Interview met veteranenspelontwerper Joep Tempelaar
4. De veteranen
Tegen welke problemen lopen veteranen aan zodra ze weer willen reïntegreren in de maatschappij?
Elke veteraan heeft een andere uitzending meegemaakt in de breedste zin van het woord. Zelfs als twee personen op dezelfde plek en tijd iets heftigs meemaken, verschillen hun ervaringen. Dat betekent dus dat ook de manier van verwerken en de problemen die ontstaan per persoon ontzettend verschillen. Een veteraan kan hier direct na terugkomst last van krijgen, maar het kan ook pas na 30 jaar naar boven komen.
Waar dit project zich op focust is het 'cultuurverschil'. Militairen leven tijdens een uitzending voor ongeveer een half jaar in een andere cultuur: een waarin je opstaat en naar bed gaat met je werk, vaak in een vijandige omgeving bent en waarin je voor honderd procent afhankelijk bent van de mensen om je heen. Als je na uitzending weer terugkeert dan is dat allemaal verdwenen en dat voelt raar. Het overbruggen van dit cultuurverschil kan voor veteranen het verschil betekenen tussen een sociaal isolement, drank- & drugsmisbruik, (zelf)moordneigingen of het leiden van een liefdevol leven met familie en vrienden. Uiteraard komen er ook genoeg veteranen terug die geen problemen ervaren.
Veteraan Erik - Away from Home
Van welk verhaal was je zelf erg onder de indruk?
Elke veteraan die ik gesproken heb, had indrukwekkende verhalen. Maar de verhalen die mij het meest bijgebleven zijn, gaan over het leed van de lokale mensen. Zaken als elf-jarige meisjes die hun lichaam aanbieden voor een flesje cola, mensen die elkaar letterlijk de hersens inslaan voor het laatste brood of vechten voor het beste vuilnis op een vuilnisbelt. Ook was er een verhaal over een dorp waarvan alle mannen in vrachtwagens werden gezet om nooit meer terug te keren of verhalen over medisch personeel niet mogen laten ingrijpen terwijl er verderop op een drukke markt een bom ontploft.
Maar er waren ook mooie verhalen, trotste verhalen en ontzettend grappige verhalen. Een uitzending is dus niet alleen maar kommer en kwel.
Wat is het lastigste voor thuisblijvers zodra hun uitgezonden partner of ander familielid weer terug is gekomen?
Zoals elke veteraan hun uitzending anders ervaart, heeft het thuisfront dat ook. Een tijd lang heeft het huishouden immers zonder de veteraan gefunctioneerd. Daarnaast kan het zijn dat papa of mama niet meer dezelfde persoon is na thuiskomst. Dat hij/zij minder open is, met zijn/haar hoofd ergens anders zit en scherp uit de hoek kan komen als er over triviale zaken wordt geklaagd: zeuren dat je je eten niet lust kan je lekker achterwege laten, want er zijn mensen in de wereld zonder eten.
Wat doen thuisblijvers vaak ‘fout' of 'verkeerd’?
Thuisblijvers doen uiteraard niks verkeerd. Ze moeten omgaan met een groot cultuurverschil tussen veteranen en burgers en dat is ontzettend moeilijk. Het proberen te overbruggen van die kloof is al bewonderenswaardig op zichzelf en we moeten niet vergeten dat het thuisfront het ook heel moeilijk kan hebben. Het kan mis lopen als je doet alsof er niks is gebeurd. Neem het werk dat een veteraan heeft gedaan uiterst serieus en luister naar zijn/haar verhalen. Een uitzending is vaak een ontzettend belangrijke ervaring in diens leven geworden.
Spelontwerper Joep Tempelaar en veteraan Aloys
Heb je ook reacties gehad van veteranenorganisaties of de veteranen zelf?
Zeker! Away From Home heeft al een aanwezigheid gehad op de Veteranen Meet & Greet Twente, Veteranendag Hart van Brabant en ik heb het project gepresenteerd op de netwerkborrel van stichting Veteranen Hart van Brabant. Verder heb ik ook gesprekken gevoerd met de organisatie van de Nationale Veteranendag en het Veteraneninstituut. Beide organisaties waren onder de indruk van het project.
Vaak vindt men het mooi dat iemand die zo jong is en geen echte banden heeft met defensie er voor kiest om zich in te zetten voor veteranen. Daarnaast liet tot twee keer toe iemand tijdens een gesprek z’n arm aan mij zien; kippenvel. Er was zelfs een man die zei dat hij vanavond sowieso niet zou kunnen slapen. Dat alleen al het idee van mijn (rollen)spel deze emoties kan losmaken bij mensen doet me enorm goed. Het versterkt ook mijn toewijding aan Away From Home en laat zien dat het een echt verschil zou kunnen maken in iemands leven.
Zoek je nog meer veteranen met verhalen en zo ja, waar kunnen die terecht?
Absoluut! Ik ben altijd op zoek naar mensen die hun ervaringen willen delen. Hoe meer mensen ik spreek, hoe beter mijn beeld wordt van hun ervaringen en hoe beter ik dit kan vertalen naar het project. Daarnaast is het ook gewoon ontzettend gezellig en zal ik elke seconde aan je lippen hangen. Dus mocht je een veteraan zijn of een veteraan kennen die zijn of haar ervaringen wil delen kan je altijd met mij contact opnemen.
Ben je een veteraan of ken je een veteraan die zijn/haar ervaringen wil delen, kan je via email of via de website contact opnemen met Joep.
Veteraan Migiel - Away From Home
Tegen welke problemen lopen veteranen aan zodra ze weer willen reïntegreren in de maatschappij?
Elke veteraan heeft een andere uitzending meegemaakt in de breedste zin van het woord. Zelfs als twee personen op dezelfde plek en tijd iets heftigs meemaken, verschillen hun ervaringen. Dat betekent dus dat ook de manier van verwerken en de problemen die ontstaan per persoon ontzettend verschillen. Een veteraan kan hier direct na terugkomst last van krijgen, maar het kan ook pas na 30 jaar naar boven komen.
Waar dit project zich op focust is het 'cultuurverschil'. Militairen leven tijdens een uitzending voor ongeveer een half jaar in een andere cultuur: een waarin je opstaat en naar bed gaat met je werk, vaak in een vijandige omgeving bent en waarin je voor honderd procent afhankelijk bent van de mensen om je heen. Als je na uitzending weer terugkeert dan is dat allemaal verdwenen en dat voelt raar. Het overbruggen van dit cultuurverschil kan voor veteranen het verschil betekenen tussen een sociaal isolement, drank- & drugsmisbruik, (zelf)moordneigingen of het leiden van een liefdevol leven met familie en vrienden. Uiteraard komen er ook genoeg veteranen terug die geen problemen ervaren.
Veteraan Erik - Away from Home
Van welk verhaal was je zelf erg onder de indruk?
Elke veteraan die ik gesproken heb, had indrukwekkende verhalen. Maar de verhalen die mij het meest bijgebleven zijn, gaan over het leed van de lokale mensen. Zaken als elf-jarige meisjes die hun lichaam aanbieden voor een flesje cola, mensen die elkaar letterlijk de hersens inslaan voor het laatste brood of vechten voor het beste vuilnis op een vuilnisbelt. Ook was er een verhaal over een dorp waarvan alle mannen in vrachtwagens werden gezet om nooit meer terug te keren of verhalen over medisch personeel niet mogen laten ingrijpen terwijl er verderop op een drukke markt een bom ontploft.
Maar er waren ook mooie verhalen, trotste verhalen en ontzettend grappige verhalen. Een uitzending is dus niet alleen maar kommer en kwel.
Wat is het lastigste voor thuisblijvers zodra hun uitgezonden partner of ander familielid weer terug is gekomen?
Zoals elke veteraan hun uitzending anders ervaart, heeft het thuisfront dat ook. Een tijd lang heeft het huishouden immers zonder de veteraan gefunctioneerd. Daarnaast kan het zijn dat papa of mama niet meer dezelfde persoon is na thuiskomst. Dat hij/zij minder open is, met zijn/haar hoofd ergens anders zit en scherp uit de hoek kan komen als er over triviale zaken wordt geklaagd: zeuren dat je je eten niet lust kan je lekker achterwege laten, want er zijn mensen in de wereld zonder eten.
Wat doen thuisblijvers vaak ‘fout' of 'verkeerd’?
Thuisblijvers doen uiteraard niks verkeerd. Ze moeten omgaan met een groot cultuurverschil tussen veteranen en burgers en dat is ontzettend moeilijk. Het proberen te overbruggen van die kloof is al bewonderenswaardig op zichzelf en we moeten niet vergeten dat het thuisfront het ook heel moeilijk kan hebben. Het kan mis lopen als je doet alsof er niks is gebeurd. Neem het werk dat een veteraan heeft gedaan uiterst serieus en luister naar zijn/haar verhalen. Een uitzending is vaak een ontzettend belangrijke ervaring in diens leven geworden.
Spelontwerper Joep Tempelaar en veteraan Aloys
Heb je ook reacties gehad van veteranenorganisaties of de veteranen zelf?
Zeker! Away From Home heeft al een aanwezigheid gehad op de Veteranen Meet & Greet Twente, Veteranendag Hart van Brabant en ik heb het project gepresenteerd op de netwerkborrel van stichting Veteranen Hart van Brabant. Verder heb ik ook gesprekken gevoerd met de organisatie van de Nationale Veteranendag en het Veteraneninstituut. Beide organisaties waren onder de indruk van het project.
Vaak vindt men het mooi dat iemand die zo jong is en geen echte banden heeft met defensie er voor kiest om zich in te zetten voor veteranen. Daarnaast liet tot twee keer toe iemand tijdens een gesprek z’n arm aan mij zien; kippenvel. Er was zelfs een man die zei dat hij vanavond sowieso niet zou kunnen slapen. Dat alleen al het idee van mijn (rollen)spel deze emoties kan losmaken bij mensen doet me enorm goed. Het versterkt ook mijn toewijding aan Away From Home en laat zien dat het een echt verschil zou kunnen maken in iemands leven.
Zoek je nog meer veteranen met verhalen en zo ja, waar kunnen die terecht?
Absoluut! Ik ben altijd op zoek naar mensen die hun ervaringen willen delen. Hoe meer mensen ik spreek, hoe beter mijn beeld wordt van hun ervaringen en hoe beter ik dit kan vertalen naar het project. Daarnaast is het ook gewoon ontzettend gezellig en zal ik elke seconde aan je lippen hangen. Dus mocht je een veteraan zijn of een veteraan kennen die zijn of haar ervaringen wil delen kan je altijd met mij contact opnemen.
Ben je een veteraan of ken je een veteraan die zijn/haar ervaringen wil delen, kan je via email of via de website contact opnemen met Joep.
Veteraan Migiel - Away From Home
