Kabinetscrisis?

De Tweede Kamer en het kabinet staan nu lijnrecht tegenover elkaar en er is sprake van een dreigende kabinetscrisis. Maar wat is nu eigenlijk een kabinetscrisis?

Er is sprake van een kabinetscrisis als het hele kabinet dreigt te vallen of zelfs zijn ontslag aan de Koning(in) aanbiedt. Dit is voor de regerende partijen die het kabinet maken, meestal niet zo gunstig. Dit komt omdat de regerende partijen vaak veel stemmen verliezen zodra ze regerende zijn. De Minister-president zal dan ook altijd proberen een lijmpoging te doen om zo de val van het kabinet te voorkomen. Een kabinetscrisis begint vaak met een ministercrisis, wat hetzelfde is alleen draait de crisis dan om slechts een minister.

Er zijn verschillende soorten kabinetscrises (meervoud van crisis). Zo kun je een crisis hebben waar het kabinet dreigt af te treden als het parlement een voorstel niet aanneemt. Dit is nu het geval, alleen dan andersom.
Er kan echter ook enorm veel kritiek op de regering komen vanwege een verkeerd beleid. De regering heeft dan niet genoeg vertrouwen meer van het parlement om door te regeren en wordt zo gedwongen om af te treden.
De laatste soort crisis is als een regeringspartij zijn steun aan het kabinet dreigt in te trekken, waardoor het kabinet onvoldoende vertrouwen overhoudt om te regeren. Een regeringspartij is een van de partijen die deelneemt aan de gevormde coalitie. De coalitie bestaat nu uit D66, CDA en VVD.

Er kan ook een crisis ontstaan zonder een conflict met de kamer, maar dit gebeurt niet vaak. De kabinetscrisis van Kok II is hiervan een goed voorbeeld. Naar aanleiding van het rapport van de NIOD over Srebenica, besloten de leden van het kabinet hun ontslag te aanvaarden op basis van politieke medeverantwoordelijkheid voor het geit dat de Nederlandse militairen het bloedbad niet hadden kunnen voorkomen.

Op dit moment zou er een crisis kunnen komen omdat PvdA, CDA en D66 willen dat elk huishouden 35 euro korting krijgt op de energie rekening. Dit kan niet zomaar, dus moet er een wetswijziging komen. Drie ministers willen dit echter niet hebben. Minister Zalm van Financiën heeft zelfs gedreigd om af te treden als het wel gebeurt.
Als dit zou gebeuren is er een kabinetscrisis, omdat dan waarschijnlijk minister De Geus en minister Brinkhorst ook zouden aftreden. Er is dan nog onvoldoende vetrouwen en waarschijnlijk zal er ook ruzie ontstaan binnen en tussen de verschillende regeringspartijen, vanwege het stemmen met de voeten. (Stemmen met de voeten is het dreigen met af treden als je je zin niet krijgt)
Het kabinet zal dan waarschijnlijk haar ontslag in moeten dienen. Dit is natuurlijk maar een van de vele mogelijkheden, en waarschijnlijk zal het allemaal niet zover komen, tenzij Zalm erg principieel blijft vastbijten.

Een kabinetscrisis is zeker niet bijzonder. Het gebeurt regelmatig dat regeringen hun vier jaar niet uitzitten zoals:
1925: Nacht van Kersten
1951: Nieuw-Guineacrisis
1955: Huurwetcrisis
1958: Einde Rooms-Rood
1960: Bouwcrisis
1965: Omroepcrisis
1966: Nacht van Schmelzer
1972: Uittreden DS70
1977: Grondpolitiek
1982: Financieel-economisch beleid
1989: Reiskostenforfait
1999: Nacht van Wiegel
2002: Srebenica
2002: LPF-crisis

De reden van de crisis zou overigens erg bedenkelijk zijn. Om over 35 euro het kabinet te laten vallen, doet je toch nalaten denken over de kwaliteit van onze beleidsmakers.