In Memoriam: Zwarte Riek (1924-2016)

dekatophetspek

Hendrika Elisabeth Jansen wordt op 8 oktober 1924 geboren in de buurt van de Jordaan als dochter van de bekende Amsterdamse vishandelaar Leendert Jansen. Op jonge leeftijd valt het meisje in het vervuilde water van de Geldersekade, waaraan ze zowel tyfus als de ziekte van Weil over zou houden. In het ziekenhuis zou het jonge meisje haar mooie zwarte haar verliezen maar later zou deze weer aangroeien en kreeg ze al snel de bijnaam Zwarte Riek. Vanaf haar 13e levensjaar zou het meisje beginnen met zingen en deed dat dan ook regelmatig in de viskraam van haar ouders.

De eerste 78 toeren plaat van Fanny Black (Zwarte Riek)
De eerste 78 toeren plaat van Fanny Black (Zwarte Riek)

In de Tweede Wereldoorlog raakt Rika zwanger van een getrouwde man. Om de schande te voorkomen trouwde Rika met een jeugdvriend en kreeg een dochter genaamd Riekie. Het huwelijk was geen lang leven beschoren en Rika ging samenwonen met straatzanger, auteur, schilder, conferencier, humorist, cabaretier, chansonschrijver, revueproducent, platenproducer, showbusinessmanager, nachtclubeigenaar en filmproducent Kees Manders, de oudere broer van Tom 'Dorus' Manders. Kees had in die tijd een eigen revue waar Rika vanaf 1952 samen met Greetje Boltini een acrobatenact had.

Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 19 juni 1954
Uit het Nieuwsblad van het Noorden van 19 juni 1954

Rond 1955 maken artiesten als Johnny Jordaan en Tante Leen het Amsterdamse levenslied populair in heel Nederland en ook Rika pikt daar een graantje van mee door onder de artiestennaam Fanny Black de 78 toeren plaat 'M'n Wiegie Was Een Stijfselkissie' uit te brengen. De plaat was een groot succes en zou op de 2e plaats van de Nederlandse Hitparade blijven steken.

Uit De Waarheid van 23 mei 1956
Uit De Waarheid van 23 mei 1956

Ook de als Zwarte Riek uitgebrachte 78 toeren plaat 'Alle Apies (in de Artis lijken op me Ome Hein)', met op de achterkant het liedje 'De Kersepit', doet het datzelfde jaar erg goed in Nederland. Vanaf 1957 tot 1959 brengt Zwarte Riek nog platen uit als 'De Appeltaart', 'De Zevenling' en 'Ossewa', maar weet daarmee het zucces van de eerdere singles niet te evenaren. Ook is ze in 1957 met haar zus Marie als het duo The Lelystreet Sisters te horen op een tweetal singles.

Uit het Limburgs Dagblad van 1 september 1956
Uit het Limburgs Dagblad van 1 september 1956

Vanaf 1959 zou de zangeres optreden onder de naam Rika Jansen. Kees Manders is ondertussen de eigenaar geworden van de Moulin Rouge nachtclub aan het Thorbeckeplein in Amsterdam, waar Rika haar eigen One Woman Show heeft. Ook buiten Nederland is de show van groot succes met als hoogtepunt optredens in Carnegie Hall in New York en op de Nederlandse Antillen in 1964.

Rika Jansen ‎– Amsterdam Huilt (1964)
Rika Jansen ‎– Amsterdam Huilt (1964)

Datzelfde jaar verschijnt ook de smartlap over de verdwenen Jodenbuurt van Mokum, 'Amsterdam huilt (waar het eens heeft gelachen)', de meest succesvolle single uit de loopbaan van Rika Jansen, die uitgebracht wordt op het Favorieten Express label. Van de single zouden heruitgaven verschijnen in 1965, 1970 en 1981.

Uit het Utrechts Dagblad van 8 november 1962 1
Uit het Utrechts Dagblad van 8 november 1962

Nadat Manders vanwege gezondheidsproblemen in 1968 zijn nachtclubs verkoopt heeft Jansen steeds minder interesse in het showbizvak. Het tweetal trekt zich terug in een villa in Zandvoort waar in 1974 de bom barst en Jansen en Manders uiteen gaan. Gebroken trok Rika zich terug in het appartement dat het stel voor hun oude dag in het Spaanse Fuengirola had gekocht.

Uit de Telegraaf van 27 april 1974
Uit de Telegraaf van 27 april 1974

Op 21 maart 1979 overleed op 65-jarige leeftijd haar ex-vriend Kees Manders, gevolgd door Rika's dochter Riekie in 1994. In de daaropvolgende jaren vernemen we weinig tot niets meer van de zangeres. In september 2014 verschijnt tenslotte het biografische boek Zwarte Riek - Het levensverhaal van Rika Jansen van schrijver Kees Rutgers, waarin de zangeres terugkeek op een leven met meer downs dan ups. Rika Jansen overleed op 91-jarige leeftijd in haar woning in Zandvoort.