Boek: Clive D.L. Wynne - Denken Dieren Na?
In eerste instantie schiet dit boek mij in het verkeerde keelgat. De auteur probeert de lezer vrij direct duidelijk te maken dat dieren niet gelijk zijn aan mensen. Doorlezend kom ik er achter dat hij dat niet negatief bedoelt, maar juist die diversiteit aan soorten van leven waardeert. Toch stuit het wat tegen de borst om te horen hoe Wynne bestaande opvattingen ontmaskert. Dat chimpansees helemaal niet zo slim zijn en eigenlijk de meest eenvoudige testjes niet tot een succesvol einde kunnen brengen. Het kost wat moeite om mee te gaan in de redenatie van de auteur, maar hij heeft wel gelijk. Zelfs op het moment dat ik me erger aan het feit dat hij zegt dat chimpansees die simpele dingen niet kunnen, maak ik me schuldig aan het toekennen van menselijke talenten aan die dieren. Waarom zou een chimpansee intelligent moeten zijn op de mensenmanier? Hij moet als chimpansee intelligent zijn op zijn eigen gebied, want daar is waar hij het nodig heeft. Zie, zelfs ik, iemand die graag de dieren in hun waarde laat, ben onbewust driftig aan het etiketteren van dierlijk gedrag met menselijke termen en emoties. Dit boek is een eye-opener.Wynne heeft zijn boek verdeeld in negen hoofdstukken, waarvan er vier een uitgebreide kijk leveren op de denkkwaliteiten van honingbij, duif, vleermuis en dolfijn. Deze vier enorm boeiende natuurlessen worden afgewisseld met drie hoofdstukken over typisch menselijke gedragingen, namelijk logisch denken, taal en het vermogen je in de positie van een ander te verplaatsen. Daarnaast natuurlijk nog een inleidend en een afsluitend hoofdstuk.
Honingbij, vleermuis, duif en dolfijn
Iedereen kent wel de bijenkorf. Niemand zal er graag bij in de buurt komen, omdat bijen nu eenmaal steken. Dat dit kleine, zoemende beestje een enorm ingewikkeld familieleven heeft, is wel redelijk bekend. Maar als je in dit hoofdstuk leest hoe die ‘dansende democratie’ van de honingbijen werkelijk in elkaar zit, heb je de neiging om ze een staande ovatie te geven. Ik denk dat de bijtjes mijn vwo-eindexamen tot een beter einde hadden kunnen brengen dan ik heb gedaan. Dat honingbijen dansen om aan te geven waar ze goede nectar hebben gevonden, wist ik al. Dat ze een aartsvijand, de korftor, in metselen met boomhars, omdat ze hem door een steek niet kunnen doden, is toch fenomenaal!
Het echo-systeem van vleermuizen is een voor ons onzichtbaar iets. Onzichtbare dingen zijn altijd lastiger te geloven, maar iedereen weet inmiddels wel hoe vleermuizen jagen met echo. Dat hun prooi, een bepaald soort mot, als antwoord op dit vleermuiswapen, een eigen ultrageluid terug stuurt om de vleermuis te verwarren of aandacht te doen verliezen, is echter wel heel erg zot. Het navigatiesysteem van duiven geeft ze zelfs een functie voor de mens, die van postduif (of inmiddels eerder wedstrijdduif). Een wereldberoemde duif is Cher Ami, die een flink aantal soldaten redde, door zijn vlucht naar het hoofdkwartier, met de geschreven boodschap hangend aan zijn door een granaatscherf verbrijzelde poot.
De dolfijn is één van de diersoorten die de mens het meest aanspreekt als gelijke, als intelligente soulmate. Toch overtuigt ook hier Wynne de lezer dat een dolfijn een volkomen anders denkvermogen heeft dan de mens en dat de meeste mythes die over dolfijnen bestaan, grote onzin zijn.
Logisch denken, taal en 'theory of mind'
Wespen die een landmijn kunnen detecteren, omdat ze getraind zijn TNT op te sporen, dat lijkt science fiction, maar blijkt al absolute waarheid te zijn. Wynne laat in dit hoofdstuk zien dat veel diersoorten in staat zijn tot een bepaalde mate van redeneren. Hun talent voor redeneren hebben ze alleen als dat soort redenatie belangrijk is voor hun overleven. De TNT-wespen bijvoorbeeld leerden dat de geur van TNT suikerwater opleverde. Onze rationaliteit blijkt ook vaak gericht te zijn op problemen die van belang zijn voor ons als mens. 
Onze talrijke pogingen om dieren onze taal te leren, stranden meestal bij een primaat die een paar honderd woorden op een beperkte manier kan gebruiken. Wynne geeft aan dat er een enorme verscheidenheid aan communicatiesystemen in het dierenrijk bestaat, maar dat er niet één lijkt op mensentaal. En waarom zou het ook, zij hebben het niet nodig.Wat ze ook niet nodig hebben, is weten wat ze zien als ze in een spiegel kijken. Wat willen we bereiken door apen een spiegel voor te houden? Wellicht proberen we ze zo meer op ons te laten lijken.
Wynne heeft een geweldig boek geschreven, dat een enorme hoeveelheid bestaande mythes en onderzoeken ontkracht. Een absolute aanrader voor mensen die geïnteresseerd zijn in dierenrechten en het dierenleven in zijn algemeen. Dus dieren zijn niet zo intelligent als de mens. Dus ze kunnen niet rekenen en snappen niet allemaal hoe een spiegel werkt. Wat dan nog? Wynne zegt: "Ze zijn voor ons waardevol omdat wij zijn wie we zijn, niet om wat zij zijn. Dingen hoeven niet hetzelfde te zijn als wij om waardevol voor ons te zijn." Dan zou het nu nog fijn zijn als de mens eens wat menselijker werd...
Uitgever: Pearson Education ISBN: 978 90 430 1356 7 Pagina's: 283
Waardering:
Must See/Buy/Do AanraderRedelijkTsjaa...STAY AWAY!!!!