Daglicht

Ambitieuze Iris (Angela Schijf) moet schipperen tussen het alleenstaande moederschap met een moeilijk opvoedbare zoon, Aron (Daniël Verbaan) en haar baan als advocate. Wanneer Aron op school een andere leerling door de ruit duwt, moet Iris hem noodgedwongen een week thuishouden met het advies hem pyschologisch te laten testen. Ze besluit zich terug te trekken in het huisje van haar moeder Ageeth (Monique van de Ven), die dan juist een weekje op vakantie gaat. Terwijl ze alle ballen in de lucht probeert te houden, gaat er tot overmaat van ramp een vis dood in het aquarium van Ageeth. Om Aron, die hierdoor lichtelijk in paniek is geraakt, gerust te stellen belt ze 'het vissenmannetje'. Deze komt al snel om het sterfgeval op te lossen. Als deze man Iris zegt dat Aron sprekend op haar broer lijkt, is de verwarring compleet en zijn de rapen gaar. Iris heeft namelijk helemaal geen broer.

Iris belt haar reizende moeder om te zeggen dat er een vis dood is, maar eigenlijk wil ze meer over het verhaal weten dat ze net gehoord heeft. De afstandelijke en rigide Ageeth geeft geen duimbreed toe. Daarom gaat Iris zelf op onderzoek uit. Wat ze vindt zijn documenten over haar oudere, autistische halfbroer Ray (Fedja van Huêt), die eind jaren '80 een dubbele moord zou hebben gepleegd en daarom sindsdien achter slot en grendel zit in een TBS-kliniek. Iris trekt zich zijn lot aan en stort zich in haar vrije tijd op deze zaak, ze ziet overeenkomsten tussen het gedrag van Ray en Aron. Ray's pyschiater Bo (Matteo van der Grijn) drukt haar op het hart dat autisme erfelijk is, maar Iris gaat hier nooit echt verder op in.

Ondertussen werkt Iris ook nog gewoon op advocatenkantoor Dekker. Haar baas Lode (Victor Löw) geeft haar de zaak van familiebedrijf Benschop. Vader Twan Benschop (Derek de Lint) zou heel graag willen dat de imagoschade beperkt blijft nu zijn pornoproducerende zoon Peter (Thijs Römer) is aangeklaagd door een minderjarig meisje. Als het vader Benschop echter ineens te heet onder de voeten wordt, komt meester Dekker zelf op de zaak, die weer onder één hoedje speelt met Peter. Iris is hier niet van op de hoogte.

Zij is, sinds ze zich met de zaak van Ray bezighoudt, het mikpunt geworden van een krampachtig, fout en hoog spel. Iris houdt zich kranig staande ondanks alle weerstand, ze blijft dan ook puzzelstukjes vinden die langzaam de waarheid prijsgeven. Maar of dat een waarheid is die het daglicht kan verdragen?

Dat werkelijk alles met elkaar in connectie staat, ligt in deze thriller erg voor de hand. Het werkt in dit geval, gebiedt de eerlijkheid te zeggen. Regisseur Diederik van Rooijen levert voor een groot deel van de film goed verweven en duidelijke plotlijnen. Al weet je op een gegeven moment wel wat de plot is. Het is hem vergeven, Daglicht is een betere thrilller dan andere Nederlandse voorgangers.

Van Rooijen kan dan ook bouwen op een prachtige cast die sterk acteerwerk laat zien. Fedja van Huêt voert hierin de boventoon. Hij trekt zijn trukendoos helemaal open om de autistische Ray gestalte te geven. Met vaak heftig en soms innemend resultaat. Toch moet ook gezegd worden dat het autisme bij zowel Daniël Verbaan als Van Huêt, kort door de bocht is. Stereotyperend met hoofdletter S. Desalniettemin zal Van Huêt naar goed Amerikaans gebruik bij de Oscars, wel genomineerd worden voor een Gouden Kalf voor zijn rol als de gehandicapte man. Angela Schijf bewijst in deze film nog eens dat ze in de loop der jaren is uitgegroeid tot een actrice waar rekening mee gehouden mag worden. 

Monique van de Ven zien we van een totaal andere kant, wat plezierig is, maar tegelijkertijd lijkt ze een beetje gevangen te zitten in haar rol. Misschien vraagt het familiegeheim dat ook wel van haar. Derek de Lint is gedegen zoals we van hem gewend zijn. Matteo van der Grijn en Thijs Römer hebben leuke, kleine bijrollen die zich het beste laten omschrijven als de good cop en de bad cop.

Regisseur Van Rooijen is totaal niet subtiel in deze film. Dit betekent hier en daar een slordigheidsfoutje. Bijvoorbeeld in het verloop van (de) tijd of de vakantieduur van moeder, Iris zegt één week, Ageeth twee. Verder valt het op dat Iris wel heel makkelijk aan de benodigde informatie komt tijdens haar zoektocht, maar dit wordt uitgebalanceerd door goede actie en mooi camerawerk. Daarnaast heeft Van Rooijen het einde van het boek Daglicht opnieuw laten schrijven omdat hij het originele einde niets vond. Nu zou het nieuwe einde beter passen bij de vertoning op het witte doek. Punt voor Diederik, want dit klopt.

Er wordt lef en vakwerk getoond door cast en crew in een verhaal dat schrijfster Marion Pauw in 2009 de Gouden Strop opleverde. De boekverfilming van Daglicht is zeker het bekijken waard. Koop je bioscoopkaartje en ga er lekker voor zitten.