsluiter van deze lange draad: voorkomen is altijd beter dan genezen. .


En in dit geval zelfs economisch gezien 500x goedkoper. Dus hou je aan de voorschriften en leef zo gezond mogelijk, mentaal én fysiek. (sciencedaily.com/releases/2020/…) Ik hoop dat jullie wat wijzer zijn geworden van deze verzameling aan informatie. Wellicht klopt er iets niet (altijd mogelijk) of heb je aanvullingen, laat het dan even weten!

En wellicht is sommige informatie over een maand wel weer achterhaald, zo gaat dat in de wetenschap ✌🏻.