Ignorance is a bliss

“Balkenende moet gewoon terug trekken uit Irak. ’t Is sowieso al een lamlul dat –ie daar heen is gegaan.”
“Als zo’n man als Kleisterlee z’n werk niet in 40 uur af krijgt, is hij gewoon niet capabel”

Slechts twee willekeurige voorbeelden van borrelpraat. Onder het genot van een biertje even de crisis in Irak oplossen, het monetaire beleid van Nederland en de E.U. op orde brengen en als er nog genoeg in de krat zit, nemen we het ‘grote graaien’ aan de top van het bedrijfsleven ook nog even mee. Helaas, de HSL komt volgende week aan de beurt.
Uiteraard heeft iedereen een mening (zij het dan dat de een net iets beter onderbouwd of beredeneerd is dan de ander, die soms, uiteraard voor het gemak, de grootste oorzaken of gevolgen van een situatie maar even weg laten) en wil die uitdragen. Op zich lovenswaardig, ware het niet dat de meerderheid er hartgrondig van overtuigd is, dat ze het daadwerkelijk beter weten dan JPB, Kleisterlee of Zalm. Een duidelijker voorbeeld van ‘zij die weinig weten menen dat zij alles weten’ is welhaast niet denkbaar.

Ondergetekende had zeer recent de eer om een college te volgen, gegeven door dhr. Engle. Voor diegene die niet weten over wie het gaat: Dhr. Engle is de winnaar van de Nobelprijs voor de Economie in 2003. Het college had betrekking op zijn prijswinnende theorie over asymmetrische risico calculatie. De inhoud zal ik hier buiten beschouwing laten, aangezien slechts enkelen in staat waren om dit college te volgen en te begrijpen. Ondergetekende behoorde helaas niet tot deze groep, ondanks een voorkeur voor dit vakgebied. Wat echter wel opviel was dat de theorie, ontwikkeld door dhr. Engle, zowel in de zaal als in de media als bij hemzelf meer vragen opriep dan beantwoordde. Een duidelijker voorbeeld van ‘zij die veel weten, beseffen dat zij eigenlijk nog niets weten’ is welhaast niet denkbaar.

Zou het niet heerlijk zijn om ’s morgens wakker te worden en meteen geconfronteerd te worden met een der grootste dilemma’s van de dag: Wat trek ik aan? Dat het grootste dilemma? Nou, misschien niet. De grootheid van de sociale dilemma’s (hoe weet je wat iemand precies vindt dan wel bedoelt als het uitgedrukt wordt met een zeer beperkte woordenschat?) dient niet onderschat te worden, evenals de druk van huiswerk voor de ‘gggggristelijke MAVO’. Wie G.W. Bush is? Ach, dat is toch niet relevant? Wat Harry Potter de tweede voor Nederland doet (of althans: probeert te doen…)? Dat is toch bij lange na niet zo belangrijk als de nieuwe Prada broek van Mohammed’?

Waarom zou je studeren? Waar draagt het toe bij? Vooruit, aan de maatschappelijke en financiële positie in onze wereld… maar wat schiet men daar mee op? Wat schiet men überhaupt op met het leven? Je kunt je voortplanten, biologisch gezien een logische verklaring van het bestaan, maar beantwoordt dat het waarom? Waarom gelooft men nog altijd zo hardnekkig in een opperwezen, terwijl het merendeel van de verschijnselen die vroeger aan Goden werden toe geschreven (variërend van aardbevingen tot ziekte) inmiddels door de wetenschap verklaard zijn, en het dus logisch lijkt dat over een x aantal jaar de dingen die wij aan een God toe schrijven ook door de wetenschap verklaard zullen zijn.

Voordat ondergetekende arrogantie verweten wordt: Hij vindt zichzelf zeker niet geweldig, hij vindt alleen ‘de rest van het volk’ ronduit slecht, dom en oppervlakkig. Op zich is het lovenswaardig dat een kapster het woord capabel kent, en zowaar in de juiste context kan gebruiken, maar daar houdt het ook mee op.

Ondanks de grote hoeveelheid disrespect voor de arbeider valt er bij ondergetekende ook wel enige mate van jaloezie te bespeuren. Uiteraard niet vanwege de baan, de financiële situatie of toekomstperspectieven, maar wel vanwege die naïeve, relatief onbezorgde oppervlakkigheid.

Zou het niet heerlijk zijn om in zo’n klein, afgeschermd wereldje te leven? Je ziet wel beelden van oorlog op TV, maar je kunt het je niet inbeelden (andere culturen, landen waar je nooit zult komen) en alle ‘problemen’ die je hebt zijn afgebakend, en door jou of mensen in je directe omgeving op te lossen. Je hebt immers van de problemen die je pet te boven gaan eigenlijk geen besef.

Dit alles in tegenstelling tot de meer ontwikkelde medemens. Door een beter wereldbeeld en het daar zijdelings mee gepaard gaande inlevingsvermogen (aanslagen op het WTC? Je bent er geweest, aardbeving in Turkije? Je bent er geweest) dringen de problemen, de gevolgen en het persoonlijk leed erachter veel beter tot je door. Alle huidige beperkingen van de kennis en wetenschap zijn, in ieder geval binnen het eigen vak- dan wel interessegebied, bekend. Daaruit voortvloeiend komt dus ook het besef dat wij als mensheid eigenlijk nog niets weten en niets voorstellen. Dat besef manifesteert zich vlak onder de huid en knaagt.
De afwezigheid daarvan moet heerlijk zijn, zeker als geen weet hebt van de afwezigheid.
Ignorance is a bliss!