11 September en de luchtvaart

De eerste melding kwam zo rond half vier bij ons binnen. Een collega werd gebeld door een vriend: Er was een vliegtuig in New York tegen het World Trade Center aangevlogen. Het was zonet op het nieuws geweest.

We probeerden natuurlijk direct via internet meer informatie hierover te verkrijgen, maar het was eigenlijk zinloos. Alle nieuwssites waren overbelast. Pas na enige tijd vernamen we via cnn.com en via een radio dat er meer aan de hand was en dat niet zomaar 'een ongeluk' was. 's Avonds zagen we pas de beelden. Het was echt verschrikkelijk.

In de dagen na de aanslagen was het nog erg hektisch. Het Amerikaanse luchtruim was nog steeds gesloten. Vluchten werden geannuleerd. Op 11 september waren er 's middags ook nog vliegtuigen vanuit Nederland naar de VS vertrokken, maar die mochten daar natuurlijk niet landen en waren noodgedwongen uitgeweken, o.a. naar Canada. Ook in Nederland op Schiphol waren er duizenden passagiers gestrand. Er was gedurende die eerst week een crisiscentrum ingericht. Veel medewerkers werden ook opgeroepen en ingezet op Schiphol, o.a. voor de beantwoording van vragen van gestrande passagiers en om ondersteuning te leveren. Speciaal voor dit soort eventualiteiten beschikt het bedrijf over een grote pool van vrijwilligers die erin zijn getraind om passagiers te woord te staan en te helpen.

Later in de week toen de vluchten weer hervat werden en crew en passagiers eindelijk naar huis konden, werd ons pas goed duidelijk dat de angst voor nieuwe aanslagen ook grote gevolgen zou hebben voor de luchtvaart. Veel mensen durfden niet meer te vliegen en annuleerden hun vlucht. Vakanties werden uitgesteld. Als je niet hoefde te vliegen, dan deed je dat ook niet. Het effect is goed zichtbaar in onderstaande grafiek.

De luchtvaartindustrie raakte in een zware crisis. De meeste maatschappijen kondigden heel snel harde maatregelen aan. Deze maatregelen hadden natuurlijk betrekking op veiligheid (op en rond Schiphol), de dagelijkse operatie (het aantal vluchten werd verminderd en aangepast aan de sterk verminderde vraag), maar er waren ook consequenties die de medewerkers financieel raakten. We kregen een brief thuis gestuurd waarin werd uitgelegd dat aan ons gevraagd kon worden om mee te doen aan arbeidstijdverkorting. In dat jaar werd de toezegde salarisverhoging uitgesteld en we moesten afscheid nemen van een aantal collega's met een tijdelijk arbeidscontract. Al met al duurde het ongeveer een jaar voordat het bedrijf weer in een wat rustiger vaarwater terecht kwam.

En mijn eerste vlucht na 11 september? Dat was op 25 september 2001, precies twee weken na 9/11. Ik ging voor twee dagen naar een conferentie in Londen. De vlucht ging prima, net als altijd, maar toch was het anders. Ik pakte voor het eerst bewust mijn tas in. De scheermesjes mochten niet meer mee in de handbagage, dus ik heb speciaal voor die gelegenheid weer een scheerapparaat gekocht. Ik heb het apparaat nog niet veel gebruikt, want ik neem het eigenlijk alleen maar met me mee als ik moet vliegen.