In memoriam: Gordie 'Mister Hockey' Howe (1928-2016)

Puddington

Afgelopen vrijdag bereikte ons het nieuws dat Gordie Howe overleden was. Het bericht ging eigenlijk geruisloos voorbij in het Nederlandse nieuws, maar de wereld was die morgen één ijshockeylegende armer. In deze special blikken we terug op het leven van Gordie Howe, bijgenaamd Mister Hockey, die een verbluffend aantal records neerzette in de NHL waarvan sommigen vandaag de dag nog steeds niet gebroken zijn. 

De jeugd van een legende

Gordon 'Gordie' Howe werd op 31 maart 1928 geboren in het plaatsje Floral in de Canadese provincie Saskatchewan, als de zoon van arbeider Albert Howe en huismoeder Katherine Schultz. Gordie was slechts negen dagen oud voordat het gezin al verhuisde naar Sasketoon, de grootste stad van Saskatchewan, op zoek naar werk nadat het boerenleven niet genoeg opleverde voor het gezin van elf (Gordie had acht broers en zussen). Zijn vader bemachtigde een positie als toezichthouder bij de bouw, maar het gezin kreeg het moeilijk toen de Grote Depressie een jaar later toesloeg. Het gezin kon nauwelijks rondkomen en moeder Katherine kon soms alleen havermoutpap op tafel zetten.

Door de slechte omstandigheden binnen het gezin kreeg Gordie op zijn vijfde een calciumtekort, en naast vitamines kreeg hij het doktersadvies om regelmatig oefeningen te doen om zijn wervelkolom niet te zwak te laten worden. Hij ging een fysiek zwaar trainingschema volgen en in de winter beoefende hij de sport die alle Canadese jongens deden wanneer het koud genoeg was: ijshockey. Hij kreeg zijn eerste paar schaatsen toen zijn moeder een ruil maakte met een buurvrouw, door de doktersrekening van haar man te betalen. De schaatsen waren veel te groot voor de jonge Gordie, maar hij loste dat probleem op door meerdere paren sokken over zijn voeten heen te doen. Toen hij te groot werd voor de schaatsen en men geen nieuw paar kon betalen, deed hij ijzers onder zijn normale schoenen om toch ijshockey te kunnen spelen. Naarmate hij ouder werd speelde hij steeds vaker hockey, mede doordat zijn schoolresultaten achteruit gingen.

Howe was niet vies van een flinke tik hier en daar (Foto: Getty)

Contract met de Red Wings

Ook nadat hij in de puberteit kwam bleef ijshockey een hoofdrol spelen in het leven van Gordie. Hij maakte onderdeel uit van zijn schoolteam dat drie keer kampioen werd, en speelde daarnaast ook nog voor het jeugdcentrum. Met dat laatste team schopte hij het tot de finale van de provinciale jeugdkampioenschappen, waar ze verloren van het team uit de hoofdstad Regina. Het talent van Gordie - hij kon zowel met links als rechts schieten, wat zeldzaam is onder ijshockeyspelers - trok de aandacht van een scout van de New York Rangers, die hem in 1943 op vijftienjarige leeftijd uitnodigde voor een trainingskamp van dat team in Winnipeg. Gordie, die vanuit zichzelf al introvert was door pesterijen uit zijn jeugd, voelde zich eenzaam op het trainingskamp en keerde al snel terug naar huis.

De scouts gaven echter niet op. Nog geen maand later meldde zich ene Fred Pinkney, scout van de Detroit Red Wings, het team waar hij later meer dan een kwart eeuw voor zou spelen. Hij wist Gordie om te praten door hem te overtuigen dat er vrienden uit Sasketoon mee met hem zouden gaan naar het trainingskamp van de Red Wings. Gordie overdonderde iedereen met zijn spel en na het trainingskamp kreeg hij direct een contract aangeboden om bij de Galt Red Wings te gaan spelen, het jeugdteam van de Detroit Red Wings. Er was echter een probleem: Gordie was slechts vijftien jaar en had zijn middelbare school nog niet eens afgemaakt. Gordie besloot met school te stoppen en ging werken in de lokale metaalfabrieken, terwijl hij ook nog voor de Galt Red Wings speelde. Na één jaar bij het team gespeeld te hebben maakte hij de overstap naar het beloftenteam Omaha Knights, waar hij maar liefst 22 keer scoorde en 26 assists gaf in 51 wedstrijden. Toen hij eindelijk volwassen was, was het tijd voor het echte werk: Gordie maakte zijn debuut in de NHL in het shirt van de Detroit Red Wings.

De Omaha Knights in 1945-1946, met Howe als tweede van links op de achterste rij (Foto: WikiCommons/Omaha Knights)
De Omaha Knights in 1945-1946, met Howe als tweede van links op de achterste rij (Foto: WikiCommons/Omaha Knights)

In de NHL

Gordie Howe maakte zijn debuut op 16 oktober 1946 als right wing voor de Detroit Red Wings met nummer 17 als rugnummer. In de openingswedstrijd scoorde hij al gelijk, maar in zijn eerste seizoen bleef zijn productie achter: hij scoorde slechts zeven keer en had vijftien assists in 85 wedstrijden. Toen het volgende seizoen aanbrak kreeg Gordie Howe rugnummer 9 aangeboden, nadat de vorige eigenaar Roy Conacher verhuisd was naar de Chicago Blackhawks. Het nummer zou iconisch worden in de geschiedenis van de Red Wings en de NHL in het algemeen. Daarnaast werd Howe ook gekoppeld aan left wing Ted Lindsay en center Sid Abel. Dit bleek een gouden zet: Gordie verdubbelde bijna zijn productie in het volgende seizoen, met zestien goals en 28 assists. Het trio Howe-Lindsay-Abel zou bekend komen te staan als de Production Line, als verwijzing naar de auto-industrie in Detroit. Het is nog steeds een van de beste aanvallende opstellingen die de NHL ooit gekend heeft. In dat seizoen (1947-1948) schopte de Detroit Red Wings het tot de Stanley Cup-finale (de hoogste prijs in de NHL), maar verloren daar van de Toronto Maple Leafs. In het daarop volgende seizoen (1948-1949) voltrok zich hetzelfde scenario.

De Production Line van de Red Wings met vlnr Howe, Abel en Lindsay (Foto: Getty)

Gordie viel tijdens de wedstrijden op door zijn scorend vermogen, zijn tactische spelinzicht en het feit dat hij niet vies was om wat klappen uit te delen op het ijs. Het gerucht gaat dat coach Jack Adams tijdens het debuutseizoen Gordie apart nam en zei: "Ik weet dat je kan vechten. Maar kun je me ook laten zien dat je kan spelen?" Het weerhield Gordie Howe er echter niet van om zijn tegenstander zowel technisch als fysiek te domineren op het ijs. Mede door die reden wordt het fenomeen als een speler scoort, een assist geeft én knokt op het ijs in de NHL nog steeds een Gordie Howe Hattrick genoemd, hoewel Gordie Howe zelf deze 'hattrick' nooit heeft gemaakt.

Gouden periode

Vanaf het seizoen 1949-1950 ging Gordie pas echt goed los. Hij scoorde 35 keer en gaf 33 assists in 70 wedstrijden, en de production line bestaande uit Lindsay, Abel en Howe eindigde respectievelijk eerste, tweede en derde in de lijst met topscorers in de NHL. De kroon op het werk van dat seizoen was echter de Stanley Cup-finale, die in een serie van 4-3 gewonnen werd door de Red Wings, de eerste titel van dat team in zeven jaar. Gordie was zelf niet aanwezig bij die wedstrijden omdat hij aan het herstellen was van een ernstige blessure. Tijdens de halve finale tegen de Toronto Maple Leafs probeerde hij Ted Kennedy in de boarding te duwen, maar dit ging gruwelijk mis. Howe liep een gebroken neus, jukbeen, een gescheurde oogbal én een hersenbloeding op en moest onmiddellijk geopereerd worden. De artsen waren stomverbaasd toen bleek hoe snel Gordie zich herstelde, hoewel hij in levensgevaar was geweest. Kort daarna kondigde Howe aan weer de ijzers onder te binden in het volgende seizoen. Tijdens de rest van zijn imposante carrière scheurde zijn meniscus, brak hij eenmaal zijn pols en meerdere malen zijn ribben en tenen, schoot zijn schouder uit de kom, had hij meerdere hersenschuddingen en had hij meer dan driehonderd hechtingen. Dat alles hield mister Hockey niet tegen om op de toppen van zijn kunnen te spelen.

Vanaf het seizoen 1948-1949 eindigde de Detroit Red Wings steevast bovenaan in de NHL tijdens het reguliere seizoen voor de komende zeven jaar - een record dat nog steeds niet gebroken is. Vanaf het seizoen 1951-1952 won Gordie ook viermaal achter elkaar de Art Ross Trophy voor topscorer in de NHL en won die opnieuw in 1957. Ook won hij nog de Hart Trophy als meest waardevolle speler in de NHL in 1952, 1953, 1957, 1958, 1960 en 1963. Het record van zes Hart Trophy's werd pas 13 jaar later verbroken door Wayne Gretzky, voor wie Gordie Howe een idool was in zijn jeugd.  Daarnaast speelde hij ook in 23 all-star games, een oefenwedstrijd tussen de beste spelers van de NHL halverwege het seizoen - ook dit record is nog steeds niet verbroken. Ook mocht Gordie viermaal tijdens deze periode de hoogste prijs in het Amerikaanse en Canadese ijshockey omhoog houden: de Stanley Cup.

Howe met een van zijn vele Stanley Cups (Foto: Getty)

Problemen met het management en pensioen

Vanaf het midden van de jaren vijftig ging het bergafwaarts met de Detroit Red Wings. Manager Jack Adams maakte een aantal slechte transferdeals met andere teams en was woest toen bleek dat de spelers een vakbond probeerden te vormen om zo een beter salaris te eisen. Ted Lindsay, Howe's partner op de linkervleugel, leidde deze beweging in Detroit en werd daarom prompt geruild met de op dat moment onder de maat presterende Chicago Blackhawks. Howe zou later bekritiseerd worden door niet te twijfelen aan het management van de Red Wings, ook al hadden ze zijn vaste partner naar een veel slechter team gestuurd. De beweging van spelersvakbonden zou uiteindelijk gunstig uitpakken voor Howe: in 1967 werd de National Hockey League Player's Association (NHLPA) opgericht en Gordie's salaris verdubbelde van 20.000 naar 40.000 dollar. Het was al echter te laat: na het seizoen van 1955 zouden de Detroit Red Wings jarenlang geen Stanley Cup meer winnen en het zou pas tot 1997 duren totdat het team de trofee weer zou winnen.

Het team bereikte vanaf de laatste winst in 1955 tot aan Gordie's pensioen wel vijf keer de Stanley Cup-finale, maar die gingen allemaal verloren. En ook al leed het team onder het slechte management, het scorend vermogen van Howe deed dat zeker niet: hij bleef consistent rond de dertig goals scoren en beleefde een ware wederopstanding in het seizoen van 1968-1969. Howe werd gekoppeld aan Alex Delvecchio en Frank Mahovlich en het aanvallende trio deed zo erg denken aan vroegere tijden dat ze de bijnaam Production Line 3 kregen. In dit seizoen zou Gordie ook zijn carriérerecord vestigen: hij scoorde maar liefst 44 keer en gaf 59 assists wat bij elkaar goed was voor een indrukwekkende 103 punten.

Een zeurende polsblessure dwong Howe er eindelijk toe om na het seizoen 1970-1971 afscheid te nemen van zijn carrière bij de Red Wings. Aan het einde van zijn 26 jaar bij de Red Wings had hij maar liefst 801 goals gescoord, een record dat alleen verbroken is door Wayne Greztky, volgens veel ijshockeyfans de beste speler die de NHL ooit gekend heeft. Ook staat hij vierde op de lijst van spelers met de meeste punten (goals en assists samen): hij moet alleen Jaromir Jagr, Mark Messier en (hoe kan het ook anders) Wayne Gretzky voor zich dulden.

Comeback

Gordie Howe werd onder andere geridderd tot officier in de Orde van Canada en werd in 1972 al opgenomen in de Hockey Hall of Fame. Ook kreeg hij een plaats in het management van de Red Wings, waar hij meer dan een kwart eeuw voor had gespeeld. Zijn kantoorbaan verliep echter moeizaam: hij had nauwelijks invloed op het beleid van de Red Wings en de eigenaar van het team, Bruce Norris, kon het niet goed vinden met de vrouw van Gordie, Colleen Howe, die veel van de financiële zaken van haar man deed.  Alles veranderde echter toen Gordie een uniek aanbod kreeg.

Howe's zonen, Marty en Mark, zouden het komende jaar hun debuut maken bij de Houston Aeros, een team uit de World Hockey Association - de ijshockeyorganisatie naast de NHL in het noorden van de Verenigde Staten en Canada. Howe besloot zijn schaatsen weer onder te binden en onderging een operatie om zijn pols, zodat hij weer ijshockey kon spelen. Hij maakte uiteindelijk zijn comeback in 1973 bij de Aeros naast zijn zonen, en werd gelijk kampioen. Ook in het volgende seizoen zouden de Aeros het kampioenschap opeisen. Hij bleef spelen bij de Aeros tot aan 1977, toen hij samen met zijn zonen de overstap maakte naar de New England Whalers.

Gordie Howe met zijn zonen bij de Houston Aeros (Foto: Getty)

Terugkeer in de NHL

De WHA ging in 1979 uiteindelijk failliet en vier teams werden opgenomen in de NHL: de Edmonton Oilers, de Winnipeg Jets, de Québec Nordiques en de New England Whalers (nu de Hartford Whalers), waar Gordie en zijn zonen speelden. Howe was inmiddels de vijftig gepasseerd en stond op het punt zijn terugkeer te maken in de NHL. Hoewel de Red Wings nog steeds recht hadden op hem als speler, sloten ze een deal met de Whalers om Gordie niet terug te halen naar de Red Wings. Het laatste seizoen waarin Gordie speelde was ook het seizoen van zijn allerlaatste all-star game: niet geheel toevallig werd die ook gehouden in Detroit. Howe's team won uiteindelijk met 6-3, had zelf een assist en speelde onder andere samen met de op dat moment 19-jarige Wayne Gretzky, de enige speler die later aan hem zou kunnen tippen.

Toen de wedstrijd afgelopen was gaf het publiek in de Joe Louis Arena hem tot twee maal toe een staande ovatie, die zo lang duurde dat hij uiteindelijk terug naar de bank moest schaatsen om het publiek te laten stoppen met klappen. Toen hij voor de tweede maal en nu definitief met pensioen ging was hij maar liefst 52 jaar oud, had hij 2421 wedstrijden gespeeld, 1071 goals gescoord en 1518 assists gegeven.

Latere leven

Gordie Howe focustte zich tijdens zijn welverdiende pensioen op geld inzamelen voor zijn goede doelen, de Howe Foundation en het Howe Center for Youth Hockey Development. Zijn rugnummer negen werd op 12 maart 1972 teruggetrokken door de Detroit Red Wings, wat inhoudt dat niemand meer met zijn rugnummer mag spelen. Ook zijn ploeggenoten Sid Abel, Ted Lindsay en Alex Delvecchio hebben die eer gekregen.

In 2007 werd Howe nogmaals geeërd door zijn voormalige team met een massief bronzen standbeeld van bijna vier meter hoog in de Joe Louis Arena, dat bij de westelijke ingang staat. Tevens werd deze ingang ook omgedoopt tot de Gordie Howe Entrance.

Na de dood van zijn vrouw aan de ziekte van Pick en door zijn verergerende dementie verbleef Howe op afwisselende basis bij zijn kinderen. Hij kreeg een grote beroerte in 2014 toen hij bij zijn dochter Cathy in Texas verbleef. Uiteindelijk overleed Mister Hockey bij zijn zoon Murray thuis in Ohio, op 88-jarige leeftijd.

Het verlies van Gordie Howe bleef niet onopgemerkt in de hockeywereld. Dank- en steunbetuigingen van zowel vrienden als rivalen van de Detroit Red Wings stroomden binnen en overal werd Mister Hockey herdacht. Zo ook met een indrukwekkende video tijdens de zesde game in de Stanley Cup-finale tussen de Pittsburgh Penguins en San Jose Sharks, die gisterenavond gespeeld werd: