In Everything Everywhere All At Once leer je pas echt hoe het multiversum werkt

In een groots, uitgestrekt, dor landschap liggen twee grote keien boven een afgrond. De camera kijkt uit over het landschap, dat eruit ziet alsof er nergens iets groeit en de dialoog tussen de twee keien bevestigt dat. Tussen de twee keien? Ja, want deze scène, ergens middenin Everything Everywhere All At Once, toont twee van de hoofdpersonages in hun varianten in een universum waar het leven nooit vat heeft gekregen en onze planeet dus een dorre boel is.

De scène, die muisstil is omdat keien nu eenmaal niet kunnen spreken (de dialoog wordt aan de kijker duidelijk gemaakt in de ondertiteling) is een moment van rust in het overvolle multiversumspektakel van Daniels, zoals regisseurs Daniel Kwan en Daniel Scheindert (Swiss Army Man) zich gezamenlijk noemen. Dat is geen klacht over de rest van de film; slechts een observatie. Everything Everywhere All At Once is een échte multiversumfilm, in sterk contrast met de recente Marvel-films waarin de combinatie van vele parallelle werelden niet meer dan een belangrijke bijrol speelt. In EEAAO speelt het multiversum zo'n beetje de hoofdrol. Maar toch ook weer niet, want Michelle Yeoh speelt de hoofdrol.

Everything Everywhere All at Once: Michelle Yeoh

Yeoh speelt Evelyn, de manager/eigenaar van een wasserette, getrouwd, met een tienerdochter. Ze wordt ge-audit door de Belastingdienst, haar bejaarde vader is op bezoek en haar dochter wil graag haar vriendin aan hem voorstellen. Dat is nogal veel om aan je hoofd te hebben, maar precies wanneer Evelyn bezig is met de audit, gezeten tegenover Jamie Lee Curtis' belastingambtenaar op het belastingkantoor, wordt ze gecontacteerd door iemand uit een ander universum; haar hulp is nodig om het multiversum te redden.

Evelyn heeft opmerkelijk weinig bezwaren tegen het volgen van de nogal vreemde instructies die ze krijgt (verwissel je schoenen, denk aan de voorraadkast) en het kunstje van het multiversum heeft ze ook snel door. Het zijn lage drempels die Daniels in staat stellen om vlot in het daadwerkelijke verhaal te stappen; een vertelling waarbij het reizen naar andere werelden niet zozeer een kwestie is van magie of pseudowetenschappelijke portalen, maar van het je bewust zijn van gemaakte keuzes. Evelyn, althans de versie waar EEAAO mee begint, is namelijk één van de minst geslaagde versies van zichzelf; iemand die regelmatig de ogenschijnlijk verkeerde keuzes heeft gemaakt. En het multiversum is hier, zoals in wel meer vertellingen over meerdere werelden, het resultaat van gemaakte keuzes. Doordat Evelyn een band heeft met al die keuzes kan zij connecties maken met haar varianten in andere werelden en dat is, voor wat zij allemaal moet doen, nuttig.

Everything Everywhere All at Once: Jamie Lee Curtis

Dat de keuzes die we maken verantwoordelijk zijn voor de groei van een multiversum is geen onbekend thema, maar hoewel Everything Everywhere All At Once een knotsgekke, absurdistische vertelling is (waarover hoe minder gezegd, hoe beter, uit spoiler-voorzorg, maar laat het gezegd dat je van de ene verbazing in de andere valt), is het ook een verhaal waarin karakterontwikkeling juist op de voorgrond staat. Deze houdt vervolgens al dat knotsgekke, absurdistische gebeuren, zoals de scène met de keien, fier overeind. EEAAO is, hoewel vol van science fiction, eigenlijk een klein persoonlijk drama over accepteren wie je bent, met wie je bent en tevreden of zelfs gelukkig zijn met de keuzes die je hebt gemaakt. En tegelijk is het spannend, grappig, verrassend en wordt alles vol overgave en zonder een greintje spot door de cast ten uitvoer gebracht. 

In een wereld waarin het concept van meerdere werelden op korte termijn gemeengoed aan het worden is (Marvel is er nog lang niet klaar mee, DC ook niet en reken maar dat de rest van Hollywood zit te popelen om het multiversum-concept volledig uit te melken) is een kleine onafhankelijke film alvast de voorloper als het gaat om originaliteit. Als je ook maar één multiversumfilm gaat zien, laat het dan deze zijn.