Vastelaovend in Venlo: De aftrap van het carnaval

Marc (MPG)

Het kan niemand ontgaan zijn, in het zuiden van het land barst het jaarlijkse carnaval weer los. De Boètegewoeëne Boètezitting in Venlo luidt het Limburgse carnaval in, en ook elders in het land trekken al diverse optochten en zijn er feesten. Voor velen is het een geweldig feest, vol traditie, lol en plezier. Anderen moeten er niets van hebben, carnaval, dat is toch drie dagen zuipen en neuken tot je erbij neervalt? FOK! zoekt het uit, en duikt daarvoor de vastelaovend in Venlo in.

Carnavalsoptocht
Carnavalsoptocht in Heerlen (Foto: Serena Cloodt)

Katholiek feest of slechts drie dagen volksvermaak?
Het carnaval ofwel de vastenavond als katholiek feest ontstond in de middeleeuwen uit nog oudere Germaanse voorjaars- en vruchtbaarheidsfeesten. Deze werden door de kerk omgevormd tot een feest ter inluiding van de veertigdaagse vastenperiode voor Pasen. Het volk mocht zich drie dagen lang uitleven voordat de zeven weken van soberheid aanbraken. Desalniettemin had het carnaval zeker ook een moraliserende functie. Alle zottigheid en excessen moesten het volk een spiegel voorhouden, door de wereld drie dagen op zijn kop te zetten, moest het volk inzien hoe het zich de rest van het jaar wél hoorde te gedragen.

De huidige beleving van het carnaval verschilt van plaats tot plaats. In Nederland kan de manier van carnaval vieren grofweg opgedeeld worden in twee 'stromingen'.  Het Bourgondisch carnaval, en het Rijnlands carnaval. Deze onderscheiden zich op tal van punten. Het Bourgondisch carnaval kent eenvoudige kostuums (bijvoorbeeld de welbekende boerenkiel) en wordt vooral binnen in zalen en kroegen gevierd.  Dit komen we vooral tegen in Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en het Land van Maas en Waal. Het carnaval in Limburg is gebaseerd op het carnaval zoals dat in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen gevierd wordt: het Rijnlands carnaval. Dit feest wordt veelal buiten gevierd, en de feestvierders dossen zich uitbundig uit. Veel feestvierders maken hun kostuum zelf. De carnavalskleuren rood, geel en groen zie je vaak terug.


Frans Theunisz bezingt de carnavalskleuren rood geel en groen

Over het carnaval bestaan vele vooroordelen. Maar, zo hebben we net gezien, het carnaval verschilt van plaats tot plaats. Dus hoe zit het dan met dat zuipen? En wordt er echt zo veel vreemdgegaan? En zijn we op aswoensdag collectief ziek? Online carnavalswinkel Feestkleding365.nl hield een onderzoek onder haar bezoekers, en daar kwamen opmerkelijke conclusies uit. Zo zijn de Limburgers volgens het onderzoek vooral ‘keurige feestneuzen’, terwijl de Brabanders getypeerd worden als ‘geile genieters’. De Limburgers drinken namelijk het meest, gemiddeld 36 glazen per persoon. Van vreemdgaan of ziekmelden na het feesten is bij hen echter nauwelijks sprake. Nog geen zes procent van hen gaat vreemd, en minder dan 10 procent meldt zich ziek. De Brabanders snoepen een stuk meer buiten de deur. Onder invloed van gemiddeld 31 glazen bier per persoon, gaat maar liefst 22 procent van hen wel eens vreemd. Ook de Brabanders verschijnen na het feesten meestal gewoon op hun werk, 13 procent meldt zich na het carnaval een of meer dagen ziek. Opvallend zijn de statistieken voor de feestgangers van boven de grote rivieren. Bijna 28 procent van hen heeft een of meer ziektedagen nodig om bij te komen van het feesten. En dat terwijl ze significant minder drinken, gemiddeld 19 biertjes per persoon. Wel grijpt 16 procent van hen het carnaval aan om een slippertje te maken.

Venlo trapt af met de Boètegewoeëne Boètezitting
In Venlo wordt het carnaval traditiegetrouw geopend met de Boètegewoeëne Boètezitting op carnavalszaterdag. Deze wordt al sinds 1992 georganiseerd. Geïnspireerd door de buitenzittingen in Maasmechelen, besloten Limburgs museummedewerker Sef Derkx en eindredacteur  van Omroep Limburg Hans op de Coul dat zoiets ook in Venlo mogelijk moest zijn. Dit moest een jaarlijks terugkerend evenement worden. ’s Ochtends om 11.00 uur een plein bomvol mensen, live optredens van artiesten, bier- en eettentjes en voila, alle ingrediënten om het carnaval succesvol in te luiden.


Beppie Kraft geeft in 1998 een intiem optreden in de Zoepkoel

De eerste Boètegewoeëne Boètezitting op de Oude Markt in Venlo, in de volksmond beter bekend als de Zoepkoel (zuipkuil), was nog erg kleinschalig. Het evenement begon om 10.00 uur en trok circa 350 bezoekers. Dat liep gaandeweg op tot 500. Het evenement werd door Omroep Limburg live uitgezonden op de radio. De opzet was simpel, en de sfeer intiem. Niemand  kon toen nog vermoeden dat dit evenement zou uitgroeien tot een gigantisch festival, dat verspreid over vele podia tienduizenden carnavalsvierders naar Venlo zou lokken.


Giel Beelen bezoekt de Boètezitting in 2008

Toch is dat laatste precies wat er gebeurd is.  Het evenement keerde jaarlijks terug en groeide als kool. De bezoekersaantallen namen toe van honderden naar duizenden. De Zoepkoel werd dus langzaamaan te klein, en er werd besloten een tweede podium te plaatsen op de Parade, de uitgaansstraat van Venlo.  Door de jaren heen groeide het aantal podia verder; dit jaar zijn er maar liefst acht. De live verslagen verhuisden van radio naar L1 televisie. Tegenwoordig trekt het evenement dan ook mensen en transformeert de binnenstad van Venlo in één grote feestende mensenmassa. Met recht de Grande Opening van het carnaval, zoals de initiators twintig jaar geleden voor ogen hadden.