Boek: Gummbah - Daar gaat Fout Varken
Zijn meest onovertroffen boektitel aller tijden is echter nog altijd Het geheim van het verdwenen mysterie, een daadwerkelijk bestaande bundel én meesterwerk van de Tilburger.
Sinds kort is er weer een nieuw boekje van hem uit: Daar gaat Fout Varken, waarin Gummbahs beste tekeningen van de laatste tijd uit de Volkskrant, Nieuwe Revu en Humo gebundeld zijn, nu bijna geheel in kleur. Aangezien de avonturen van 'Fout Varken' daadwerkelijk aan bod komen, hebben we zowaar te maken met een boektitel die de 112 pagina's tellende lading dekt! En of dat een goed teken is?
Diegenen die Gummbah (pseudoniem van Gertjan van Leeuwen) wel eens hebben zien optreden, zien wellicht vergelijkingen met geestesgenoten als Herman Brusselmans en in mindere mate Hans Teeuwen en Theo Maassen. Waar de laatste twee cabaretiers, extravert als ze zijn, hun wanhoop goed kunnen etaleren, straalt tekenaar Gummbah, net als de Vlaamse schrijver Brusselmans, een zekere onhandigheid uit. Terwijl de zaal elke scheet of boer beantwoordt met luid gelach en gejuich, zie je Van Leeuwen bijna denken: "Wat valt er eigenlijk te lachen, stelletje idioten?"
De grootste grappenmakers zijn behalve bovengemiddeld intelligent nu eenmaal ook vaak enorm ernstig. Zo ook Gummbah, die de tragiek van alledaagse situaties vertaalt naar ogenschijnlijk keiharde, onmenselijke cartoons. Tekende hij eerder niet een man met een ondraaglijk hoog IQ, die, terwijl op de achtergrond twee heren discussieerden over een bakje koffie, verzuchtte: "Oh God! ..Wat zijn ze dom!!!"? Lelijkheid, verdorvenheid en domheid voeren de boventoon bij de stripfiguren Fout Varken, Kutbeer Wijnand en de verkrachte versies uit de Suske & Wiske-serie. Maar onderhuids voel je de melancholie van Van Leeuwen. Hij lacht zijn karakters niet zozeer uit, hij toont eerder begrip en mededogen voor de donkere uitzichtloosheid van het menselijk bestaan. Neem nu de vadsige Wiske, zoals Willy Vandersteen haar nou nooit eens getekend heeft:
Met dergelijke cartoons staat het boek vol. Niet zozeer dijenkletsers; Gummbah laat de verdere uitwerking aan de lezer over. Mocht je niet bekend zijn met Suske & Wiske deel 154, dan mis je de grap. Gummbah vergt in deze bundel dan ook veel van zijn lezers. Sterker nog: er zijn amper hapklare grappige cartoons in deze bundel te vinden, wat dit tot een werk maakt dat alleen door zijn trouwste fans als briljant en geniaal bestempeld zal gaan worden.
Of die cult-status het leven van een absurdistische tekenaar als Gummbah makkelijker maakt valt te betwijfelen. Enerzijds wordt hij met rust gelaten door de mensen die zijn werk totaal niet begrijpen, en de mensen die dat wél doen, of pretenderen dat te doen, aanbidden toch al elke scheet, elke pennenstreek van Van Leeuwen als zijnde geniaal en briljant.
Gummbah heeft inmiddels immers een dermate grote status opgebouwd dat hij niet per sé grappig of spitsvondig hoeft te zijn. Dat zal zijn doel ook niet zijn, daar is hij absurdist voor. Maar Daar gaat Fout Varken ontbreekt het nét te vaak aan de wat simpelere, toegankelijke grappen. Het zal niet makkelijk zijn om met deze thematiek enige herhaling te voorkomen, maar in plaats van deze:
Was de oudere cartoon van Gummbah, waar een aan Aids-stervende jongeman op zijn sterfbed van zijn vader te horen kreeg: "Ja, maar Freddy Mercury kon tenminste zíngen!!" een stuk harder, maar vooral: grappiger.
Dat geldt ook voor de eerdere grap van een triestige man met een hond op zijn schoot, die hardop verzucht: "Als Wodan sterft, heb ik niemand meer", terwijl de hond sardonisch "Hè Hè Hè" grijnst. Ook weer nét iets grover, nét iets meer diepgang dan de onderstaande cartoon:
Uiteraard zijn eerdere cartoons niet geheel te vergelijken met die uit Daar gaat Fout Varken. Maar het toont wél aan dat deze bundel slechts voor de "hardcore-Gummbah-fan" is. En zelfs deze fan zal toch moeten erkennen dat vier sterren voor deze bundel net iets teveel van het goede is?
Uitgeverij: De Harmonie ISBN: 9061697786 Pagina's: 112
Waardering:
Must See/Buy/DoAanraderRedelijkTsjaa...STAY AWAY!!!!