Niets doet ertoe in Captain America: Brave New World, en dat stelt teleur
Het vierde deel in de Captain America-reeks laat zien dat trilogieën soms gewoon drieluiken moeten blijven: het ontbreekt deze vertelling aan urgentie, interessante actie of waardige karakterontwikkeling. Bovendien zijn verwachte verschijningen van terugkerende personages karig en teleurstellend.
Voor Marvel Studios is Captain America: Brave New World een enigszins riskante zet. Voor het eerst wordt daarin een centraal figuur, één van hun bekendste superhelden uit de beginfase, vervangen door een ander personage. Dit is niet ongebruikelijk in comics van Marvel en concurrent DC Comics, maar voor filmkijkers is het wat minder bekend terrein. Natuurlijk is het wel zo dat de studio de zaadjes voor deze opvolging al vroeg heeft geplant: de Captain America die kijkers kennen sinds 2011, Steve Rogers, gaf in 2019, in Avengers: Endgame zijn schild aan Sam Wilson (Anthony Mackie). Daarmee werd geïmpliceerd dat hij de titel van 'Cap' overdroeg aan de held die toen bekend was als Falcon.
Daarmee was de troonopvolging nog niet direct geregeld (de tv-serie The Falcon and the Winter Soldier liet zien hoe Wilson initieel de suggestie van zich afhield en zich gewoon Falcon bleef noemen, en die serie introduceerde bovendien een nieuwe Captain America, gespeeld door Wyatt Russell), maar voor de casual filmkijker was duidelijk: de volgende keer dat we Captain America zien, is dat Sam Wilson. En toch is het nu, bijna zes jaar later, een riskante zet. De vierde Captain America vervolgt niet het verhaal van Chris Evans' Steve Rogers, maar laat zien hoe Sam Wilson de positie invult. Het brengt ze niet de 'Cap' waar velen fan van zijn, maar een andere, voor sommigen mindere versie.
Om Captain America: Brave New World toch iets vertrouwds te geven is de film, naast Wilson, gevuld met bekende MCU-personages die zelfs zo ver teruggaan als The Incredible Hulk uit 2008. Deze film plantte een zaadje dat tot op heden nog niet geoogst was, en introduceerde personages waarvan binnen het MCU nog niet alle potentie was benut. De voornaamste hiervan is Thaddeus Ross. Zijn introductie vond plaats in de enige MCU-solofilm van de Hulk. Bruce Banner werkte voor generaal Ross en samen met diens dochter Elizabeth aan een experiment wat tot zijn transformatie zou leiden. Hij zocht in die verhaallijn hulp om van zijn bijzondere conditie af te komen en hoopte die hulp te vinden bij Samuel Sterns, een wetenschapper die in de gebeurtenissen van dat verhaal besmet werd met Banners bloed. Generaal Ross, gespeeld door William Hurt, werd later politicus: hij introduceerde de Sokovia Accords (in Captain America: Civil War) en had verschijningen in de laatste twee Avengers-films en Black Widow. In deze film, nu gespeeld door Harrison Ford, heeft hij het inmiddels geschopt tot president van de VS en wordt zijn belangrijkste wapenfeit, zijn nalatenschap, hoe hij omgaat met de verovering van Celestial Island.
Dat eiland ligt in de Indische Oceaan en ontstond gedurende de verhaallijn van Eternals. Het is een bron van een nieuw, veelzijdig element en zoals dat gaat met dat soort zaken leidt dat tot een internationaal conflict, waarbij verschillende landen eigenaarschap willen claimen van het eiland en het adamantium dat daar te mijnen is.
Het probleem met de verhaallijn van Brave New World is dat de introductie van adamantium, voor fans van de X-Men een gedenkwaardig moment, weinig meer is dan een MacGuffin om Wilson, Ross en hun antagonisten iets te doen te geven. Een monster van het metalige element wordt gestolen door de ene partij, heroverd door de andere partij, leidt tot wantrouwen van het ene land jegens het andere en de bron van deze situatie is een vooropgezet plan door iemand die nog een appeltje te schillen heeft met 'Thunderbolt' Ross en hem te kakken wil zetten.
En dat verhaallijntje is dus flinterdun. In de promotie voor dit vierde deel in de Captain America-serie is een aantal keer verwezen naar het tweede deel, The Winter Soldier, als referentiepunt voor waar de makers qua toonzetting en verhaallijn aan zaten te denken. Die film, verschenen in 2014, is een samenzweringsthriller waarbij Steve Rogers tegenover het grote S.H.I.E.L.D. komt te staan, ontdekt dat zijn beste, verloren gewaarde, vriend nog leeft en waarbij S.H.I.E.L.D., tot op dat punt een basiselement in de meeste MCU-films, ter ziele ging. Het was een film met persoonlijke, politieke en cinematic-universe-brede impact, die bovendien goed verteld was, met een sterke cast en indrukwekkende actiescènes.
In Brave New World zien we niets van dat alles. Niets doet ertoe. Geen uitbarsting voelt impactvol, geen enkele persoonlijke dreiging levert spanning over de afloop op. Het politieke conflict tussen de VS en een paar andere landen stelt niets voor en voelt alsof het geschreven is door iemand die nooit een politieke thriller heeft gezien (de film heeft drie schrijvers met wisselende, weinig indrukwekkende CV's). De actiescènes, die variëren van fysieke gevechten op de grond tot luchtgevechten tussen Captain America, een nieuwe Falcon en een paar straaljagers, raken snel door hun indrukwekkendste trucjes heen en vallen vervolgens snel in herhaling.
En de nieuwe Captain America is, nou ja, Sam Wilson dus. Een goede tweede achter een charismatische centrale figuur. Een trouwe vriend-van, een medespeler. Anthony Mackie, die de rol nu voor de achtste keer speelt, laat hier niet de drive zien van een man die altijd voor het goede strijdt, ook al is het voor hem moeilijk om dat te doen - en het is voor Wilson, zo laat regisseur Julius Onah wel voldoende zien, juist fysiek zwaarder dan het voor supersoldaat Rogers was. Natuurlijk, Mackie kan Wilson niet spelen zoals Evans Rogers speelde, het zijn nu eenmaal verschillende figuren. Maar het ontbreekt aan consequenties, je voelt niet dat hij ergens voor strijdt, hoezeer Onah en Mackie dat ook proberen te laten zien.
Het is bovendien niet alsof het MacGuffin-verhaaltje niet voldoende kansen biedt om goede actiescènes te laten zien; Wilson heeft een aantal verschillende gevechten met soldaten of de raketten van straaljagers en zelfs een confrontatie met een heuse Hulk, maar toch leidt het tot weinig opwinding. En dat geldt voor alles: Harrison Ford doet zijn best om gedurende het verhaal frustratie te laten opbouwen over de politieke en persoonlijke zorgen van Ross, maar het landt allemaal niet (zelfs niet wanneer die opgebouwde frustratie uiteindelijk tot uiting komt). Kleinere rollen voor Tim Blake Nelson en Giancarlo Esposito, beide toch gevierde namen, hebben nauwelijks vlees op de botten en dus kunnen beide acteurs weinig meer doen dan cartoonschurken spelen.
Kortom, op veel vlakken is Captain America: Brave New World een teleurstelling. Marvel Studios heeft met de eerste van drie films die ze dit jaar uitbrengen een van de grootste zonden begaan die actiethrillers kunnen begaan: het is gewoon veel te saai.
