Westerborkpad - In het spoor van de Jodenvervolging

Kamp Westerbork (Duits: Judendurchgangslager Westerbork) was tijdens de Tweede Wereldoorlog een doorgangskamp bij Hooghalen in de toenmalige gemeente Westerbork in Drenthe. Het kamp was een voorportaal waarvandaan ruim 102.000, in Nederland wonende Joden en 245 Roma, per trein werden gedeporteerd naar concentratie- en vernietigingskampen in Duitsland, Polen en Tsjechië.

Veel van hen werden vanuit Amsterdam en/of Rotterdam gedeporteerd. In Amsterdam werd de Hollandsche Schouwburg in 1942 en 1943 gebruikt als verzamelplaats voor opgepakte Joden uit Amsterdam en omstreken. Na enkele dagen tot weken werden ze per trein gedeporteerd naar doorvoerkampen zoals Westerbork en Vught. 

Een van de bekendste personen die in Kamp Westerbork hebben gezeten is natuurlijk Anne Frank. Zij en haar familie kwamen aan op 8 augustus 1944 en werden op 3 september met de laatste trein van Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd. Daarvandaan werden Anne, Margot en Auguste in de nacht van 1 november op de trein naar Bergen-Belsen gezet, waar Margot en Anne Frank de vlektyfus opliepen. Ze stierven in februari 1945. 

Een andere bekende persoon is Philip Mechanicus, een in zijn tijd bekend journalist van het Algemeen Handelsblad. Hij werd op 7 november 1942 naar Westerbork afgevoerd en op 15 maart 1944 op transport gesteld naar Bergen-Belsen; op 9 oktober 1944 werd hij met een straftransport van 120 man naar Auschwitz gebracht, waar hij drie dagen later werd doodgeschoten. Mechanicus hield in Westerbork een dagboek bij, uitgegeven onder de titel In Dépôt. Dagboek uit Westerbork, dat een indringende blik biedt op het dagelijks leven in kamp Westerbork.

Na het laatste transport bleven er 500 gevangenen achter in het kamp, waaronder de Joodse kampleiding. In de laatste oorlogsmaanden groeide hun aantal tot 876, waaronder bijvoorbeeld ontdekte onderduikers. Hoewel het gevaar van deportatie na 13 september 1944 was geweken, bleef de angst ervoor tot aan de bevrijding bestaan. Op 12 april 1945 werden deze 876 Joodse gevangenen bevrijd door de Canadezen. 

Bij de bevrijding renden de Joodse gevangenen de Canadezen tegemoet. De Canadezen deelden sigaretten en chocolade uit, maar daarna moesten de bewoners terug naar het kamp en daar tot nader order blijven, omdat de omgeving van het kamp nog te gevaarlijk was en gecompromitteerde personen in het kamp, die met de Duitsers hadden samengewerkt, eerst moesten worden opgepakt en verhoord. De Royal Hamilton Infanterie nam het gezag over en de wachttorens werden bemand met mensen van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten, die onder gezag van prins-gemaal Bernhard van Lippe-Biesterfeld stonden. De Canadezen trokken de volgende dag verder richting Assen.

In 2008 volgde Jan Dokter het spoor van zijn familieleden, die in 1943 per trein van Amsterdam naar Kamp Westerbork in Drenthe werden afgevoerd en niet meer terugkeerden. Hij liep in vier aaneengesloten dagen van de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam naar voormalig Kamp Westerbork. Zijn initiatief was de basis voor het ontstaan van het Westerborkpad, een 336 km lange route van Amsterdam naar Herinneringscentrum Kamp Westerbork, zo dicht mogelijk langs het spoor. 

In de aanloop naar 12 april 2020, de dag dat Kamp Westerbork 75 jaar geleden bevrijd werd, loopt uw redacteur het Westerborkpad, een herinneringsroute in het spoor van de Jodenvervolging, vanaf de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam, naar Kamp Westerbork. In deze special, die per etappe zal worden aangevuld, neemt ze jullie aan de hand van een fotoverslag mee langs het pad. 

Deze special werd oorspronkelijk gepubliceerd op 9 februari en is:
Op 11 februari bijgewerkt met etappe 5.
Op 13 febrari bijgewerkt met etappe 6.
Op 16 februari bijgewerkt met etappe 7.
Op 21 februari bijgewerkt met etappe 8.
Op 23 februari bijgewerkt met etappe 9.
Op 28 februari bijgewerkt met etappe 10.
Op 13 maart bijgewerkt met etappe 11.
Op 16 juni bijgewerkt met etappe 12.
Op 22 juni bijgewerkt met etappe 13.
Op 24 juni bijgewerkt met etappe 14 en Het Verscholen Dorp .
Op 27 juni bijgewerkt met etappe 15.
Op 30 juni bijgewerkt met etappe 16.
Op 1 juli bijgewerkt met etappe 17.
Op 4 juli bijgewerkt met etappe 18.
Op 6 juli bijgewerkt met etappe 19.
Op 7 juli bijgewerkt met etappe 20.
Op 10 juli bijgewerkt met etappe 21.
Op 12 juli bijgewerkt met etappe 22.
Op 17 juli bijgwerkt met etappe 23.
Op 20 juli bijgewerkt met etappe 24.
Op 26 augustus bijgewerkt met etappe 25.
Op 29 augustus bijgewerkt met etappe 26.
Op 31 augustus bijgewerkt met etappe 27.
Op 3 september bijgewerkt met etappe 28.
Op 4 september bijgewerkt met etappe 29 en Kamp Westerbork