Canon: De Republiek
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: ontstaan uit een opstandZoals onderhand bekend moet zijn was Nederland niet altijd Nederland. Nederland bestond voor lane tijd uit verschillende gebiedjes die nu Nederland en Belgisch Vlaanderen omvatten. Nederland is ook niet altijd een monarchie geweest. Lange tijd geleden stond Nederland bekend als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Dit ontstond eigenlijk uit protest tegen de Bourgondische vorsten die de Nederlanden onder één bestuur wilde hebben. Dan beginnen er roerige tijden van godsdienstoorlogen en de beeldenstorm.
De onderwerpen binnen dit thema zijn; Floris V; Karel V; De Beeldenstorm; Willem van Oranje; De Republiek; Spinoza en De Grachtengordel. Enkele van deze onderwerpen zijn reeds al behandelt. Vandaag behandelen we De Republiek.
De Republiek (1588-1795)
Omdat er een tijdelijke onderbreking van oorlog tegen Spanje was produceerde Claes Janszoon Visschier een kaart van de Nederlanden in de vorm van de leeuw, de Leo Belgicus. Hij beelden de zeventien Nederland af als vreedzaam en naast elkaar levend door de vrede. Niets was minder waar. De zuidelijke Spaanse Nederlanden en de noordelijke Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden vormden absoluut geen eenheid.
Een republiek was behoorlijk speciaal in die tijd. Alle landen werden geregeerd door de vele vorsten die allemaal weer familie waren van elkaar. De republiek was ook niet bewust gekozen, maar dit kwam nu eenmaal zo uit omdat Filips II een slechte vorst bleek te zijn en er geen vervanger was voor hem. Daarom besloten de zeven gewesten in 1588 verder te gaan als republiek.
Elk gewest had (in theorie, want Holland had toch wel de zwaarste stem) een even belangrijke stem in de Staten-Generaal, waar het lot van de republiek in handen was. Omdat de Staten-Generaal elk een vertegenwoordiger vereiste, gingen de vergaderingen en besluiten tergend langzaam. Er werd een afgevaardigde gestuurd naar de Staten-Generaal, deze overlegde daar, moest weer terug reizen om daar te overleggen en kon weer terug. Eigenlijk hadden de meeste gewesten niet veel te zeggen omdat Holland het meeste geld inbracht. De hoogste ambtenaar van Holland was de raadpensionaris. Dit was meteen de minister van financiën, minister van buitenlandse zaken en minister-president. Er was ook nog een stadhouder uit het huis van Oranje-Nassau. Deze stadhouder was een opperbevelhebber van de strijdkrachten die nog aan het strijden waren tegen de Spanjaarden.
Stadhouder en raadpensionaris gingen niet altijd door een deur. Het ergste conflict eindige in de dood van de stadhouder Maurits Johan van Oldenbarnevelt. Hij werd beschuldigt van landverraad en op 13 mei 1619 onthoofd.