Het onnodige Lightyear laat zien dat er niet altijd een reden is om 'beyond infinity' te gaan

In 1995 kreeg Andy, in de film Toy Story, een stuk speelgoed dat was gebaseerd op zijn favoriete film. Zo begint Lightyear, in een wit-op-zwart beginscherm dat verklaart: "dit is die film". En daarmee is deze Toy Story-spinoff/prequel/origin story meteen al verwarrend. Want gaat dit over de échte Buzz Lightyear? Nee. Gaat het over Buzz voordat hij bij Andy kwam? Nee. Het gaat over een fictief personage dat de basis was voor een ander fictief personage.

Het is daarom maar het beste om de link met Toy Story een beetje te vergeten. Die is er namelijk eigenlijk ook helemaal niet. Natuurlijk vindt de Toy Story-fan een aantal verwijzingen naar die filmserie, maar eigenlijk is Lightyear gewoon een soort van ruimte-avontuur over één of andere 'space ranger'. Als Buzz uit die eerdere films was gebaseerd op een filmheld, wie was dan die filmheld?

Lightyear: Buzz

Lightyear vertelt over de bemanning van een ruimteschip dat niet meer kan vertrekken van een planeet waar even een tussenstop is gemaakt, omdat het kristal dat wordt gebruikt als brandstofcel is beschadigd. De Space Ranger Buzz Lightyear (Chris Evans) is één van de bemanningsleden en ook de testpiloot voor de vliegtuigen waarmee de nieuw ontworpen brandstofcellen worden getest. Hij wordt de focus van dit verhaal wanneer zijn testvluchten, die een handvol minuten per keer duren, hem dankzij bekende natuurkundewetten (hij moet de snelheid van het licht proberen te bereiken, dus zijn tijdverloop vertraagt) steeds verder vooruit in de tijd brengen terwijl zijn collega's intussen levens opbouwen en decennia doorbrengen op de planeet. Wie zien hoe hij alle mooie gebeurtenissen mist en uiteindelijk voor moeilijke keuzes komt te staan in wat met enige fantasie de toekomst kan worden genoemd.

Na vier Toy Story-films (en een paar shorts) zou je denken dat filmstudio Pixar zo langzamerhand wel klaar is met deze franchise. Dat dachten we immers na de derde film ook al. Met deze ietwat vergezochte spinoff leek het initieel alsof er een leuke nieuwe insteek was gevonden; neem een bekend personage en bedenk daar een verhaal omheen dat iets origineels vertelt, met natuurlijk het bekende Pixar-kwaliteitssausje.

Lightyear had echter net zo goed niet over Buzz Lightyear kunnen gaan en gemaakt kunnen zijn door een mindere animatiestudio. Dan was de teleurstelling wellicht wat minder erg geweest. Want niets in deze film wijst erop dat Pixar écht een goede reden had om dit verhaal te vertellen. Niets is écht origineel, of bouwt personages op die we in ons hart kunnen sluiten, zoals we van de studio gewend zijn. Lightyear is een film zonder hart, een verzameling sciencefictionmomenten die zijn geleend uit decennia aan andere ruimtefilms. 

Lightyear: Izzy, Mo, Darby en Buzz

Het gegeven dat Buzz de levens van zijn vrienden en collega's mist omdat hij steeds verder de toekomst in schiet is er eentje waar een mooi verhaal omheen gebouwd had kunnen worden. Het heeft potentie, maar regisseur Angus MacLane, ooit begonnen als animator voor Toy Story 2, kiest ervoor om juist dat onderdeel van het verhaal letterlijk en figuurlijk voorbij te laten schieten in een montage. Nu heeft Up ook een dergelijke montage, maar dat was tenminste nog een mooie tranentrekker. In Lightyear lijkt zo'n enorme gebeurtenis bijna bijzaak. En het is ook niet alsof later in het verhaal blijkt dat er iets nog veel belangrijkers speelt; er wordt nog een manier gevonden om de 'held' Buzz een schurk te geven om het tegenop te nemen, maar ook daar vinden we weinig origineels of onmisbaars. Het is duidelijk dat hier de link met Toy Story (ja, het is die schurk) de belangrijkste motivatie was.

Met Lightyear laat Pixar zien dat ze op hun best zijn als een sterk centraal idee de drijfveer is voor het verhaal van een film, in plaats van een geforceerd idee om een link te hebben met een populaire franchise. Na decennia geweldige animatiefilms weten we dat de studio het in zich heeft om een ruimtefilm te maken die ertoe doet, maar dit "is niet die film".