Notfall Film Festival

Cultuur zonder subsidie. Volgens sommigen is dat als vloeken in de kerk en kan het absoluut niet mogelijk zijn om iets cultureels te organiseren zonder dat daar een stevige financiële injectie aan te pas is gekomen. Het afgelopen weekend vond in het voormalige PTT-expeditieknooppunt in Leeuwarden het alternatieve filmfestival Notfall plaats. In een zevental filmzalen bood het festival een zeer breed programma aan met meer dan honderd films en het was daarmee een prima alternatief voor het Noordelijk Film Festival, dat door de verhuizing van het filmhuis dit jaar geen doorgang kon vinden.

Toen eerder dit jaar bekend werd dat het Noordelijk Film Festival niet door zou gaan besloten een aantal filmliefhebbers de koppen bij elkaar te steken om met een alternatief plan te komen. Het kon toch niet zo zijn dat uitgerekend in dit jaar, dat Leeuwarden een gooi doet naar de titel van culturele hoofdstad van Europa in 2018, geen filmfestival in de Friese hoofdstad zou plaatsvinden? In het voormalige expeditieknooppunt van de PTT was een tijd het provinciehuis van de provincie Friesland gehuisvest, maar aangezien deze weer naar zijn eigen stek verkast was, was het een zeer geschikte lokatie om een filmfestival te organiseren. In samenwerking met onder meer filmfestivals uit Rostock en Maribor werd een prachtig programma gemaakt en veranderde het grijze knooppunt in een kleurrijk filmpaleis waar een cinefiel kon kiezen uit muziekfilms, pareltjes uit de Nederlandse filmgeschiedenis, experimentele Duitse videokunst en nog veel meer.

Vrijdag 9 november

Op de openingsavond mocht uw recensent aan het werk als film-operator. In dit geval een mooie dure term voor het in een dvd-speler stoppen van een film en daarna op play drukken, maar toch was het een heel erg leuke ervaring om te doen. De avond begon met het regiedebuut van Arne Birkenstock. Bij de titel 12 Tangos - Adios Buenos Aires zou je een muziekfilm verwachten, maar dat was niet helemaal het geval. In de indrukwekkende documentaire liet men eerder een soort van wanhoopskreet horen, over de inzakkende Argentijnse economie en de emigratie van veel mensen uit het Zuid-Amerikaanse land. Deze wanhoopskreet werd uiteraard begeleid door veel tangomuziek, maar de nadruk lag meer op de muzikanten dan de bijbehorende dans.

Na 12 Tangos was het tijd voor een echte hutspotwestern. Water is een korte western die duidelijk is geinspireerd door de Italiaanse spaghettiwesterns van weleer. In de film van regisseur Wouter Jansen draait het om een mythische gouden rots en de tweedracht die deze schitterende vondst in petto heeft voor een stel gelukszoekers. Jansen laat met Water duidelijk zien dat hij een liefhebber is van de betere westerns van vroeger maar na het bekijken van de film weten we dat ook Lord of the Rings tot zijn favoriete films behoort. Het valt dan ook te hopen dat hij nog eens de kans krijgt om een langere cowboyfilm te mogen maken, want de zeventien minuten zijn voorbij voor je het in de gaten hebt.

Het werken op een filmfestival heeft leuke kanten, maar ook minder leuke kanten. Zo kan je tijdens een voorstelling niet zomaar de zaal uitlopen en dat was nou juist hetgene wat ik eigenlijk al na een paar minuten van de aanvang van Destricted wilde doen. Destricted is een bundeling van een zevental korte films met als thema's kunst, pornografie en film. Zelden kreeg dekatophetspek meer puddingbuksen, vlezige flamoezen en tetten op het oogvlies dan in dit dik 110 minuten durende kunstzinnige vehikel. Het was dan ook niet verrassend te noemen dat het toegestroomde kijkvolk al snel begon af te druipen bij de overdosis vrouwen- en mannenvlees in alle vormen en maten en standjes die je maar kunt verzinnen.

Maar het was niet alleen maar ranzigheid wat de klok sloeg in deze verzameling cultureel verantwoorde pornografie. Zo was er een segment te zien van de hand van Larry Clark, die we ook kennen van geruchtmakende films zoals Kids en Bully. In zijn segment Impaled organiseert Clark een auditie voor een pornofilm en nodigt een aantal jonge acteurs in zijn studio uit. Maar ook dit segment eindigt weer met een ketspartij waarbij de jonge acteur als beloning zijn paarsgepunte lans tegen de huig van een 40-jarige pornoactrice mag parkeren. Ook het segment Balkan Erotic Epic van Marina Abramovic is het vermelden waard, al was het maar vanwege het fragment waarin we een man moedertje aarde in een lichaamsopening zien nemen. Destricted is een film die je lang bij zal blijven. Al met al was het een zeer geslaagde eerste avond voor Notfall met zo'n 400 enthousiaste filmliefhebbers.

Zaterdag 10 november

Na een succesvolle start op de vrijdag bleek ook op zaterdag dat er nog steeds veel animo in het hoge Noorden is voor undergroundfilms. Op het filmfestival stonden dan ook wel een aantal pareltjes uit de binnen- en buitenlandse cinema. De dag begon met het indrukwekkende Prooidieren van het avant-gardistische genootschap van filmers genaamd Schaftkip. In Prooidieren draait het om een man die een inbreker in zijn huis betrapt en deze vervolgens een enorm pak slaag geeft. Nadat er een ambulance onderweg is ontdekt de man dat hij zijn vriendin in elkaar heeft geslagen. Een realistisch verhaal verpakt in atmosferische beelden, gemaakt door de talentvolle jonge regisseur uit Groningen.

Na Prooidieren was het snel door naar zaal 1 waar de kinderfilm Mina Minoes werd vertoond. In de korte kinderfilm van de uit Joure afkomstige filmmaakster Mirjam de With draait het om de zevenjarige Mina die helemaal idolaat is van Minnie Mouse. Haar moeder en haar schooljuf vinden het maar niks dat het meisje elke dag met muizenoren op naar school gaat en zeggen dat zich normaal moet kleden zoals de rest van de kinderen. Zal het Mina lukken om eruit te blijven zien zoals ze dat zelf graag wil? De korte film werd in 2011 gemaakt in het kader van'Kind en Kleur' (een opleidingstraject van het Mediafonds) in samenwerking met de VPRO. Bij deze omroep was deze vertederende kinderfilm vorig jaar december nog te zien.

Na Mina Minoes was ik wel in de stemming gekomen voor korte films en die waren in overvloed te zien in het programma van Fish Rostock. Het filmfestival van Rostock had een verzameling gemaakt van een aantal prijswinnende korte films die in 2012 ook op het Duitse festival te zien waren. Dit resulteerde in een zeer breed assortiment van korte films en videoclips waarbij een aantal tijdloze kunstwerkjes. Zo deed het filmpje Strangeland erg denken aan het Duitsland uit de jaren tachtig met muzikale begeleiding van industriële noise in de stijl van Throbbing Ghristle of Einsturzende Neubauten. De zeer indrukwekkende selectie van het Festival Junger Film Rostock bewijst dat twee uren voorbij kunnen zijn voordat je het in de gaten hebt.

Na Fish Rostock was het tijd voor een korte pauze. Onder het genot van een biertje en een overheerlijk broodje echte Duitse Bratwurst was het prima vertoeven op het rookperron, alwaar je eerste rang de treinen het centrale station van Leeuwarden zag binnenkomen of vertrekken. Het was inmiddels alweer 18.00 uur en hoog tijd voor de volgende film. Op het inmiddels uitverkochte festival was een curieuze film uit Noorwegen te zien. Kommandør Treholt & Ninjatroppen oftewel Norwegian Ninja is een heerlijk obscure cultfilm waarin Arne Treholt met zijn eenheid van ninjastrijders Noorwegen beschermd tegen kwaadwillenden tijdens de Koude Oorlog. De Noor Arne Treholt was een politicus die tijdens de Koude Oorlog werd opgepakt omdat hij werd verdacht van spionage en het doorverkopen van Noorse staatsgeheimen aan Rusland en Irak. Regisseur Thomas Cappelen Malling, die ook het scenario voor de film schreef, maakt veelvuldig gebruik van die heerlijke jaren zeventig-kleuren en geeft daarmee de film de uitstraling van een sleazy arthousefilm. De special effects zien er echter zo goedkoop uit dat zelfs een film van 'The Asylum' er als een blockbuster bij uitblinkt.

Van Noorwegen naar India is maar een korte reis als je op het Notfall festival bent. Cinema Ascona presents Bollywood was een leuk programma waarin presenator Asing Walthaus en Bollywood-kenner Iris Visser het aanwezige publiek op een vlotte manier lieten kennismaken met de diverse aspecten van het Bollywoodfilmgenre. Aan de hand van een tiental fragmenten kregen we te zien dat er veel muziek en dans in zo'n film zit, dat er nooit en te nimmer in beeld een kus wordt uitgewisseld en dat men veel leentjebuur speelt bij de Amerikaanse hitfilms uit heden en verleden. Na het introductie-uur sloot het eerste deel van het programma af met de allereerste echte Groningse Bollywoodfilm getiteld Grollywood. Na Grollywood was het de beurt aan de duurste film die tot nu toe in Bollywood is gemaakt. Enthiran uit 2010 is een sciencefictionfilm die zich het gemakkelijkst laat omschrijven als een combinatie van The Matrix, Terminator en Frankenstein, maar dan wel met een stevige dosis muziek van A. R. Rahman die we ook kennen van de hitfilm Slumdog Millionaire en veel felle kleurenpracht en je weet dat je een heerlijk absurde film voor de kiezen krijgt. Met zijn 165 minuten een prima afsluiter van een succesvolle tweede dag Notfall.

Zondag 11 november

De zondag begon alweer vroeg voor de cinefielen op het Notfall filmfestival. Zo was er vanaf 10.00 uur een drie uren durend programma van het Sloveense Stoptrik International Film Festival te zien waarin we prachtige korte animatiefilms van over de hele wereld te zien kregen. Uitschieters hierbij waren Pages of Fear van Dina Velikovskaya, de poppenfilm Seven Minutes in the Warsaw Ghetto van Johan Oettinger en de eveneens imponerende kleianimatie van Bruce Bickfords Prometheus’ Garden. Mocht de naam Bickford je bekend voorkomen, dat kan. In de jaren zeventig werkte hij regelmatig met de legendarische Frank Zappa, eveneens een persoon met een voorliefde voor absurde films.

Na de stevige dosis animatie was het even op adem komen in het overgezellige foyer waar onder meer dj Sjoerd Bootsma de sfeer bepaalde met heerlijke klassiekers vanaf vinyl. Na nog een klein stukje te hebben meegepikt van de documentaire The Gospel of Caesar, die door Cinema Ascona werd vertoond, was het alweer tijd voor de uitreiking van de GPTV-prijs. De korte film Status van de jonge filmmaakster Froukje van Wengerden won maar liefst twee prijzen. Naast de GPTV-prijs werd de film tweede in de verkiezing voor de Suksawat Publieksprijs. Regisseur Carsten Piefke won de eerste plaats met de Suksawat-verkiezing met zijn muziekfilm Yangon Calling – Punk in Myanmar.

Terugkijkend op het afgelopen weekend kunnen we stellen dat Notfall in vele opzichten een meer dan geslaagd filmfestival mag worden genoemd. Er hing een geweldige sfeer, er werd een mooi gevarieerd programma geleverd, het bier smaakte prima net als de tosti's, snert en braadworsten, het valt eigenlijk alleen maar te betreuren dat dit een eenmalig gebeuren was. Want afgaande op de reacties van bezoekers zou dit zeker een jaarlijks terugkerend festival mogen worden. De organisatoren en alle mensen die op vrijwillige basis aan Notfall hebben meegewerkt hebben er in elk geval voor gezorgd dat er zo'n 1300 filmliefhebbers aan hun trekken kwamen. En dat allemaal zonder ook maar een rooie cent subsidie! Zoals nu nog wel eens door filmgekken wordt teruggedacht aan de Trashfestivals uit de vroege jaren negentig (destijds georganiseerd door Asing Walthaus en Lars Kuipers), zal men over twintig jaar nog wel eens terugdenken aan dat gedenkwaardige weekend aan het begin van november 2012.

Gedurende het weekend was er ook een workshop filmmaken voor kinderen. Dit resulteerde in de leuke korte thriller De Man in de Kelder die je hieronder kunt bekijken.