DVD: Surplus

Jelle Schot (JelleS)
Al enige tijd brengt Cinema Delicatessen op hun label 'IDFA's Delicatessen' documentaires uit op dvd die op het befaamde International Documentary Filmfestival Amsterdam succesvol waren. Het zijn vaak relatief onbekende films die dankzij dit Nederlandse label toch een kans krijgen. Al eerder brachten ze documentairepareltjes als Werner Herzogs' The White Diamond en War Photographer van Christian Frei uit. Één van de nieuwe aanwinsten is het enigszins twijfelachtige Zweedse Surplus, Terrorized into being consumers.




MTV kijken is een misdaad
Surplus, dat op het IDFA in 2003 bekroond werd met de Zilveren Wolf, is vooral vanuit een politiek correct standpunt gemakkelijk te bekritiseren. Centraal staat namelijk het gedachtegoed van de antiglobaliseringsgoeroe John Zerzan, een anarchist die oproept tot geweld tegen bedrijfseigendommen en ook nog eens 'bevriend' was met de Unabomber. Zo zegt hij in de film over de demonstranten bij een G8-top die talloze auto's en ruiten vernielden: "That is not violence. Sitting there doing dope and watching MTV . Then you go and get a job. Just schlep along. To me that is violence."

Maar hoewel de boodschap van de film misschien twijfelachtig is, ook al beweert regisseur Erik Gandini dat hij enkel vragen bij de kijkers wil oproepen, op technisch vlak is het een waar kunstwerk. Gandini en editor Johan Soderberg bestrijden vuur met vuur door de beelden in de vorm van de grote corporaties en overheden te gieten; propaganda, reclame en videoclips. Door de ritmische montage, de synergie tussen beeld en geluid, doet Surplus denken aan de cine-poéme, waarmee Nederlandse documentairemakers als Bert Haanstra wereldberoemd werden. Soundbites worden uit hun verband gerukt, zo zien we Castro die de woorden van Steve Ballmer van Microsoft uitspreekt.




Oogstrelende propaganda, maar te weinig inhoud
Een waar visueel genot dus, of het nu propaganda is of niet. Toch blijft het thema de film in negatieve zin achtervolgen. De 'normale' fragmenten, zoals een interview met een Zweedse internetmiljonair, zijn een welkom rustpunt, maar helaas niet interessant genoeg. Tenzij je een ware anarchist bent natuurlijk. Daarbij is de speelduur van 52 minuten ook nogal kort. Niet dat de film veel langer had moeten duren, daar is de vorm te vermoeiend voor, maar om dan 18 euro neer te tellen voor een dvd zonder extra's gaat toch iets te ver. Daar kun je immers een heleboel Big Macs voor kopen.

Label: Cinema Delicatessen Releasedatum: 10 april 2007 Kijkwijzer:
Waardering film: Waardering extra's: n.v.t.