DVD: Kort Amerikaans
Zoals dat vorig jaar ook bij Gerard Reve het geval was, werd ook het werk van de in oktober van dit jaar overleden Jan Wolkers na zijn dood weer commercieel interessant. Dit geldt niet alleen voor zijn boeken, want in november van dit jaar is Kort Amerikaans op dvd uitgebracht. De dvd biedt een mooie gelegenheid om weer even kennis te maken met één van Nederland’s grootste schrijvers en ook om een kijkje te nemen in onze vaderlandse filmgeschiedenis.Kunstzinnige sociopaat
Kort Amerikaans is de debuutroman van Jan Wolkers, uit 1962. In 1978 werd het verhaal verfilmd door Guido Pieters, recentelijk nog verantwoordelijk voor Het Woeden der Gehele Wereld. Net als deze laatste film speelt Kort Amerikaans zich af ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Een grote rol in de film neemt de oorlog echter niet in, Kort Amerikaans laat zien hoe de eigenaardige jongen Erik Poelmans de oorlog doorkomt. Om niet in Duitsland te werk te worden gesteld zit hij ondergedoken op een zolderkamertje in Leiden. Hij verdient zijn brood met het beschilderen van lampenkappen. Bij dit baantje ontmoet hij de Joodse onderduikster Elly. Erik Poelmans is een in zichzelf gekeerde jongen, die nogal wat moeite heeft met het aangaan van menselijke relaties. Bij de schilderacademie, die wordt gerund door een NSB’er, heeft hij de gelegenheid zich kunstzinnig en seksueel te ontplooien. Een gipsen buste staat hem hierin bij. Hij ontmoet hier ook een kunstenaar genaamd De Spin, met wie Erik krampachtige gesprekken probeert aan te gaan. Ondertussen lijkt het langzaam wat te worden tussen hem en Elly, maar Erik heeft schijnbaar nog niet helemaal in de gaten hoe hij hiermee om moet gaan.
Derek de Lint en Tingue Dongelmans als Erik en Elly
Naargeestige jongen, naargeestige film
De titel verwijst naar het kapsel wat Erik als jongen altijd verplicht werd te dragen, kort Amerikaans, oftewel een crew cut. Nu Erik aan moeders vleugels is ontsnapt, draagt hij zijn haar lang, om het litteken te verbergen wat hij op zijn slaap heeft. Erik heeft hiernaast ook "een litteken op zijn ziel": het is een nogal naargeestige jongen. Ook Kort Amerikaans is nogal naargeestig. Wat dat betreft wordt een prachtig tijdsbeeld van het jaar 1944 geschetst. Veel reden tot vrolijkheid was er in die tijd natuurlijk niet en deze somberheid is goed terug te vinden in deze film. Wel is het maar de vraag hoezeer men zit te wachten op deze Wolkers verfilming uit 1978. De film laat zeker een indruk achter, wanneer de kijker zich tenminste door het houterige acteerwerk heeft kunnen worstelen wat oude Nederlandse films zo vaak kenmerkt. De dialogen verlopen stroef en komen geforceerd over. Ze lijken af en toe nergens op te slaan, waardoor een onbedoeld komisch effect wordt bereikt. Wolkers’ teksten zijn blijkbaar niet bepaald eenvoudig naar een film te vertalen. Hoezeer Derek de Lint als Erik Poelgeest en Joop Admiraal als De Spin ook hun best doen, overtuigen doet het allerminst. Daar komt bij dat wanneer de kijker het boek niet gelezen heeft, het verhaal ook niet overal even logisch in elkaar steekt. Ook is het jammer dat er geen gebruik is gemaakt van de dvd-release om er nog wat achtergrondinformatie over het boek of Jan Wolkers zelf in te stoppen. Los van een hoofdstukindeling en trailers die toch nooit iemand bekijkt, is er verder niks op de dvd te vinden.
Derek de Lint als Erik van Poelgeest
Kort Amerikaans is een beetje een vreemde film. Het is geen slechte film, al is het maar de vraag of men hier vandaag de dag op zit te wachten. Voor de echte Jan Wolkers liefhebbers is het in elk geval verplichte kost om het debuut tot leven te zien te komen, alhoewel het allerminst een vermakelijke rolprent is geworden.
Label: Bridge Pictures Releasedatum: 16 november 2007
Kijkwijzer:
Waardering film: 
Waardering extra's: n.v.t.