Kun jij één dag zonder je sigaretten?

Hadewych (Twinky)
Roken is het door middel van inhaleren nuttigen van de rook van smeulende tabak. Hoewel de term ook wel gebruikt wordt voor andere genotmiddelen, wordt indien er geen verdere aanduiding gegeven wordt, tabak bedoeld. Tabak, in het bijzonder in gerookte vorm, is een van de meest gebruikte drugs. Het verslavende effect wordt veroorzaakt door de stof nicotine.

Anders dan de meeste andere drugs, is de verkoop van tabak niet verboden, hoewel er wel hoge accijns op wordt geheven, en het roken ook anderszins wordt ontmoedigd, bijvoorbeeld in Nederland via de Tabakswet die sinds 1 januari 2004 iedere werknemer het recht geeft op een rookvrije werkplek.

Voor de oorspronkelijke bewoners van het Amerikaanse continent is het roken van tabak al zeer lang een onderdeel van de cultuur. Van de Maya's is bekend dat ze rond het jaar 500 al rookten. Aan het einde van de 15e eeuw kwam Christoffel Columbus als eerste Westerling in contact met de tabaksplant. Op 6 november 1492 zette hij twee Spanjaarden, Rodrigo de Jerez en Luis de Torres, aan wal op het eiland Guanahana op de Bahama’s. Tot hun verbazing zagen zij dat de bewoners van het eiland gedroogde opgerolde kruiden rookten. Vooral De Jerez vond dit een interessant gezicht, en terug in Spanje in zijn geboortestad Ayamonte liep hij ostentatief op straat te roken. Hij werd prompt opgepakt op verdenking van tovenarij. Het duurde zeven jaar voordat hij zijn onschuld kon bewijzen en werd vrijgelaten. Een en ander kon niet voorkomen dat de gewoonte zich sindsdien over Europa en verder over de wereld verspreidde.

Tot het begin van de 20e eeuw waren vooral de sigaar en pijp het meest gebruikt. Later werd de sigaret populair toen deze op goedkope wijze konden worden geproduceerd.

Hoewel roken altijd een genotmiddel is geweest, werd het aanvankelijk ook ingezet als geneesmiddel. Het werd aangewend bij verkoudheid, reuma, koorts, slangenbeten, zweren en zelfs syfilis. De eerste alarmseinen tegen tabak dateren uit 1809, toen de scheikundige Vauquelin waarschuwde dat tabak gif bevat. Een andere reden waarom men tegen het roken kon zijn was haar associatie met criminaliteit. In 1870 rapporteerde een zekere Marambat dat 86,9 % van de bajesklanten roken, wat hem deed concluderen dat 86 % van de rokers hun dagen in de cel zullen eindigen. Pas wanneer halfweg de 20e eeuw de eerste ernstige wetenschappelijke rapporten worden gepubliceerd, ontstaan de tegenstanders die zich tegen de sigaret keren omwille van gezondheidsreden. En pas in de jaren zestig van die eeuw kan men spreken van preventie omwille van gezondheidsredenen.

Statistische onderzoeken wijzen uit dat roken (mede)verantwoordelijk is voor een groot aantal sterfgevallen. Ziekten die door roken worden bevorderd zijn onder meer ziekten van hart (hartinfarct) en bloedvaten (atherosclerose), ziekten van de ademwegen (in het bijzonder bronchitis), mondaandoeningen (parodontitis) en kanker (onder meer mondkanker, keelkanker, longkanker, teelbalkanker) en etalagebenen.

Stivoro is een Nederlandse organisatie die is opgericht door het Astma Fonds, de Nederlandse Hartstichting en KWF Kankerbestrijding. Deze drie zijn ook nog de huidige financiers. Geld voor voorlichting ontvang STIVORO echter vooral van het ministerie van VWS.

Sinds 1 maart 2003 is de naam van de organisatie: STIVORO voor een rookvrije toekomst. De naam STIVORO was oorspronkelijk de afkorting van 'Stichting Volksgezondheid en Roken'.

Het doel van de organisatie is om niet roken normaal te maken. Hiervoor voert de stichting voorlichtingscampagnes, maar ze helpt ook direct mensen om te stoppen met roken. Voor scholen heeft STIVORO lesprogramma's ontwikkeld.

Lies van Gennip is sinds 1 februari 2006 directeur van STIVORO.

STIVORO heeft nu een geweldige actie. Als je een dag niet rookt en je opgeeft op www.verdieneenbeloning.nl krijg je sowieso een gratis tijdschrift, en je maakt nog kans op een mooie tv ook. Doen doen doen!