Tinker Tailor Soldier Spy
Tinker Tailor Soldier Spy is een verfilming van het gelijknamige geprezen boek van de succesvolle schrijver John le Carré. Carré, wiens echte naam David John Moore Cornwell is, diende zelf tussen 1959 en 1964 voor de Britse inlichtingendienst. Hij baseerde zijn boeken op zijn ervaringen toen. Zijn spionagethrillers worden vaak gezien als een tegenhanger van Ian Flemings James Bond. Omdat Carré wilde laten zien dat echt spionagewerk niet leek op dat van mensen als James Bond. Aan de Zweed Tomas Alfredson is het nu de taak om dat ook over te brengen op het witte doek.
Control (John Hurt), de directeur van de Britse inlichtingendienst (in de film constant Circus genoemd), heeft het vermoeden dat er hoog in z'n organisatie een mol zit. Daarom stuurt hij agent Jim Prideaux (Mark Strong) op een geheime missie naar Boedapest, om daar een generaal te ontmoeten die de naam weet van de mol. De missie loopt verkeerd af, met als gevolg dat Control en z'n rechterhand George Smiley (Gary Oldman) moeten aftreden. Een hoge regeringsambtenaar is ondertussen via geheimagent Ricky Tarr (Tom Hardy) ook op de hoogte gekomen van het bestaan van een vermoedelijke mol. Hij geeft Smiley de opdracht om van buiten de organisatie uit te vinden wie de mol is.
Le Carré's boeken zijn wel eens omschreven als de Koude Oorlog gezien door de ogen van M in plaats van James Bond. Dat is een goede vergelijking. Smiley is geen charismatische knappe geheimagent, maar een saaie bureaucraat met het uiterlijk van de gemiddelde kantoorklerk. Zo zit er in de film een flashback naar een kerstfeest op Circus. Het mooie aan deze flashback is dat het laat zien wat een saaie stoffige ambtenaren het eigenlijk zijn. Het feest is niet bruisender dan de gemiddelde kerstborrel op een kantoor. In deze film geen snelle auto's, geen gadgets, geen mooie dames, geen martini's -hoewel er nog genoeg gedronken wordt- en vooral geen geschiet. Smiley doet z'n werk door verschillende mensen te ondervragen, aandachtig naar hen te luisteren, na te denken en dan langzaam de puzzelstukjes op de juiste plaats te leggen. De scène, die nog het meest wegheeft van een spionagethriller, is als Peter Guillam, de handlanger van Smiley, een dossier moet stelen uit het archief van Circus. Dat wil niet zeggen dat de film niet spanned is. Door de hele film zit een onderhuidse spanning, waarbij elke zin, elk woordje, elk gebaartje iets kan onthullen over wie de mol is. De film weet de onzekerheid over de identiteit van de mol zo hoog op te voeren dat zelfs Smiley niet boven alle twijfel is verheven.
Tinker Tailor Soldier Spy is een thriller die de intelligentie van de kijker eens een keer niet beledigt, maar ervan uitgaat dat de kijker slim genoeg is om de puzzelstukje ook op de juiste plek te leggen. Dat ze snappen wat een flashback is en wat niet. En niet aan het handje hoeft worden genomen en alles uitgelegd te krijgen.
Gary Oldman is op de top van zijn kunnen als George Smiley. Smiley praat zelf niet veel in de film, daarom moet hij z'n gedachtes en emoties vooral met non-verbale communicatie overbrengen. Met het kleinste gebaartje of gezichtsuitdrukking brengt hij over wat Smiley denkt en voelt. Hij weet dit zo ingehouden te doen dat het net merkbaar genoeg is voor de kijker, maar hij nooit breekt met het karakter van Smiley; een intelligente onverstoorbare introverte eenzame man, waarbij onderhuids veel woede zit. Naast Oldman heeft de film ook een geweldige supporting cast met onder andere John Hurt, Colin Firth, Toby Jones, Tom Hardy en Ciarán Hinds.
Maar de meestertroef in het maken van de film is het aannemen van regisseur Tomas Alfredson. Alfredson was eerder verantwoordelijk voor het goed ontvangen Låt den rätte komma in. Waarmee hij al liet zien een meester te zijn in het creëren van sfeer. Voor Tinker Tailor Soldier Spy werkt hij wederom samen met de Nederlandse cinematograaf Hoyte van Hoytema. Opnieuw is het vooral de sfeer die Alfredson weet te creëren, die film naar een nog hoger niveau tilt. Hij weet wederom daarmee een uitgemolken genre her uit te vinden. Door geelbruine kleurencombinatie die de film overkoepelt, waan je je zo in de jaren '70.
Als je een actiethriller à la Bond verwacht, kom je bedrogen uit. Als je een intelligente sfeervolle thriller met veel onderhuidse spanning wilt, dan is dit je film.