Wreed Smakelijk

De economie in huize ArchEnemy is de afgelopen maanden dusdanig aangetrokken dat we een paar slapende wensen hebben kunnen wekken. Eén daarvan is -pootjesgek als we zijn- 'diervriendelijk' vlees op tafel zetten. Het woord 'vriendelijk' is in deze context overigens behoorlijk ijdel, een vriend die je doodsteekt om van je karkas een riant feestmaal te bereiden gaat bij je nabestaanden niet als boezemkameraad de herinnering in. Getoetst aan de woorden van Gandhi hebben we weer eens een iets te hoge pet op van onszelf.

We doden dieren omdat we ze lekker vinden, omdat we de eiwitten nodig hebben als de omnivoren die we zijn. We bereiden ze graag zo goedkoop mogelijk, dat ze daarom tamelijk wreed vetgemest worden nemen we op de uitverkoop toe. Dat lijkt vreemd, want wreedheid is in onze samenleving not done, het is immers een uiterlijk herkenmerk van gewetenloosheid. Misschien dat we daarom in onze 'dader=slachtoffer'cultuur polderend praten over 'mishandeling', anders is het meteen zo veroordelend voor die moeder die jarenlang haar kind heeft afgerost, ze is vast zélf ooit ook door haar moeder geslagen, en die weer door háár moeder, zodat er uiteindelijk geen dader te vinden is. Wreedheid bestaat in zo'n beschouwing niet, er is ergens iets mis gegaan. Wat vervelend nou. Gandhi is het daar niet mee eens, of is in ieder geval van mening dat je je als denkend wezen zou kunnen realiseren dat die 'mishandeling' niet alleen voor de dader erg vervelend is. Wreedheid op deze manier wegrelativeren staat volgens hem onze morele evolutie in de weg. Maar waarom nou vooral wreedheid tegen dieren?

Heeft Gandhi het over de ontwapenende weerloosheid van de diertjes, en het vertrouwen dat ze in je (kunnen) stellen? Lucebert wist ook al eens te melden dat "alles van waarde weerloos is". Gandhi was een boegbeeld van het geweldloos verzet, van het uitdagen van je tegenstander om zich tot plompe wreedheid te verlagen zodat hij jou lekker doodsloeg en jij hem niet. Maar hij heeft daar een waanzinnig succes mee geboekt, niet alleen kreeg hij door vooral niets te doen Engeland op de knieën, ook stopte hij een aantal burgeroorlogen in India door zichzelf succesvol uit te hongeren. Je kunt als passief leidend voorwerp je tegenstander(s) effectief doodschamen, onder de voorwaarde dat je tegenstander natuurlijk een beetje gevoelig is voor dat soort acties. Toen Gandhi gevraagd werd of hij met zijn geweldloze aanpak een evengroot succes bij de bestrijding van Hitler's leger zou kunnen boeken werd hij erg onzeker. Tibet boekt ook weinig vooruitgang met de karaktermoord op de Chinese bezettingsmacht.

Het is weer een van die menselijke instincten waar we voorlopig niet uit lijken te komen. Gelukkig hebben we dan nog altijd een onuitputtelijke voorraad hypocrisie waarmee we dit soort dilemma's effectief kunnen ombouwen tot 'een filosofisch vraagstuk', daarmee elk willekeurig belang reducerend tot een onderhoudend keuveltje. We weten dat we wreed zijn en keuren dat luidkeels af, alhoewel het bijvoorbeeld wel weer de drijvende kracht achter humor is. We weten dat we hypocriet zijn want alleen wreedheid waar je geen plezier aan kunt beleven vinden we ongepast.

Van het slachtoffer van het rotgeintje wordt 'sportiviteit' verwacht, en die doet natuurlijk alle moeite om de kwaliteit van de humor af te kraken. Helaas, als de zaal spontaan in lachen uitbarst zit er niets anders op voor het varkentje om het slachthuis binnen te wandelen, in de troostende wetenschap dat z'n gebraden billen voor veel vrolijkheid gaan zorgen. En zolang de dieren nog geen gevoel voor humor hebben schranzen we grijnzend door. Blijkbaar wil Gandhi dat we ons ontfermen over de humorlozen, want die zijn nou eenmaal niet in staat om ergens de grap van in te zien, laat staan er zelf een te kunnen maken..

Ik ben het dan ook niet met hem eens. Ik denk dat de grootheid van een volk af te meten valt aan de vindingrijkheid waarmee men anderen afzeikt, en het vermogen om dat vervolgens ook te incasseren. Varkens aller landen, verenigt u.